Dreamschool deel 2 aflevering 1 De confrontatie

Dreamschool 2018

Bespreking van aflevering 1 van Dreamschool (serie 2, uitgezonden op 26 -02)

Door Casper Hulshof

Daar zijn we weer! Het tweede seizoen van Dreamschool is afgelopen maandag van start gegaan op NPO3. De eerste aflevering trok 336.000 kijkers, en dat is keurig voor het derde net (het was voor de zender ook het hoogste aantal voor die avond. Ter vergelijking: het immens populaire De Luizenmoeder trekt het tienvoudige aantal kijkers). Veel is hetzelfde gebleven: de locatie (een stemmig klooster in de Hilversumse bossen), de bezielende leiding door Lucia Rijker als coach en Eric van ’t Zelfde als ‘rector’, en het format (een stel onwillige leerlingen en een voorbijtrekkende stoet van leraren). Ik moet toegeven dat ik bij het zien van de teaser vooraf een beetje bang was dat de formule op deze manier wel snel sleets zou raken. Dat blijkt gelukkig mee te vallen. “Elke leerling heeft een eigen verhaal,” concludeert Lucia. De veertien leerlingen die dit keer meedoen zijn stuk voor stuk heel anders (en natuurlijk ook een beetje hetzelfde) als de leerlingen die vorig jaar deelnamen.

Het dreamschooleffect

Daar komt nog iets bij, een effect waar ik vooraf niet op gerekend had en dat ik vanaf nu het Dreamschooleffect zal noemen. Dat is het effect dat de uitzending van het eerste seizoen van Dreamschool heeft gehad op deelnemers van ‘Dreamschool 2’. Al in de eerste aflevering verwijzen zij expliciet naar de vorige groep. “Ik vind ons helemaal niet zo erg vergeleken met vorig jaar,” zegt een leerling al op de eerste dag. Gegeven wat we in de eerste aflevering te zien krijgen staat het echter nog te bezien of die observatie wel correct is. Tijdens het bekijken van de eerste aflevering werd me duidelijk dat deze leerlingen zich bewuster dan de eerste lichting zijn van het feit dat Dreamschool een specifiek doel heeft, maar dat er ook gewerkt wordt aan het maken van een televisieprogramma. “Als je dan bij me terugkomt met die camera, dan voelt dat…” bijt Jade Lucia toe nadat Lucia omstandig haar excuses aan Jade heeft aangeboden. Een opmerkelijk moment, aangezien in het hele eerste seizoen geen tel aan de goede bedoelingen van Lucia werd getwijfeld. Dat sowieso de verhoudingen al vlot op scherp staan wordt aan de kijker duidelijk gemaakt tijdens de opening van het programma, die ons beelden toont van dag 7. “Wie heeft zich tot nu toe 100% ingezet?” schreeuwt Lucia de groep toe. Op dat moment eigenlijk niemand, lijkt het. Het leidt tot een harde confrontatie tussen de leerlingen onderling, en tussen Jade en Lucia, waarbij Lucia verweten wordt alles negatief te benaderen.  Hoe heeft het zover kunnen komen? vraag de voice-over zich cliffhanger-style af.

veel te veel willen uitleggen en van de leerlingen te veel vragen

Op dag 1 van Dreamschool maken we kennis met de leerlingen. Enkele van hen worden wat meer belicht, en gedurende de komende weken leren we hen allemaal beter kennen. Ik heb tot nu toe dertien van de veertien namen kunnen achterhalen: Salsa, Jack, Junior, Gina, Jade, Mitchel, Rodney, Iris, Richard, Denise, Tahir, Romy, en Eveline. Mitchel en Rodney zijn (twee-eiige) tweelingbroers, Tamar komt op de eerste dag al te laat (Eric: “Ook een statement”), Jade is transgender en zit in een traject om vrouw te worden. Zo leren we van de meeste leerlingen al het een en ander. Tijdens de opening worden door Eric en Lucia ook wat cijfers verzameld: negen van de dertien leerlingen (Tamar ontbreekt) komen uit een eenoudergezin, vier wonen in een pleeggezin, vier in een instelling. Vijf leerlingen hebben wel eens met een van hun docenten gevochten. Confronterende cijfers voor iedereen. De leerlingen krijgen tijdens het Dreamschooltraject les van maar liefst 19 docenten, van wie een aantal twee of drie keer langskomt. In deze eerste aflevering zijn het Heel Holland Bakt-jurylid Robèrt van Beckhoven, scenarioschrijfster Roos Schlikker, en RTL-tuinman Lodewijk Hoekstra. Van de docenten van vorig jaar keert alleen choreograaf Shaker terug. De kijker is al onder andere een felle Eva Jinek, een openhartige Kim Feenstra (zie ook dit interview in De Telegraaf), en ‘ik heb ook echte hersenen meegenomen’  Erik Scherder in het vooruitzicht gesteld. We zien ook dat zij dezelfde klassieke docentfouten zullen maken als de vorige groep deed: veel te veel willen uitleggen en van de leerlingen te veel vragen (Leo Blokhuis zet hen volgende keer achter de computer, een gegarandeerd recept voor chaos). Wat de meesten van hen gemeen hebben: hun schoolverleden is niet onbesmet. van Beckhoven werd van de bakkersopleiding gestuurd bijvoorbeeld. Ook Lucia en Eric zijn dropouts. De over zichzelf vertellende BN’er is een belangrijk onderdeel van de Dreamschoollessen, waarbij het idee is dat de leerstof beter landt als de docent min of meer een vertrouweling is. Bij deze leerlingen is dat geen al te gekke gedachte in de zin dat zij bijna niemand (meer) vertrouwen. Zodra zij in de docenten de stijl van een van de docenten uit hun eigen schoolverleden herkennen, krijgt dat vertrouwen een knauw. “Het doet me denken aan een school” is in deze context een conclusie die niet bepaald positief klinkt.

We maken in deze aflevering nader kennis met Tahir (16). “Ik ben heel erg lief, maar ik kan ook heel vervelend zijn”. Als straathanger die niet te beroerd is te vechten kwam hij vaak met de politie in aanraking. De buurtagente ziet Dreamschool als een goede kans voor Tahir iets van zijn leven te maken. Zijn ouders trekken zich Tahir’s probleemgedrag enorm aan. “Ik heb nu spijt dat ik vroeger niet streng ben geweest!” zegt zijn moeder. Tahir lijkt er serieus voor te gaan, in ieder geval. Jade (uit te spreken als ‘Dzjeed’) werd mishandeld als baby, groeide op in pleeggezinnen, en voelde al snel dat ze in een verkeerd lichaam geboren was. Toen zij dit aan haar ouders bekende werd zij door hen verstoten. Jade was de clown van de klas, en ‘zakte af’ van vwo naar vmbo-tl. Deze manier van spreken over schooltypen is overigens typisch voor Dreamschool. “Een complex iemand,” noemt Eric haar. Discussies over de eerste aflevering op sociale media werden gekenmerkt door een aantal vervelende momenten tijdens de aflevering, waarin Lucia (“Ik doe alles op intuïtie”) meerdere keren naar Jade als ‘hij’ verwijst. Een keertje kan gebeuren, maar na meerdere keren is het effect op Jade desastreus voor de onderlinge verhouding. “Zij is voor mij volledig van haar voetstuk gevallen,” concludeert een bittere Jade. In de tweede aflevering (en ik vermoed ook daarna) krijgt dit een vervolg. Tamar (21) is jarenlang verslaafd geweest aan blowen (al vanaf haar 12e). Een van haar doelen is op tijd te komen, wat de eerste dag al niet lukt, maar gaat daarna serieus aan de slag en haalt alle ochtendopdrachten in. Mitchel en Rodney zijn 22-jarige tweelingbroers. Hun moeder overleed toen zij 11 waren, en daarna ontspoorde hun leven. Mitchel werd agressief (een voetbalhooligan), Rodney juist passief en laks. ” “90 procent van wat ik fout heb gedaan is om het verdriet te verwerken,” zegt Mitchel, maar voegt eraan toe dat hij moeilijk zijn moeder daarvan de schuld kan geven. Iris is 17, en heeft een lang verleden met gepest worden, vanaf de basisschool. Er werden haataccounts over haar gemaakt op Instagram, ze werd toegevoegd aan willekeurige Whatsapp-groepen (waarna ze via Whatsapp uitgescholden werd), ze kreeg regelmatig het verzoek zelfmoord te plegen, en werd als klap op de vuurpijl tijdens het werk voor haar stage in elkaar geslagen – wat gefilmd werd, en op Dumpert werd gezet. Inmiddels gaat het gelukkig beter, maar een harde confrontatie met het verleden ligt hier duidelijk op de loer.

 “Als je een tv aanzet, zet je jezelf uit.”

Tijdens de broodbakles van Robèrt wordt door verschillende leerlingen geconcentreerd gewerkt… op hun telefoons. Ik was niet de enige kijker die verbaasd was over de confrontatie die Eric en Lucia met elkaar en de leerlingen aangaan over hun telefoongebruik. Het was een van de eerste bevindingen van de eerste Dreamschool dat de leerlingen extreem snel zijn afgeleid, en het bezit van een smartphone draagt daar niet bepaald aan bij. Dit vleugje drama is duidelijk aan het programma toegevoegd om een bepaalde situatie te veroorzaken. Eric is er overigens glashelder over: “Als je een tv aanzet, zet je jezelf uit.” Robèrt geeft een mooie les. Ook Roos Schlikker (“Ik heb ook shit meegemaakt”) komt goed uit de verf. Aangrijpend vertelt ze hoe haar moeder zes weken voor de opname is overleden, waarna haar vader op verdenking van doodslag een dag onschuldig vastzat. In Roos’ schrijfopdracht staan confrontaties centraal, wat leidt tot een writer’s block bij de een, en een woordenstroom bij de ander. Iris: “Ik stond zo voor schut, je wil toch niet huilend op tv?” De aflevering besluit met de eerste van drie hovenierslessen onder leiding van Lodewijk Hoekstra (‘voor de nonnen die hier wonen’). De leerlingen gaan voortvarend aan de slag, ondanks dat sommigen het werk vies vinden en de tuinierskleding lelijk.

De eerste aflevering van de tweede Dreamschool stond bol van de confrontaties, en het lijkt erop dat dat in de komende afleveringen doorgezet gaat worden. In de groep lijkt zich nu al een duidelijke tweedeling af te tekenen tussen de leerlingen die er echt voor willen gaan, en de leerlingen die eerst nog verschillende persoonlijke problemen moeten zien te overwinnen. Of Lucia terug weet te keren op het voetstuk waar zij voor de meesten vooraf stond (Mitchel: “Ik kijk tegen Lucia op: ik hou van pittige vrouwen”): de tijd zal het leren.