Lijsttrekker, juf en aanstaande moeder

De gemiddelde leeftijd van leden van de gemeenteraad is 52 jaar. Het aandeel vrouwen ligt onder de 30%. Dat moet veranderen. KomenskyPost ging op zoek naar politiek actieve jonge vrouwen met een onderwijsachtergrond en spotte in juni vorig jaar tijdens de verkiezingsprocedure voor de functie van bezoldigd hoofdbestuurslid van de AOb Kiki Hagen (31). Dat Kiki zich kandidaat stelde was hoopgevend. Maar al spoedig leken de slecht bezochte bijeenkomsten een volledig georkestreerde AOb-nepverkiezing. Dat is de trend. AOb-voorzitter Liesbeth Verheggen gaat als een vrouwelijke Deng Xiaoping elke verjonging tegen. Dat zagen we ook bij de unaniem als OC-voorzitter voorgedragen Jan van de Ven die zij blokkeerde. De kandidaat van het Central Comité van de AOb (een ex-CPN-dame uit Groningen) zou uiteraard winnen. Het niet steunen van Kiki Hagen een voor de AOb gemiste kans noemen, is een eufemisme.

In een gezellig etablissement in Abcoude spreken wij Kiki, lijsttrekker voor D66 in de gemeente De Ronde Venen – een fusiegemeente van onder meer Abcoude, Vinkeveen en Mijdrecht – en enthousiaste bovenbouwjuf van obs Pieter Mondriaan.

Als haar vader, voormalig VVD’er en horecaondernemer in Amsterdam, en moeder, een Groenlinkse onderbouw juf, bij de nieuwbouw van haar ouderlijk huis tegen een bureaucratische muur blijven lopen, volgt Kiki in haar tienerjaren de verhitte gesprekken aan de keukentafel, waarbij haar vader rode kaarten uitdeelt aan raadsleden en ambtenaren. Kiki raakt in die tijd flink betrokken bij wat toen nog de gemeente De Ronde Venen, zonder Abcoude en Baambrugge, was.

Bij de gemeentelijke herindeling in 2011 wil ze in de raad gekozen worden, maar een onverkiesbare plaats bij D66 was de enige mogelijkheid voor de pabo-student. Ze besluit dan met een eigen partij onder de naam Lijst 8 mee te doen. Tot ieders verrassing levert dit Lijst 8 meteen twee zetels op. Als 23-jarige voltijd werkende juf stapt ze enthousiast in het raadswerk. En met succes! Bij de gemeenteraadsverkiezingen van 2014 biedt D66 haar nu toch een verkiesbare plaats op de lijst. Verjonging van de kieslijsten is begonnen. D66 stijgt dan van twee naar vijf zetels in de nieuwe gemeenteraad van De Ronde Venen, een gemeente in de provincie Utrecht onder de rook van Amsterdam met zo’n 43.000 inwoners.

Onderwijs maakt me elke dag gelukkig

“Ik sta al weer acht jaar voor de klas op een heel leuke grote school. Ik ben lid van een bevlogen team. Iedere collega heeft naast het onderwijs nog wel een andere maatschappelijke betrekking of opleiding gevolgd. Inmiddels heb ik allerlei ontwikkelingen meegemaakt, uitgediscussieerd, beschreven en geïmplementeerd. Daar ben ik nu wel een beetje klaar mee. Maar niet met het werken met de kinderen. Niet met het les geven, want ik vind kennisoverdracht het leukste wat er is. Ik heb er echt plezier in. Laatst zei een leerling tegen mij: “Juf, als je zo zwanger bent – Kiki verwacht op 1 april haar eerste kind – hoe kan je dan nog zo vrolijk zijn? Mijn moeder was toen echt heel sacherijnig!” Ik vind het echt heerlijk voor de klas. Het raadswerk vroeg echter wel veel tijd. Ik denk gemiddeld wel 20 uur per week. Na twee jaar heb ik mijn taakomvang op school dan ook gehalveerd, anders is het niet te doen. Dat kon, want ik krijg er € 900 per maand voor. Nu heb ik ook meer tijd voor mijn studie Bestuurskunde aan de VU in Amsterdam.

Wanneer je een paar jaar op deze manier bestuurlijk bezig bent, kijk je ook anders naar de school. Ik vraag me steeds meer af hoe we het onderwijs moeten veranderen om te voorkomen dat onder andere het lerarentekort niet onbeheersbaar wordt. Er zal niet alleen op schoolniveau, maar ook op andere niveaus geschakeld moeten worden. Dat was voor mij ook een reden om te solliciteren voor de functie in het AOb-bestuur. Ik ben in dat proces erg geschrokken van de starre en vergrijsde bondsstructuur en heb inmiddels mijn lidmaatschap opgezegd. Dat ons-kent-ons-wereldje, grotendeels bestaand uit senioren. Daar ben ik erg van geschrokken.

Neem dan een knappe persvoorlichter!

Ik vind dat je als onderwijsbond vooral naar buiten moet blijven kijken. Doe je dat onvoldoende dan ben je niet meer relevant. Je bent dan een soort verzekeringsmaatschappij, maar verzekeringen kun je ook ergens anders afsluiten. Je kracht als bond is die bundeling van al die leerkrachten samen, maar wat doet de bond daar nu eigenlijk mee? Spreek je duidelijk uit over issues die in het veld gemor opleveren. Dat gebeurt echt veel te weinig. En nu komt Jan van de Ven met PO in Actie wel flitsend uit de hoek. Gebruik makend van middelen die veel directer contact opleveren met de grote groep jonge en nog enthousiaste leerkrachten. Een onderwerp dat de AOb bijvoorbeeld veel te lang heeft laten liggen is de taakverzwaring. Discussie over waar de leraar de tijd vandaan haalt om vorm te geven aan al die al of niet noodzakelijke veranderingen in het onderwijs. Echt een gemiste kans!

Opmerkelijk is dat Jan van de Ven en Thijs Roovers voortdurend door talkshows worden uitgenodigd. Mensen met een frisse blik en boeiend om naar te luisteren en te kijken. Waarom staat Liesbeth Verheggen niet in dat brandpunt? Je kunt het antwoord wel raden… Neem dan een knappe leuke persvoorlichter!

Schreeuwende ouders

Piekperiodes met hoge administratielast zullen zich blijven voordoen. Vooral voorafgaand aan de rapporten. Dat is inherent aan het systeem. Maar helaas ook aan de opdracht alles te moeten verantwoorden. Kijk, ik ben een goede leerkracht; ik zie om mij heen goede leerkrachten; voor mij hoef je dan niet meer alles vast te leggen. Die extreme registratieplicht verziekt – niet alleen in het onderwijs. Toetsing en registratie werkt twee kanten op: je hebt te maken met een verantwoording dragend bestuur en de onderwijsinspectie. Je wil geen negatieve scores en verscherpt toezicht, zeker niet in een krimpgemeente. Anderzijds heb je ouders die met hun kind, ietwat bleu, het onderwijsproces van de basisschool ingaan en die – in een aantal gevallen – ‘hoge’ verwachtingen hebben. Bij de laatste ronde van onze adviesgesprekken zat een vijfde deel van de groep acht ouders schreeuwend in het gesprek, omdat ze niet vatbaar waren voor het vo-advies voor hun kind. Bij De Luizenmoeder gaf de aflevering over de sterretjes, maantjes, raketjes en zonnetjes een prachtig – gechargeerd – beeld van deze verwachtingscultuur. “Als u uw kind wilt laten groeien moet u er niet op gaan zitten!” Geweldig, die juf Ank. Ik zou wel willen dat ik in zo’n situatie zo mocht zijn. Termen als ‘hoger’ en ‘lager’ probeer ik in zulke gesprekken met ouders te vermijden. Ook ik heb ervaringen met kinderen die op hun niveau gelukkig zijn en prima functioneren, maar waarbij ouders hun kind toch richting theoretisch vervolgonderwijs wensen. Ze willen niet zien dat hun kind via het vmbo een waardevol, succesvol en gelukkig lid van deze maatschappij zal worden.

We beschikken over zoveel kennis over ontwikkeling van kinderen, dat leren we ook op de pabo, en vervolgens gaan we met beginnende pubers, soms al op hun tiende, om half negen ’s morgens met rekeninstructie beginnen. Nee, dan liever eerst even een half uurtje lekker stillezen. Even ook het hoofd wakker laten worden. Op het VO moeten scholieren soms al om kwart over acht ’s morgens scherp zijn! Dat werkt niet. Het staat haaks op wat we hierover weten.

Ooit minister van onderwijs?

Wat ik met mijn studie bestuurskunde ga doen? Voorlopig maakt het onderwijs me nog elke dag gelukkig. Het is voor mezelf een voorwaarde om gelukkig te zijn: gelukkig zijn in je werk. Eerst heb ik de ambitie om hier wethouder te worden. Met deze verkiezingen breekt er een spannende tijd voor me aan. Lukt het vanwege de uitslag en de onderhandelingen niet meteen, dan blijf ik fractievoorzitter en juf en maak ik eerst mijn studie af. Daarna zien we wel hoe het verder loopt. Ik wil me vooral graag op bestuurlijk vlak ontwikkelen. De onderwijsportefeuille? We hebben bijvoorbeeld in onze gemeente veel bedrijven en instellingen die ik ook bij het onderwijs zou willen betrekken. Het leukste zou het natuurlijk zijn wanneer ik minister van onderwijs zou zijn. Ik onderhoud actief mijn politieke contacten. Hier in de regio, maar ook bezoek ik landelijke congressen. D66 biedt wethouders klasjes, je kunt ingeloot worden voor een kaderopleiding in Driebergen. Er zijn genoeg mogelijkheden om me de komende tijd bestuurlijk te ontwikkelen.

Voorlopig ken ik alleen maar groei. In 2014 is D66 hier enorm gegroeid: van twee naar vijf zetels! Maar ook landelijk gaat het D66 voor de wind. Daar heeft de partij ook zijn structuur op aangepast. Meer leden, meer afdelingen. Een enorme – positieve – groeistuip die de partij voor nieuwe vraagstukken plaatst.

Maar laten we hopen dat de landelijke partij zich nu even wat minder laat horen. Het afschaffen van het raadgevend referendum zal ons geen goed doen. Ik wil me nu eerst focussen op de gemeentepolitiek hier in De Ronde Venen. Er is de afgelopen jaren veel bezuinigd. Dat ga je als inwoner pas aan het eind van zo’n periode merken. Bijvoorbeeld bij onderhoud wegen of de groenvoorziening. Wanneer je een ‘gezonde’ burger bent heb je eigenlijk heel weinig met de gemeente te maken. Nu is de tijd aangebroken dat we voor de burger weer in die openbare ruimte gaan investeren. Maar wel moet er goed worden nagedacht over waar de prioriteiten liggen. Zo is in stand houden van een kleine school in een dorpsgemeenschap een van die prioriteiten. De Ronde Venen is echt een randstadgemeente. Je bent van hier snel in Amsterdam, Schiphol of Utrecht. Jonge mensen komen hier wonen omdat wonen in de stad onbetaalbaar is geworden. In onze gemeente, waar de huizen ook niet goedkoop zijn, wordt weer nieuwbouw gerealiseerd. Dat levert ook doorstroming op. Toch kan krimp in de toekomst een probleem worden. Daarom moeten we aandacht hebben voor jongeren die in verband met studie wegtrokken naar de stad en nu best willen terugkomen, mits er voldoende voorzieningen en een goede infrastructuur beschikbaar zijn. Knelpunten in deze gemeente? Financieel hebben we een moeilijke tijd achter de rug. Vanwege herwaardering van grondprijzen in het verleden heeft de gemeente enige tijd onder curatele van het rijk gestaan. Dat is gelukkig voorbij. We staan nu aan het begin van een periode met kansen om te investeren voor de eigen gemeenschap. Nu moeten we ook goede plannen voor de langere termijn ontwikkelen. In het verleden is er te veel korte termijnbeleid gevoerd.”

Nu eerst de verkiezingen afwachten, daarna een kind op de wereld zetten en collegeonderhandelingen voeren. Van deze kandidaat-wethouder zullen we nog veel horen.

Jan Lepeltak

Gerard Wegman