Door Jan Lepeltak
Op initiatief van de PO-Raad vond er vorige week in Den Haag een bijeenkomst plaats onder het motto Nú investeren in onderwijs van morgen. Geen overbodig initiatief als men ziet dat in de verkiezingsprogramma’s van de meeste grote politieke partijen ICT en onderwijs in het geheel niet worden genoemd. Feitelijk gaat alleen D66 uitgebreid in op zaken als coding en computational thinking en de gebrekkige infrastructuur waar veel scholen nog mee te maken hebben.
Eind jaren ’90 kenden we het ambitieuze plan Investeren in voorsprong van PvdA minister Jo Ritzen. Kars Veling, rector en later Christen Unie voorman, noemde het in Trouw in 1998 terecht riskante retoriek. Niet dat dat praktisch veel betekent, je kunt er tenslotte president mee worden.
Ik zal alle voorstellen van Ritzen niet volledig herhalen. Het lijstje beloftes van 20 jaar geleden voor ICT (na)scholing gericht op ICT in de lessen, docenten informatica, ICT- coördinatoren , een snel landelijk ICT-netwerk, voldoende ICT-leermiddelen, kortom we zouden het zo weer kunnen gebruiken.
Dat Nederland op ICT-gebied een steeds grotere achterstand oploopt binnen Europa is in KomenskyPost al meerdere malen aangetoond, zie ook het recent gepubliceerde EU-onderzoeksrapport Developing Computational Thinking in Compulsary Eduction waarover we eind november al schreven: . Kennelijk is dit besef tot ons sterk gefragmenteerde departement doorgedrongen. Een nieuw aangestelde beleidsambtenaar voor ICT was ook bij de bijeenkomst aanwezig. Hij gaat alles op ICT en onderwijsgebied coördineren.
Het manifest wordt gesteund door o.a. de VO-raad, Ouders & Onderwijs, Kennisnet, Geu (educatieve uitgevers) en de Federatie van Onderwijsvakorganisaties zoals Levende Talen en NVON.
Belangrijkste aandachtspunten in het manifest zijn het faciliteren van een snel Internet voor alle scholen waardoor ook geavanceerde, multimediale leermiddelen kunnen worden gebruikt. Kennisnet directeur Toine Maes gaf aan dat 60% van de basisscholen niet over een snelle glasvezelaansluiting beschikt. Dit geldt ook voor ruim een derde van de vo-scholen. Ook wat betreft de infrastructuur binnen de scholen valt nog veel te doen. Een en ander kost voor de glasvezel ca. € 65 miljoen en voor wifi op de scholen € 35 miljoen. Dat betekent een eenmalige uitgave van in totaal ca. € 100 miljoen. Scholen dienen te beschikken over betaalbare, schaalbare en veilige internetpakketten. Een kamermotie om alle scholen in 2017 op glasvezel te krijgen werd in november 2015 aangenomen. Daarna werd het erg stil. Dat krijg je met een onwillig kabinet stelde D66 onderwijsman Paul van Meenen.
Er dienen volgens het manifest ook voldoende adaptieve, digitale leermiddelen beschikbaar te zijn.
Daarnaast werd het belang van academische vaardigheden bij docenten beklemtoond. Lerarenteams dienen de ruimte te krijgen om zich te scholen in differentiatievaardigheden en digitale vaardigheden. Computational thinking en coding zijn zaken die bij de manifestopstellers nog niet erg lijken te leven, maar ook het hoge btw-tarief voor digitale leermiddelen (in tegenstelling tot schoolboeken) is ook nog steeds een steen des aanstoots. Hier schijnen Europese regels weer het probleem te zijn.
De bijeenkomst werd ook bijgewoond door de 9 jarige Guido uit Emmen. Guido heeft een 3D-geprinte kunsthand gemaakt door een jonge ontwerper op basis van technische ontwerpen gevonden op Internet. Kosten ca. € 50 in plaats van de marktprijs van meer dan € 10.000,-. Guido was op het idee gekomen door wat hij zag op internet.
De aanwezigheid van Guido op de voorste rij leverde menig spreker de nodige zweetdruppels op, want als hij iets niet begreep mocht Guido zijn hand opsteken. Dat was niet aan dovemansoren besteed. PO-Raad vicevoorzitter Simone Walvisch was nog niet begonnen of Guido stak zijn hand op. “Wat betekent lumpsum en relatief? Dat ging zo die middag door, tot lering en vermaak.
Peter Hulsen van de stichting Ouders&Onderwijs wees op het gevaar van een steeds groter wordende kloof tussen rijke ouders en ouders die niet zo ruim bij kas zitten. Sommige scholen vragen nadrukkelijk een ICT-bijdrage van de ouders.
De PO-Raad-bijeenkomst vond plaats op steenworp afstand van de Tweede Kamer, maar werd bijgewoond door slechts twee kamerleden: Paul van Meenen (D66 en beoogd Onderwijsminister) en Joyce Vermue (op 38e plaats PvdA kandidatenlijst). Dat geeft te denken.
Theo Mensen
Leuk die Guido uit Emmen! Ook héél goed gezien, dat “lump sum” niet alleen een zegen is, maar ook een vertragende factor van jewelste kan zijn. “Nú investeren in onderwijs van morgen”, daar kan niemand het mee oneens zijn. Maar hoe goed en doeltreffend zijn die investeringen? In het huidige Doorbraakproject Onderwijs en ICT is volgens het Ministerie ongeveer € 10.000.000 geïnvesteerd, maar (haast) niemand weet waar het aan is uitgegeven en hoe doeltreffend deze uitgaven zijn geweest. Niet alleen de PO-Raad en de VO-Raad zouden dat graag willen weten. Ook Paul van Meenen als onze op dit punt van onderwijsinnovaties meest actieve volksvertegenwoordiger en eerstvolgende onderwijsminister wil dat natuurlijk weten. Ik pleit dus voor een serieuze evaluatie van het Doorbraakproject Onderwijs en ICT. Wij kunnen er veel van leren. Want naast “lump sum” zijn er nog veel meer initiatieven en geldstromen voor financiering van onderwijsinnovaties!
Een gewéldig mooi praktijkvoorbeeld van “computational thinking” is vanaf donderdag a.s. te bewonderen in het Klooster Ter Apel, waar studenten van Aarhus School of Architecture komen vertellen en laten zien hoe ze in hun leerwerkproject “Studio Digital Transformation” het eeuwenoude ambacht rietdekker volledig hebben omgezet in een gedigitaliseerd door robots aangestuurd productieproces.
Deze “Experiments in Robotic Thatcing” waren voor mij aanleiding om contact te zoeken met het project 3D Kanjers en te pleiten voor aavulling van de rijke leeromgeving van basisscholen met een 3D-printer. Ik hoop dat er inmiddels voldoende kennis en ervaring is om tot een succesvolle implementatie van “computational thinking” kan worden bewerkstelligd in doorlopende leerlijnen van basisonderwijs tot en met wo. Maar of deze hoop gerechtvaardigd is?
admin
Dank voor de reactie. Inderdaad er zijn de afgelopen decennia decennia miljoenen uitgegeven aan innovatie en ICT, maar de impact is nooit onafhankelijk onderzocht. Wordt het niet eens tijd.