What’s in a name? De teloorgang van de naamgeving in het MBO

Haye van der Werf

In 1979 werd ik, tot mijn eigen verbazing als niet afgestudeerde jongeman, directeur van de MSPO – school voor gezins- en bejaardenverzorgenden in Bergen NH.
(Voor de jongeren onder u: MSPO stond voor Middelbaar Sociaal Pedagogisch Onderwijs). De naam van de school was “Dennenheuvel”. Alleszins verklaarbaar want de school was gevestigd in een later uitgebreide villa op een heuvel aan de rand van het Bergense duingebied. Het erf begroeid met dennenbomen en Rododendrons. De oprijlaan oprijdend werd de naam dus direct duidelijk.

Na enige jaren (1982) fuseerde de school met de Alkmaarse Huishoud- en Industrieschool  en de Nobelschool tot de MDGO school ‘Toorenburgh’  in Alkmaar.
(Voor de nog jongeren onder u: MDGO stond voor Middelbaar Dienstverlening en Gezondheidszorg Onderwijs). De naam was een verwijzing naar de middeleeuwse stadspoort van Alkmaar die gelegen zou hebben op de plek van nu het hoofdgebouw.
Dus op elke “Open Dag” in twee minuten uit te leggen.

Nog weer 10 jaar later (1992) volgde weer een fusie. Nu in het kader van de zogenaamde SVM-operatie. (Nog weer jonger?: SVM: Sectorvorming en Vernieuwing Middelbaar Beroepsonderwijs). De fusie betrof onder meer de Streekschool Heerhugowaard, de MBO-instellingen, het Vormingswerk en de Volwasseneducatie in zowel Alkmaar als Heerhugowaard. De nieuwe naam werd “Alkwaard College”, gekozen na een vraag onder werknemers en voor iedereen in de regio een vanzelfsprekend begrip gezien de belangrijkste vestigingen in beide gemeenten.

Weer vijf jaar later (1997) volgde een nieuwe fusie. Nu in het kader van de Wet Educatie en Beroepsonderwijs (WEB) en de ROC-vorming. Het betrof dus het Alkwaard College en het toenmalige West Friesland College voor Middelbaar Beroepsonderwijs in Hoorn. Hoe de naamgeving precies gegaan is weet ik niet meer (suggestie uit besturen of werknemers? Reclamebureau?). Maar de uiteindelijke naam werd Horizon College.
Met de in mijn ogen nogal gezochte verklaring dat er in beide gevallen sprake was van een nabije ‘Horizon’. In Alkmaar en omstreken de Noordzee en in Hoorn het IJsselmeer.
Gelukkig kreeg ik een andere baan bij een instelling met een – qua functie en doelstelling – glasheldere naam: het Ministerie voor Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen.

Inmiddels al jaren met pensioen maar nog altijd geïnteresseerd gebleven in de ontwikkelingen rond Middelbaar Beroepsonderwijs en de institutionalisering en schaalvergroting binnen die sector. En wat mij nu zo stoort is de naamgeving van een aantal instituten die inmiddels zijn ontstaan of binnenkort door op handen zijnde fusies een nieuwe naam krijgen. Laat ik de beestjes maar bij de naam noemen en een aantal van de meest pregnante voorbeelden geven:

• 
  Firda: de naam van de het nieuwe ROC door de fusie van het Friesland College en Friese
  Poort.
  Citaat: “De naam is afgeleid van het Scandinavische woord voor ‘vieren’. Bij Firda vieren we dat we met elkaar in verbinding staan.” “Total Design heeft dat treffend uitgewerkt in een modern maatschappelijk merk.” Nu weet ik toevallig wat Total Design (vooraanstaand in branding) kost en dat is niet gering.
• 
  Talland: de naam na de fusie van het Horizon College en het Regio College in Noord
  Holland.
  Citaat: “De naam verwijst naar wat wij als onderwijsorganisatie als de belangrijkste opdracht zien: talentontwikkeling van jongeren én volwassenen in Noord-Holland.” Nu associeer ik ‘Talland’  – fonetisch gezien – vooral met mijn ‘bekakte hockeyvrienden’ als ze, tijdens de borrel na de veteranenwedstrijd,  opscheppen over het ‘talland’ van hun kleinkind Juliette.
  Nog een citaat: “Samen met professionele partners hebben we onze positionering en identiteit goed kunnen doorvertalen naar een nieuwe naam met een eigentijdse en onderscheidende uitstraling.” Je vraagt je dan af: wat dat heeft gekost?
• 
  Yuverta: een van de grootste fusies binnen de AOC-wereld.
  Citaat: “Yuverta is een ‘abstracte’ naam. Met associaties naar jij (yu), toekomst (verte) en groen (verde).”

Nu gun ik iedereen een nieuwe naam en een spannend toekomstperspectief. Ik weet ook wel dat als zo’n nieuw instituut inhoudelijk voor studenten en de regio een succes wordt, de naam ook gaat beklijven. Maar toch jammer van al deze vaak duur verkregen ‘fancy namen’. Eerdere MBO-instituten verwezen veelal naar de regio (Friesland College, ROC van Amsterdam, enzovoort) of naar in die regio dan wel landelijk aansprekende figuren (Albeda, Zadkine, Mondriaan, Koning Willem I, enzovoort). Die namen en de achtergronden daarvan waren op elke Open Dag in twee minuten uit te leggen door alle medewerkers. Ik ben benieuwd hoe dat nu nog gaat door de medewerkers van Talland, Firda of Yuverta met deze nieuwe namen. Bovendien had ik gehoopt dat de aanduiding “ROC” destijds (na de invoering van de WEB) een alomvattende ‘brand’-aanduiding zou worden voor MBO, ‘Een Leven Lang Leren’, Inburgering en Contractonderwijs.

Helaas is dat het niet geworden.
Sterker nog: op een aantal terreinen – Inburgering, Contractonderwijs en Een Leven Lang Leren – zijn de ROC’s en AOC’s niet de ‘preferred suppliers’ of marktleiders geworden die wij – overheid en scholen – destijds bij de ontwikkelingen in de jaren 80 en 90 voor ogen hadden.

Dat is jammer. Temeer omdat op al die terreinen de vraag naar goed
(Beroeps-}onderwijs groot is en de financiële middelen ruim voorhanden zijn. Maar helaas hebben particuliere bedrijven – zie de Tv-reclames – nog steeds een groot deel van deze lucratieve markt in handen. Natuurlijk de naam zegt niet alles. Maar het zou toch mooier zijn geweest als de MBO Raad en Connect Groen wat meer aandacht gehad zouden hebben voor de overall positionering en branding van de sector.

Maar het is nog niet te laat. Misschien Total Design – https://www.totaldesign.com/werk/ – nog even vragen of kwantumkorting tot de mogelijkheden behoort?

Haye van der Werf
Redacteur Komensky Post
voorheen Leidinggevende MBO