Dream School aflevering 7 – Karma en kibbelen

Door Casper Hulshof

Nobody said it was easy
No one ever said it would be so hard.
Coldplay – The Scientist

Wie liever conflicten vermijdt of niet goed tegen ruzie kan, heeft een harde dobber aan de voorlaatste aflevering van Dream School. Toch zien we ook een opmerkelijke veerkracht, vooral dankzij een voortreffelijk optreden van Eric, Lucia, maar ook verschillende leerlingen. Het is maar goed dat Eric en Lucia worden bijgestaan, want het is duidelijk dat zij er langzamerhand ook wel enigszins doorheen zitten.

De leerling die centraal staat in deze aflevering is Prince. Alles draait om de vraag of het zal lukken om de dan weer stille, dan weer opvliegende jongen de eindstreep te laten halen. Onderling bereiken de spanningen ook een hoogtepunt. Het begint allemaal bij Pieter Paul, die zegt wel te begrijpen dat Maarten van Rossem geen zin meer had om les te geven aan ongeïnteresseerde leerlingen. Eric heeft besloten het gesprek met de hele groep aan te gaan, een strategie die eerder niet heel effectief leek te zijn. “We lopen aan tegen het feit dat ze gaan zuipen ‘s nachts.” De groep ziet de desinteresse meer als een incident dan als een structureel probleem. Als Brahim kritiek levert op een les waar hij zelf niet bij aanwezig was (hij kwam pas om twee uur ‘s middags binnen) knapt er, voor het eerst in alle tijd, iets bij Lucia. “Ik slaap zes uur per nacht, zit twee uur vast in het verkeer om hier te zijn. En ik hoor HET ENE NA HET ANDERE EXCUUS.” Gepikeerd: “Wat is de oplossing? Wij weten het even niet.”

Lucia. “Ik zie mezelf, 30 jaar geleden.”

Eric wil de schooldag voortijdig beëindigen, wat jammer zou zijn voor Shaker die klaarstaat om een dansles te geven. Op verzoek van Janaicha (die het oneerlijk vindt tegenover de groep die gewoon de les is blijven volgen) wordt een compromis bereikt: wie de les echt wil volgen blijft, wie naar huis wil mag gaan. De gevolgen van dit ogenschijnlijk onschuldige moment vormen volgens mij een breekpunt in de serie. In eerste instantie vertrekt de een na de ander en komen slechts zes leerlingen opdagen bij Shaker, die daar natuurlijk niet blij mee is. “Negativiteit is zo besmettelijk.” Eric, strijdvaardig: “Dan staat het project maar bekend als ‘het heeft gewerkt omdat we er tien naar buiten flikkerden!” Prince vertrekt scheldend en tierend, het wordt hem allemaal wat te veel. Opmerkelijk is het gevoel van herkenning bij Lucia. “Ik zie mezelf, 30 jaar geleden.” Uiteindelijk kalmeert iedereen een beetje en keert iedereen terug, op Demi en Thicia na. De leerlingen kiezen er zelf voor om niet op te geven, en Shaker kan dus toch nog een redelijke dansles geven. Na afloop van deze uiterst moeizame lesdag blazen Eric en Lucia stoom af. “Dream School? Vandaag was echt een Nightmare School”. Lucia filosofeert: “Nu betaal je een karmische schuld af”, waarop Eric reageert: “Een karmische schuld? Dat is nog kutter dan de hypotheek!”

De volgende dag is een volle lesdag, en alle leerlingen zijn weer gewoon aanwezig. We beginnen met de derde les door Barbara Baarsma. Zij oordeelt samen met ondernemer Danny Mekic’ over de ondernemingsplannen die de leerlingen in groepjes bedacht hebben. Danny is enthousiast: de leerlingen hebben goed nagedacht, maken geen bekende beginnersfouten (meeliften op een bestaand succesvol concept is bijvoorbeeld heel handig), en presenteren haalbare plannen. Enkele groepjes nemen een startkapitaal van  €500  contant in ontvangst. Barbara verlaat tevreden Dream School. Hierna volgt een derde les door Abdelkader Benali. Benali’s vorige lessen waren een groot succes, maar nu slaat hij de plank een beetje mis door zijn les het onderwerp ‘een sollicitatiebrief schrijven’ te geven. Daarin hebben verschillende leerlingen al vaker les gehad, en dat heeft hen niet erg geholpen. Het probleem is dat hun sollicitatiebrieven nogal generiek zijn. Benali geeft de leerlingen als opdracht een specifieke sollicitatiebrief te schrijven: de functie van onderwijzer. De opdracht leidt tot rumoer, onenigheid, en geruzie tussen degenen die serieus aan de slag gaan en degenen die hier geen zin in hebben. Benali laat het allemaal op zijn beloop: “Het is niet mijn oorlog. De klas moet het oplossen.” Dat is eigenlijk wat slap, en Prince constateert dat het niet goed is als een leraar zich zo laat beïnvloeden door het gedrag van een enkele leerling. Hij, Demi en Thicia verlaten de les, en zodra zij vertrokken zijn gaat alles een stuk beter. Met name Robert laat zien een geboren docent te zijn.

“Je zit zo in elkaars pijn,” concludeert Eric

Dit alles maakt duidelijk hoe snel een situatie in de klas kan ontstaan waarin het eigenlijk helemaal niet uitmaakt wie er voor de klas staat: of dat nou Abdelkader Benali of Maarten van Rossem is. Lucia en Eric houden zich nu afzijdig, totdat het in de pauze hopeloos uit de hand loopt. Net als eerder ontstaat er wrijving tussen Prince en Janaicha. Op het moment dat de term ‘kankersmoel’ valt gaat Prince volledig door het lint. “Mijn denksysteem crasht op zo’n moment”. Hij gooit onder andere met een stoel. De ruzie vormt de aanleiding voor een nieuwe aanvaring tussen Demi en Robert. “Je zit zo in elkaars pijn,” concludeert Eric, die verkondigt dat hij het liefste nu naar huis zou gaan om in een bad whisky te gaan zitten. Na enige tijd bedaren de gemoederen. De middagles door bergbeklimmer Wilco van Rooijen helpt daar ook bij. Wilco laat de leerlingen hoog in een boom klimmen en daarna tokkelen. Bij de bergsport leg je je leven in elkaars handen, het is een mooie metafoor voor het belang van teamwork. De groep moedigt elkaar aan en alles lijkt weer een beetje pais en vree. Intussen heeft Eric een goed gesprek met Prince (“mijn moeder is nog koppiger dan ik”). Prince’ gedrag is onvoorspelbaar, en dat kan tot gevaarlijke situaties leiden. Eric stelt voor om Prince’ moeder te bellen, zodat hij samen met Lucia kan langskomen. “Als we haar zouden bellen om langs te komen, zou ze dat dan doen? Prince: “Surinamers zijn gastvrij!” Lucia is echter van mening dat het beter zou zijn om Prince direct van Dream School te verwijderen. Ze vindt hem een gevaar voor de groep, omdat hij onberekenbaar is. Zij herkent dit gedrag uit haar eigen familie. Interessant genoeg blijken daarmee de rollen van Eric en Lucia te zijn omgedraaid in vergelijking met de eerste afleveringen. Eric weet Lucia te overtuigen een beslissing even te laten wachten, en uiteindelijk ziet zij toch wel enige ruimte bij Prince. Prince gaat hier door het oog van de naald, dus.

De laatste dagen van Dream School gaan in. Vanaf nu zijn alle lessen facultatief, dat wil zeggen: je doet mee (en dan ook ‘all the way’ zonder morren) of gaat wat anders doen. Lucia laat elke leerling persoonlijk uitleggen wat de maatregel inhoudt. Het heeft meteen effect, want de derde les van Frank E. Hollywood verloopt prima. Je kunt je afvragen of het zin gehad zou hebben deze maatregel eerder in te voeren, maar toen waren de leerlingen er nog niet aan toe. De stap die zij eerder hebben gezet door te laten zien dat zij vrijwillig de les ingaan, ook al hebben zij daar niet per se zin in maakte de maatregel mogelijk. Maakt dat dat vanaf nu de lessen ook feilloos verlopen? Niet noodzakelijk. De groep reist naar Den Haag voor een les door minister van defensie Hennis-Plasschaert (“Ik moet wel oppassen wat ik allemaal zeg, want ik ben in functie!”). Het thema is ‘vrijheid’. Als Brahim zegt dat hij zich niet altijd vrij voelt, omdat hij vaker wordt aangehouden grapt de minister dat zij ook vaak wordt aangehouden voor het maken van selfies. Die ijsbreker werkt niet goed, gelukkig weet zij zich redelijk vlot te herstellen. Totdat het gesprek op IS komt, en Brahim enigszins uit zijn slof schiet (hij spreekt onder andere van “Israelische staat”). Hennis probeert er met een wijde boog omheen te lopen maar dat lukt niet helemaal. Brahim vertrekt uit de les (discussie is toch zinloos, volgens hem), maar Lucia wijst hem op de gemaakte belofte over het facultatief volgen van lessen — en Brahim keert schoorvoetend terug. Het wordt weer duidelijk welke lange weg deze jongen heeft afgelegd sinds aflevering 1. Prettig aan de les is dat de leerlingen vrij goed geïnformeerd blijken te zijn over het nieuws, met name Shawnee. De minister toont zich er heel tevreden over.

De aflevering besluit met een maaltijd bij de moeder van Prince. Als haar de vraag: “Heeft hij die boosheid van u” wordt gesteld kunnen Prince’ zussen een luid gegniffel niet onderdrukken. Het is een rustige afsluiting van een paar tumultueuze dagen. De eindstreep is in zicht, en het lijkt erop dat iedereen daar ook heel hard aan toe is. De aankondiging laat zien dat zelfs de allerlaatste loodjes voor een paar leerlingen toch nog zwaar blijken te zijn.

Dat Dream School goed is lijkt erkend te worden door de kijker. Het programma is in de voorronde voor nominatie voor de Televizierring. Wie op het programma wil stemmen kon dat hier doen. Dream School als kanshebber voor de Televizierring.

Casper Hulshof is gepromoveerd psycholoog en als docent onderwijskunde verbonden aan Universiteit Utrecht. Hij is medeauteur van het boek Jongens zijn slimmer dan meisjes en andere mythes over leren en onderwijs.