Coaching op de grens van opleiding en werk

Haye van der Werf

Nagenoeg gelijk met het moment dat ik dit boek ontving met de vraag een recensie te schrijven verscheen in de weekendkrant van het NRC het artikel “Waarom Utrecht de hoogste coachdichtheid van Nederland heeft”.

Een groter verschil kun je niet bedenken. Vooruitlopend op de recensie in ieder geval de constatering dat dit boek in degelijkheid veel overstijgt vergeleken bij alles wat blijkbaar in Utrecht gebeurt.
Kan ook haast niet anders als je de achtergrond van de schrijvers bekijkt.
Johan de Wilde is lerarenopleider bij een Vlaamse hogeschool en o.m. voorzitter van de Vlaamse Beroepsvereniging voor Lerarenopleiders.
Niels van der Baan en Wendy Nuis zijn onderzoekers aan de School of Business en Economics van de Universiteit Maastricht. Simon Beausaert is hoogleraar Learning and Development in Organisation aan dezelfde universiteit.

Inhoud
‘Coaching op de grens van opleiding en werk wijst op rollen en karakteristieken die elke goede coach moet hebben om uit te groeien tot de ideale begeleider voor afstuderende studenten en startende werknemers. Het vertrekt van een model van vier types ondersteuning om zo de wetenschap achter coaching te ontrafelen.’

Het model van de vier types ondersteuning bevat de volgende aspecten:
– socio-emotionele ondersteuning;
– netwerkondersteuning;
– autonomieondersteuning;
– loopbaanondersteuning.
Steeds uitgaande van de definitie van het type ondersteuning worden suggesties gedaan voor de aanpak, praktijkvoorbeelden gegeven  en do’s gesuggereerd.
Daarnaast bevat het boek vragenlijsten met behulp waarvan de coach zowel als de gecoachte (in het boek coachee genoemd) de aard en intensiteit van het coachtraject wederzijds kunnen beoordelen.

Recensie
Laat ik voorop stellen dat ik het boek heb gelezen en beoordeeld tegen de achtergrond van mijn eigen ervaring in het MBO.
Dat maakt dat voor mij niet elk onderdeel – bijvoorbeeld het aspect ‘Netwerkondersteuning’ – in de relatie leraar-student mij even relevant toeschijnt.
Maar dat laat onverlet dat het boek van grote waarde kan zijn voor de coach en de gecoachte.
In de eerste plaats vanwege het feit dat dit boek leidt tot de bewustwording dat een coachtraject idealiter uit geëxpliciteerde onderdelen moet bestaan.  
Vaak is coaching (studentenbegeleiding, mentoraat, rol interne begeleider, decaan etc.) weliswaar een vanzelfsprekend onderdeel van de schoolorganisatie maar dat betekent niet altijd dat de taakomschrijving, rolopvatting en -uitvoering zijn geëxpliceerd en/of omschreven.

In de slotbeschouwing wijzen de auteurs daar zelf ook op:
“Veel van wat we op de werkplek in het hoger onderwijs onder de categorie coaching plaatsen, voelt vanzelfsprekend aan bij de betrokkenen.
Zowel coaches als coachees zijn het gewoon en stellen er zich weinig vragen bij.”

Dit boek biedt aanknopingspunten om dat onderdeel, gebaseerd op ‘wetenschappelijke’ inzichten, een heldere plek te geven. Daarnaast geeft het boek ondermeer door de opgenomen vragenlijsten voor zowel de coachee (gecoachte) als de coach de mogelijkheid de relatie tussen de beide actoren inzichtelijk te maken en daardoor voor beiden evenwichtiger en inhoudelijker.
Daarmee is het boek niet alleen interessant voor de docent, begeleider binnen een bedrijf etc. maar juist ook voor degene die begeleid wordt. Idealiter zouden zowel coach als gecoachte aan het begin van het traject dit boek moeten lezen! Dat geldt wellicht niet voor de leerlingen in de eerste jaren VWO maar in de bovenbouw VWO, het MBO en het HBO/WO is het naar mijn mening een welkome aanvulling op alle literatuur en zelfhulpboeken rond coaching en begeleiding.

In februari 2013 schreef Ellen de Bruin al in het NRC over het feit dat ‘Training en Coaching ‘ een vaag begrip blijkt waarvan het rendement moeilijk in te schatten is.’
Toen verscheen al een artikel in het tijdschrift Consulting Psychology Journal een artikel waarin een aantal wetenschappers schreven dat meer onderzoek naar coaching dringend noodzakelijk is.

Welaan, dit boek is mede een antwoord op die vraag. Wetenschappelijk onderbouwd, maar daarnaast ook vol praktische aanbevelingen.
Ik heb het recensie-exemplaar dus ook maar gelijk doorgegeven aan onze dochter, Intern Begeleider in het speciaal onderwijs.

Haye van der Werf
Redacteur Komensky Post

Coaching op de grens van opleiding en werk.
Gefundeerd begeleiden doe je zo.
Johan de Wilde, Wendy Nuis, Niels van der Baan, Simon Beausaert.
Uitgeverij Lannoo, Campus
ISBN 9 789401 492744