Laatkomers

Johan De Wilde

Scholen en hoger onderwijsinstellingen worden geconfronteerd met laatkomers. Als ik mijn eigen ervaringen en die van mensen in mijn omgeving bij elkaar leg, dan stel ik vast dat de manier waarop omgegaan wordt met te laat komen, verschilt van instelling tot instelling en vaak ook nog eens van personeelslid tot personeelslid. Stof voor een kleine reflectie.

Wiens probleem?

Waarom vinden we het een probleem dat leerlingen of studenten te laat in de les zijn? Het is voor een leraar vaak comfortabeler om aan een kleine groep les te geven in plaats van aan een grote. En zeker een paar storende elementen minder kan fijn zijn. 

Hoewel ik ongetwijfeld niet de eerste ben die me die bedenking maakte, willen onderwijsmensen dat iedereen op tijd op post is. Ze willen immers alle leerlingen van bij de start meenemen richting de leerdoelen. Wie te laat komt, heeft niet alleen moeite om in te pikken, vaak doet hij of zij ook het onderwijsleerproces stokken. Er is de afleiding bij het binnenkomen en het zich installeren, maar vaak ook de korte duiding van waar de groep mee bezig is door de docent of door studenten aan elkaar. 

Focus op de laatkomers

Ik heb het niet onderzocht, maar ik vermoed dat er leraren en docenten zijn die laatkomers simpelweg als daders zien. Wie te laat komt, treft schuld. Hij of zij is te laat opgestaan en verdient een straf.

Hoewel er ongetwijfeld leerlingen en studenten zijn die geen moeite doen om op tijd te komen, zijn er ook die door te laat te komen dubbel gestraft worden. Ze vinden op zich al vervelend de les niet van in het begin te kunnen volgen en krijgen er nog commentaar of een sanctie bovenop. Deze groep bestaat op zijn minst uit twee subgroepen. 

Een, de zorgbehoevenden

Corona heeft er veel onderwijsmensen aan herinnerd dat niet alle kinderen en jongeren in optimale thuissituaties opgroeien. Naast problemen met computers, internetverbindingen en werkruimtes, blijken heel wat studenten thuis amper of geen structuur te krijgen en zelfs verantwoordelijkheden op zich te nemen die eigenlijk te groot en te zwaar voor hen zijn. Sommige van die leerlingen zetten vandaag eerst nog een jongere broer of zus op school af na het einduur van de betalende voorschoolse opvang. Onze reactie op de omleiding of opgehaalde brug tussen de twee scholen zou voor hen geen extra stressbron mogen zijn. 

Twee, zij die afhankelijk zijn van het openbaar vervoer

Bussen en treinen worden stilaan onbetrouwbaar. Je kan iemand misschien vragen om een vroegere trein te nemen als die een half uur vroeger vertrekt. Maar het wordt moeilijk als een eerdere trein nemen betekent dat je een uur vroeger de baan op moet of als je bij aankomst met je vingers moet draaien, omdat je nog niet terecht kan in een comfortabele werkruimte. Het verbaast me dat we daar als onderwijsinstellingen niet allemaal gevoelig voor zijn. Niet iedereen is in kansarmoede opgegroeid, maar iedereen kent toch mensen die steen en been klagen over gemiste aansluitingen, te late en afgeschafte treinen. 

Hou het simpel

Dat een school laatkomen registreert en contact opneemt met ouders over het te laat komen van hun kinderen lijkt me heel verantwoordelijk in het leerplichtonderwijs. Maar een groep van tien leerlingen waarvan je ondertussen weet dat ze dezelfde trein nemen, leg je niet steevast een zware procedure voor, inclusief handtekeningen van de ouders. 

Laat ze binnen

In het leerplichtonderwijs zou het gewoon niet mogen dat leerlingen die te laat toekomen, niet meer in de les toegelaten worden. What’s in name, leerplicht? In het hoger onderwijs daarentegen, hoor je het regelmatig. Wellicht staat het zelden in reglementen, maar zijn het de docenten zelf die dat beslissen… en ermee weg komen. Ik zou hen aanraden toch ook eens na te denken over de redenen waarom studenten te laat kunnen zijn. Ik ben niet zo naïef om de deuren wagenwijd open te zetten en het hoger onderwijs als zoete inval te bepleiten. Werk met de studentenraad regels en afspraken uit en houd je eraan. Waarom vragen we bijvoorbeeld niet dat laatkomers op de eerste twee rijen komen zitten? Het lijkt me een mooie invulling van… 

het leerrecht.