Dream School aflevering 5 – Brandjes blussen

Door Casper Hulshof

Er gebeurt heel veel in aflevering 5 van Dream School. In meerdere opzichten is een grote rol weggelegd voor rector Eric van ‘t Zelfde. We zien ogenschijnlijk onoplosbare problemen opdoemen, en ze ook weer als sneeuw voor de zon verdwijnen. De aflevering opent met Demi. Al vanaf aflevering 1 kunnen we haar tot de lastiger leerlingen rekenen. Even dacht ik dat zij al in aflevering 2 uit beeld zou verdwijnen. We hebben haar een tijdje niet gezien, maar zodra oud-Ajacied en international John Heitinga (“Ik kom uit een gebroken gezin. Voetbal was mijn uitlaatklep”) in de middag samen met personal trainer Tom Barten een sporttraining komt geven gooit zij de kont tegen de krib. Demi zit vooral nog vol boosheid vanwege de drie geschorste medeleerlingen. Zo langzamerhand begint iedereen zijn geduld met Demi wel te verliezen. Lucia constateert: “Demi blijft in haar destructieve ontkenningsrol. Ze ziet niet haar eigen bijdrage daaraan.” Die observatie aan het begin weerspiegelt het einde van deze aflevering, maar dan gaat het om de zojuist geschorste leerlingen . Heitinga, die als oud-topsporter ook de stijl van Lucia Rijker gebruikt, spreekt Demi aan (over voetbal: “Sommige lessen vind ik geen bal aan”). Eric stuurt na enige discussie Demi naar huis. Voor het eerst krijgt hij van de leerlingen een compliment. “Ik vind het zo knap dat u rustig kunt blijven, daar hebt ik respect voor.” Die dikke huid zal hem nog vaker van pas gaan komen. Lucia bespreekt het geval Demi met de leerlingen, wat leidt tot zinnig en ook stevig commentaar. “Zij moet eerst gebroken worden voordat zij weer opgebouwd kan worden.” De volgende ochtend voert Eric een ernstig gesprek met Demi (Lucia komt die dag later, zij is ziek), en biedt haar de keuze: als zij niet verandert stopt Dream School voor haar met onmiddellijke ingang. “Gun ons nou eens die leuke Demi.” Demi kiest uiteindelijk eieren voor haar geld. Het blijft spannend of zij haar betere inzet zal kunnen volhouden, maar een eerste stap is gezet.

We maken kennis met Coraleigh (21). Zij was vooral een heel lastige leerling die vaak de les uitgestuurd werd. Met alleen wat deelcertificaten op zak heeft ze daar nu spijt van, ze wil graag een toekomst. “Ik zei vroeger altijd: ik wil nooit bij McDonalds werken. En nu werk ik bij McDonalds.” Coraleigh voetbalt graag en heeft de droom ooit professioneel keeper te worden. Zij geniet dus extra van Heitinga’s training.

Demi kan haar inzet meteen tonen bij de tweede les die door Lange Frans wordt verzorgd. Hier zien we eigenlijk de Nederlandse les die we van Abdelkader Benali verwacht hadden. De leerlingen schrijven een tekst (of rap) over zichzelf. Een gevoelig moment volgt als Lange Frans Manuela’s schrijven voorleest. En Demi is volgens Lange Frans ‘fenomenaal hersteld’. Net als de eerste keer is ook nu sprake van een prettige les, vooral doordat Frans heel dichtbij de leerlingen blijft. De positieve sfeer wordt vervolgd in een kookles door chefkok Joris Bijdendijk (chef bij Rijks, 1 Michelinster). Net zoals Shaker de leerlingen voorbereidt op een dansoptreden, zal Joris de groep begeleiden om op de laatste dag een driegangendiner te laten koken voor vrienden en familie. De les verloopt goed, want de leerlingen zijn al vrij zelfstandig en hebben ook aardige warenkennis. Joris is tevreden, en dat is een chefkok lang niet altijd. Helaas is de rust van korte duur. Tijdens de middagpauze ontstaat bijna uit het niets een knallende ruzie tussen Janaicha en Prince. Nu wordt Eric pas echt op de proef gesteld. Hij slaagt erin beiden los van elkaar tot bedaren te brengen. “Dat is mijn rol: de brandjes blussen zodat de docenten verder kunnen”.

De kijker die dacht met de Amsterdamse vechtpartij het meest bizarre Dream School-moment wel gezien te hebben, wordt verrast. Die eer valt te beurt aan de volgende les, die wordt verzorgd door historicus Maarten van Rossem. In de media is hij bekend als Amerikadeskundige en presentator, waarbij zijn sonore stem en wat sombere gemoed een belangrijke rol spelen. Van Rossem is een echte academicus, maar we hebben gezien dat dat geen belemmering hoeft te zijn: de anatomische les door Hugo Heymans verliep bijvoorbeeld prima. Van Rossem zelf lijkt vooraf echter weinig verwachtingen te koesteren. “Ik kan geen kunstjes doen, zoals dansen of koken,” dekt hij zich in. Een wat vreemd excuus, omdat hetzelfde gezegd kan worden van mensen als Inez Weski en Abdelkader Benali. Van Rossem’s les begint aardig, ook al is het wat zware kost net na de toch al enerverende lunch. Een verschil tussen van Rossem en alle andere gastdocenten die tot nu toe geweest zijn is dat hij compromisloos handelt. Het maakt voor hem niets uit of er een zaal geïnteresseerde eerstejaars geschiedenisstudenten voor hem zit of de leerlingen van Dream School. Hij creëert bewust afstand door de leerlingen met ‘u’ aan te spreken. Op de opmerking: “U mag wel je tegen ons zeggen” volgt een lang betoog over de ongelijkheid tussen docent en student. “Iemand tegen wie je u zegt geef je makkelijker een 2 dan iemand tegen wie je ‘je’ zegt.” Na 12 minuten staan twee leerlingen buiten, en tot verbazing van Eric mogen ze ook niet terug de les in. “Ik dacht na 10 minuten ‘fuck off’”, zegt Maarten erover. Het doet allemaal enigszins denken aan Bordewijks Bint. “De meester mag niet dalen, de scholier moet klimmen” De leerlingen die overblijven, onder wie Demi, tonen goede wil, maar de les lijkt mislukt. “Als u me volgend jaar vraagt, dan kom ik niet. Ik kijk wel link uit,” reageert Maarten tegen Eric, die hem na afloop aanspreekt. “Ik ben docent, ik ben geen therapeut.” Dit inkijkje in de Ivoren Toren moet voor de leerlingen een bijzondere ervaring zijn geweest. We hebben een tweede les door Maarten nog in het vooruitzicht, en ik heb begrepen dat ook die voor het nodige vuurwerk gaat zorgen.

Na een vrolijke dansles door Shaker volgt een economieles door Barbara Baarsma. Barbara moet wel wat onwil bij sommige leerlingen overwinnen (Shawnee, misprijzend: “Barbara is echt zo’n vrouw die je ziet in een boekje. Ik houd niet van mensen die perfect zijn.”), maar slaagt daar heel goed in. Het verschil met Maarten van Rossem is dat Baarsma de leerlingen wel serieus neemt en ook de interactie met hen aangaat. Uiteindelijk doet ook Shawnee prima mee. Barbara laat zien dat het best mogelijk is om een vrij inhoudelijk onderwerp met deze groep te behandelen en ontkracht daarmee van Rossems twijfel.

Intussen zien we een gesprek met de drie jongens die betrokken waren bij de Amsterdamse vechtpartij. Met name Jordy B. komt hier positief uit. Zijn ouders spelen hierin een belangrijke rol. Het verleidt Eric tot de uitspraak: “Als je ouders bij elkaar blijven, ben je eigenlijk al miljonair.” Zijn conclusie: “Er is altijd hoop” had het motto van het programma kunnen zijn. Toch stopt Dream School voor twee leerlingen. Donilio blijft vastzitten in zijn eigen gelijk en weigert ook een verder begeleidingstraject. De ‘leave me alone’-badge die hij draagt spreekt boekdelen. Dat geldt ook voor Jordy O., die een wat treurige aftocht beleeft. Hij heeft echt niemand om op terug te vallen.

We eindigen met een aardige en bijzondere les door forensisch patholoog Frank van de Goot. Net zoals aan het begin Coraleigh blij werd van voetballer Heitinga, is zij nu enthousiast over het opensnijden van een hart. “Mag ik stage bij je lopen?” Frank stemt in en is tevreden dat hij in ieder geval één leerling heeft weten te bereiken. “Daar doe ik het voor.”

In de aankondiging zien we DJ Laidback Luke leerlingen die te laat binnenkomen ferm toespreken, waarna een van hen vertrekt…definitief?

Vanuit sommige kringen hoor ik wat kritische opmerkingen over het programma. Moeten we deze leerlingen zo blootstellen aan de camera en het oordeel van de kijker? Wat mij tot nu toe vooral opgevallen is, is de oprechtheid waarmee iedereen handelt. Er wordt niet gespeeld en voor veel buitenstaanders geeft het programma enig inzicht in wat er bij komt kijken om jongeren in het juiste spoor te krijgen. “Dat is het failliet van de maatschappij” concludeert Eric bij het vertrek van Jordy O. Zo raakt een klein programma de grotere issues die spelen. Voor sommigen zal het er om gaan spannen of zij de eindstreep gaan halen. Joris Bijdendijk zou het nog wel eens gemakkelijk kunnen krijgen.

Casper Hulshof is gepromoveerd psycholoog en als docent onderwijskunde verbonden aan Universiteit Utrecht. Hij is medeauteur van het boek Jongens zijn slimmer dan meisjes en andere mythes over leren en onderwijs.