Möbiusband
Ze behoren tot de pioniers op ICT en onderwijsgebied en we hebben de afgelopen tijd afscheid van ze moeten nemen. Wanneer ben je veteraan op het gebied van ICT en onderwijs? In ieder geval als je bij de introductie van computers op school eerste helft jaren ’80 betrokken bent geweest. Dat geldt voor hoogleraar informatica Koos Verhoeff en Ries Kock, voormalig leraar informatica en wiskunde en leerplanontwikkelaar bij de SLO. Koos Verhoeff herinner ik me als een goedmoedige uitvoering van Ollie B. Bommel. Klein van postuur, gekleed in een geruit tweedjasje. Hij bezat een onderkoeld gevoel voor humor, waardoor je soms niet wist of hij serieus was of een grapje maakt. Naast zijn hoogleraarschap wiskunde en informatica was hij ook beeldend kunstenaar. Hij maakte mooie in brons gegoten plastieken met meetkundige figuren. Zo ontwierp hij een standbeeldje voor de Computerschool van het Jaar in de vorm van een zogenaamde Möbiusband.
Koos Verhoeff was ook betrokken bij de oprichting van het tijdschrift Computers op School (1984). Hij nodigde me later uit; ik was toen hoofdredacteur van het tijdschrift Computers op School (die de prijs ter beschikking stelde), om zijn atelier in Dommelen te bezoeken. Op reis naar onze vakantiebestemming Frankrijk stopten we in Dommelen en mijn zoon en dochtertje werden door hem en zijn echtgenote hartelijk ontvangen met koffie, limonade en cake. De rondleiding door zijn atelier, een heerlijke rommelige werkplaats met een mooie voorraad lege Haig-whiskey flessen, maakte indruk. Verhoeff was ook voorzitter en actief in de Stichting Teachip, de eerste organisatie die begin jaren ’80 voor leraren scholing IT en onderwijs opzette. Verhoeff schreef midden jaren ’80 soms wat raadselachtige columns voor Computers op School (bestaat als COS nog steeds maar sinds 1 januari jongstleden alleen nog online). Was Koos serieus of hij nam hij de boel in de maling? Lastig. Zo introduceerde hij in een column het begrip anti-informatie. Als ik het goed begrijp is er in de reeks gegevens, informatie, kennis, volgens Verhoeff sprake van informatie als de gegevens in een dynamisch proces een antwoord geven op een zekere vraag. Het is de neerslag van een belevenis. Hij vergelijkt het met een uitdrukking uit de Zen-leer waar de herinnering als het lijk van de ervaring wordt gezien. In het onderwijs hebben we vaak te maken met anti-informatie omdat we vaak gegevensverstrekking zien zonder dat er sprake is van een directe vraag van de leerling waarop een antwoord wordt gegeven, ogenschijnlijk nutteloze info. Koos Verhoeff was na zijn pensionering vooral actief als kunstenaar, hij werd 91 jaar.
Door omstandigheden vernam ik pas zeer recent het overlijden van Ries Kock (71). Ries was gedurende dertien jaar een zeer geliefde directe collega bij het informaticaproject van de SLO waar ik toentertijd zelf ook werkte. Hij was een vervend aanhanger en verspreider van de ideeën van Seymour Papert, die de educatieve programmeertaal Logo aan het MIT ontwikkelde en begin jaren ’80 bekend werd door zijn boek Mindstorms. Het begrip computational thinking wordt daarin ook voor het eerst gebruikt. Inmiddels zijn veel van de opvattingen van Papert (die in 2016 overleed) gemeengoed geworden – zie ook https://komenskypost.nl/?p=950. Zijn leerling en opvolger Mitchel Resnick ontwikkelde mede Scratch en stond met de Computer Clubhouses aan de basis van de Maker Ed Movement. Ries Kock was tot zijn dood ook de drijvende kracht van de Nederlandse Informatica Olympiade.
Ries kennis was groot, net zoals zijn vriendelijkheid en integriteit. Ik denk dat we elkaar bij een van de laatste IPON’s nog zijn tegengekomen. Ik werk al meer dan 15 jaar niet meer bij de SLO. We namen ons voor spoedig af te spreken om bij te praten. Helaas is het er niet meer van kunnen komen.
Jan Lepeltak
Geef een reactie