Curriculum, Didactiek, Docenten

Wat scholen allemaal moeten (1)

Het overladen curriculum

Door Casper Hulshof

Lezen, schrijven, eventueel rekenen. Eeuwenlang heeft het onderwijs uit deze onderdelen bestaan. Gaandeweg kwam er meer bij, en intussen verwachten we dat op school een reeks onderwerpen onderwezen wordt. Daarnaast is er ook een heel scala aan min of meer opvoedkundige taken toegevoegd aan het onderwijspalet. Een paar jaar geleden begon ik met het bijhouden van nieuwe opdrachten voor het onderwijs, de zogenaamde ‘scholen moeten X’-lijst. Lange tijd was mijn lijst in zekere zin fictief. Zo nu en dan werd ik op een nieuw onderwerp gewezen, en dat voegde ik dan aan mijn lijst toe (meestal door de desbetreffende tweet te liken). Vorig jaar publiceerde Pedro op zijn blog een eerste ‘scholen moeten’-lijst, gericht op het Vlaamse onderwijs. Borstvoeding, mediteren, Arabisch… allemaal onderwerpen waarvan daar werd gezegd: daar moet het onderwijs aandacht aan besteden. Ik heb nu mijn eigen lijst er toch maar eens bijgepakt, en geprobeerd een overzicht te maken. Tegelijk heb ik geprobeerd de verschillende onderwerpen te categoriseren, om er zo nog een enigszins wetenschappelijk tintje aan te geven. Het is slechts een poging, met ook nog een flinke restcategorie van niet goed in te delen onderwerpen. Hieronder presenteer ik dus een overzicht van zaken waarvoor flink gelobbyd of gepleit wordt dat het Nederlandse onderwijs zich ermee bezig gaat houden. Het is een permanente tussenstand in de zin dat de lijst nooit af is: sommige onderwerpen verdwijnen op een gegeven moment van de radar, andere onderwerpen komen erbij.

  1. Lezen en schrijven

Hier vallen onderwerpen onder die met het aanleren en gebruiken van verschillende talen te maken hebben (ik laat programmeertalen hier gemakshalve buiten). Ik kom op de volgende drie onderwerpen:

  1. Technologie

Een heel algemene categorie, waar je ook onderwerpen als ‘mediawijsheid’ onder kunt scharen.

  • Digitale vaardigheden. Iedereen vindt dit belangrijk, en al jaren is niemand tevreden met het niveau van zowel leerlingen als leerkrachten. Ook is gebleken dat jongeren (de ‘digital natives’ zoals zij wel eens genoemd worden) hun eigen digitale vaardigheden schromelijk overschatten. Het fijnste is als het allemaal een vast onderdeel wordt van de bestaande lessen.
  • Technologie. Gerelateerd aan digitale vaardigheden: omgaan met nieuwe technologie. Denk ook aan robots in de klas. VR-brillen en 3D-printers beginnen onderdeel van het schoollokaal te worden.
  • Programmeren. Hierover bestaat veel enthousiasme. Er bestaat een heel scala aan argumenten om te pleiten voor programmeerlessen, bijvoorbeeld dat het helpt om ‘computational thinking’ aan te leren (een typische 21e-eeuwse vaardigheid). Ik werk al een tijd aan een kritische beschouwing hierover, maar los daarvan: voor het vak informatica op de middelbare school is het buitengewoon lastig om docenten te vinden (en daarnaast: informatica en programmeren hebben niet eens zo’n directe relatie tot elkaar).
  1. Geschiedenis

Verschillende organisaties pleiten voor meer aandacht in het onderwijs voor bepaalde onderdelen in onze geschiedenis. Zelfs tijdens de kabinetsformatie in 2017 werd hieraan ruim aandacht besteed.

  1. Sociale zaken

Hieronder vallen allerlei activiteiten die gaan over het omgaan met jezelf en anderen.

  1. Bewegen

Bijna 16000 resultaten geeft Google als je intypt: “zitten is het nieuwe roken”. Het onderwijs moet ook op allerlei manieren leerlingen laten bewegen. Ik laat het onderzoek naar ‘al bewegend leren’ hier buiten beschouwing. Deze categorie sluit aan bij de volgende (gezondheid) maar het leek me nuttig om dit er apart uit te lichten.

  1. Voeding en gezondheid

Gezond leven begint op school lijkt het credo te zijn. Van allerlei kanten wordt gelobbyd om meer aandacht in de klas voor het thema gezondheid te krijgen.

  1. Overig

Bent u er nog? Hieronder nog een restcategorie met onderwerpen die het onderwijs volgens sommigen ook nog op zich dient te nemen.

Tot zover de lijst tot nu toe. Hij is zeker niet compleet, maar wel uitgebreid. Als u een bericht tegenkomt over een probleem dat door scholen opgelost moet worden, dan hoor ik het graag van u.

Gepost door Casper Hulshof 

actueel, onderwijs, school

  1. Martine

    Verkeerslessen, Engels, en bij de onderbouw zindelijk worden (teveel broekplassers en broekpoepers), veters strikken, executieve vaardigheden (of stond dat al op de lijst?), natuurlessen….

  2. Alois Ruitenbeek

    Vouwen. Ik mis het vouwen nog (bij de kleuters). Een 18e eeuwse vaardigheid (Frobel) die tegenwoordig door de Ipabo in A’dam als 21e eeuwse vaardigheid gepresenteerd wordt.

  3. Chantal

    Omgaan met geld…..

  4. René Schrammeijer

    Er is in het basisonderwijs nog meer te noemen. Technologie wordt Wetenschap en technologie/techniek genoemd. Daarbij is de didactiek van onderzoekend en ontwerpend leren gebruikelijk. Hoewel dit eigenlijk geïntegreerd kan worden in alle vakken. Verder mis ik de verkeerslessen in het overzicht.

  5. Liesbeth Mol

    Goed om dat alles eens bij elkaar te zetten, ging ook al eens door mijn hoofd maar ik was er nog niet aan toegekomen.
    Aanvulling: wat dacht je van burgerschap? Ook zo’n fijne, is zelfs opgenomen in het SLO! http://www.slo.nl/primair/themas/burgerschap/

  6. Annelien

    Pasgeleden nog een artikel,gezien, waarin werd gepleit om op de basisschool, meer aandacht aan het omgaan met geld te besteden.

Geef een reactie

53 − 43 =

Translate »