De leraar als voetbalcoach

Waarom we ook het WK niet zullen halen

Het EK is een stuk minder leuk nu Nederland niet meedoet. Hoe komt dat? Is er een schuldige aan te wijzen? In ieder geval gaat de trainer niet vrijuit volgens Jan Lepeltak. Er zijn voorbeelden dat het anders kan. Succesvolle trainers hadden vaak een onderwijsachtergrond. Hierbij twee voorbeelden.

Wat hebben Rinus Michels en Louis van Gaal gemeen? Ze waren voordat ze voetbaltrainer werden leraar lichamelijke opvoeding en ook goede voetballers. Ze gaven les op scholen met niet de makkelijkste leerlingen. Louis ging na de hbs op het St.Nicolaaslyceum naar de sportacademie. Hij was ook semiprof bij Sparta en gaf nog zo’n tien uur les op de lts Don Bosco (nu Montessoricollege oost) in Amsterdam. Toen Sparta Europees voetbal mocht spelen moest Louis een wedstrijd in Duitsland spelen. Dat betekende dat hij enkele dagen naar Duitsland moest voor een wedstrijd. Hij vroeg aan de directie of hij vrij kon krijgen. Dat kon als hij maar voor vervanging zorgde. Mijn vriend John die ruim 35 jaar les heeft gegeven op het Don Bosco was bereid zijn lessen over te nemen. Toen Louis terug kwam trok hij zijn portefeuille en vroeg aan John wat hij hem schuldig was. John antwoordde:” Laat maar zitten.”  Hij vond Louis zo’n goeie collega.

De schooltoernooien met Marokkaanse, Turkse en Surinaamse leerlingenteams waren legendarisch.
Zowel Michels als van Gaal waren grote pedagogen. Ze konden leerlingen inspireren, ze waren streng maar rechtvaardig en hadden charisma. Ik weet dat mijnheer van Gaal door zijn leerlingen op handen werd gedragen.

Voetbaltactiek is geen rocket science. Eigenlijk kan iedereen het leren. Maar omgaan met lastige leerlingen uit achterstandsituaties is een heel ander verhaal. Dat vergt pedagogisch-didactisch inzicht.

Als je, zoals bij het Nederland elftal, beschikt over goede individuele spelers maar je weet  van het team toch geen ambitieuze eenheid te maken, dan heb je gefaald. Dat geldt ook voor de sympathieke Danny Blind. Met zijn altijd (gespeelde?) nuchtere, Zeeuwse,  laconieke houding van ‘het komt wel goed’ inspireert hij niet.

Hij maakt daarbij een aantal klassieke leraarsfouten. Zo moet je nooit je eigen kind in de klas hebben, al is die nog zo goed (en zijn zoon is dat).  Als het niet anders kan, oké. Maar maak hem dan in ieder geval geen aanvoerder. Je plaatst hem als intermediair tussen het elftal en zijn vader (de coach) in een onmogelijke positie. Als je dat niet begrijpt, begrijp je een boel niet.
Van Gaals kracht is dat hij talent bij jonge jongens ontdekt (hij was ooit jeugdtrainer bij Ajax). Hij weet hoe je ze moet begeleiden en hoe je teamspirit creëert.  Dat het in Engeland geen succes werd, kwam omdat hij vooral te maken had met verwende, gearriveerde spelers. Die trokken zich niks aan van zijn e-mailtjes over hun vrijetijdsbesteding voorafgaand aan een belangrijke wedstrijd.

Ook al begint Blind met jonge spelers, het is maar de vraag of de speler die met een Rolls-Royce op de training komt zich daar iets van aantrekt. Overigens kon ook van Gaal hem kennelijk moeilijk handelen.
Mogelijk dat Blind een heel goed meerjarencontract heeft dat bij ontbinding de KNVB te veel geld gaat kosten en hij daarom op zijn post blijft.  De toegevoegde aanwezigheid Dick Advocaat,  de kleine generaal en ooit assistent van Michels, is onze enige hoop.

Door Jan Lepeltak