Changemakers

Op zaterdag 3 september bezocht ik op uitnodiging de Ashoka NL Innovation Day on Education om kennis te maken met Ashoka en met changemaker scholen.

Wat is Ashoka?
Ashoka is een wereldwijde organisatie die zich richt op het verbeteren van de wereld door het steunen van sociaal ondernemerschap en het verbinden van changemaker scholen. Ashoka bestaat sinds 1981 en is actief in 89 landen, met Ashoka NL als Nederlandse tak, opgericht in 2014. Het Ashoka netwerk zet zich in voor een ‘Everyone a Changemaker World’. Dit betekent dat zij werken aan een wereld waarin elk individu in staat is om sociale problemen te herkennen en de vaardigheden bezit om bij te dragen aan een oplossing. Ashoka wil het proces van positieve verandering in de wereld versnellen door het ondersteunen en vergroten van het aantal ‘changemakers‘. Changemakers zijn bevlogen individuen die een positieve bijdrage willen leveren aan de wereld. Om een wereld te realiseren waarin echt iedereen een changemaker kan zijn  is Ashoka op verschillende vlakken actief waaronder het onderwijs.
Er zijn wereldwijd inmiddels ruim 3000 Fellows, die gezamenlijk bijdragen aan het zoeken naar en uitvoeren van oplossingen voor complexe sociale problemen en maatschappelijke uitdagingen, zoals armoede, klimaatverandering of de vluchtelingenproblematiek. Nederlandse Fellows zijn bijvoorbeeld Jos de Blok van Buurtzorg Nederland, Emer Beamer van Designathon Works en Bas van Abel van fairphone.

Wat zijn Ashoka Changemaker Scholen?
Ashoka zoekt actief samenwerking met innovatieve scholen waar persoonlijke ontwikkeling en maatschappelijk bewustzijn een integraal onderdeel vormen van het leerproces. Changemaker scholen worden gekenmerkt door een curriculum  waarin de sociaal-emotionele groei van kinderen en hun maatschappelijk bewustzijn een centrale rol hebben en zij werken met hun leerlingen aan de ontwikkeling van een set eigenschappen die gedeeld worden door changemakers over de hele wereld, de  Changemaker Skills.

Deze set vaardigheden is geïdentificeerd naar aanleiding van de jarenlange en intensieve samenwerking met de Ashoka Fellows. Door de ontwikkeling van een zeer sterk ontwikkeld empathisch vermogen, creativiteit, de wil tot samenwerken en leiderschap worden kinderen al op jonge leeftijd in staat gesteld om hun eigen potentieel en dat van anderen ten volle te benutten.
Daarnaast maken Changemaker Scholen actief deel uit van hun gemeenschap door bij te dragen aan het realiseren van sociale oplossingen in de wijk, en zijn ze in staat hun werk en missie te verspreiden.
Ashoka Changemaker Schools is een wereldwijd netwerk, opgezet om innovatieve scholen te identificeren, verbinden en steunen. Wereldwijd zijn er meer dan 200 Changemaker scholen en de komende jaren zal dit aantal blijven groeien.
Nederlandse Changemaker scholen zijn de basisscholen Casa en Leon van Gelder en de VO scholen NIEKEE, Unic, Vathorst College en UWC Maastricht.

Het programma
Op het programma stonden een introductie door Jamy Goewie, de directeur van Ashoka NL, kennismaking en verwerkingsactiviteiten door Thieu Besselink, van The Learning Lab, presentaties van Mary Gordon over haar Roots for Empathie programma en Martine Delfos over The Beauty of Difference, break-out en co-creatie sessies, koffie en lunchpauzes en een afsluitende borrel.
De break-out en co-creaties sessies werden georganiseerd volgens de Open Spaces principes, wat betekent dat de deelnemers aan de dag zelf ook actief als leider van een sessie aan de slag konden. Uiteindelijk waren er in twee verschillende ronden in totaal zo ongeveer 15 sessies om uit te kiezen. In de eerste ronde koos ik voor de micro designathon van Emer Beamer, waar ik al veel over gelezen had, maar wat ik nu wel eens live wilde meemaken. In de tweede ronde wilde ik in eerste instantie naar Jelmer Evers om bijgepraat te worden over Teacher Leadership maar koos ik uiteindelijk voor een ter plaatse ontstaan initiatief om te praten over hoe we concreet verder vorm zouden kunnen gaan geven aan het verbinden van de Nederlands Gamechanger scholen en het breder bekend maken van de onderliggende boodschap. Dat deze activiteit in de prachtige tuin van Antropia plaatsvond en het weer fantastisch was, speelde enigszins mee in mijn keuze.

Mijn ervaringen
De presentaties op zich waren al voldoende om de dag geslaagd te noemen. Wat het tot veel meer maakte, waren vooral de interacties en de bijna zichtbare positieve energie en kracht die er aanwezig was bij alle deelnemers. Het was nog geen elf uur en ik had al gesproken met Antoinette Antoine uit Zuid-Afrika, Adriana Hoppenbrouwer uit Brazilië, Nanda de Graaf uit Rotterdam en zinnen gehoord die mij zijn bijgebleven. “Before we speak, even when we are coming from a place of strong passion, we need to think about what we say: is it necessary?, is it kind?, is it appropriate for the place and time?” Gedurende de dag heb ik nog meer mensen gesproken uit Zuid-Afrika, Engeland, België, Canada en Nederland en allemaal spraken we dezelfde taal.

Tijdens de micro-designathon kregen we 30 minuten de tijd om zelf te ervaren hoe een designathon, die normaal 6 tot 8 uur duurt voor leerlingen, werkt. Als opdracht kregen wij mee om met behulp van de spullen in een uitgereikt zakje een huis te bouwen dat een maatschappelijk probleem zou kunnen helpen oplossen. Ik werkte samen met Kris Zaman, directeur van de Belgische Changemaker School Natuurschool Berkenboom de Ritsheuvel, en Melusi Radebe van the African School for Excellence in Johannesburg.

Wij werkten niet echt volgens een plan, we hadden blokjes hout en stokjes en er was een Dremel, dus wij boorden gaatjes en maakten een drijvend huis dat zijn benodigde energie uit waterkracht of spierkracht zou halen. Bij de presentaties bleek dat wij het minst uitgedachte verhaal konden vertellen, maar ook dat was opgevallen;  dat wij het meest als kinderen hadden gewerkt. Gewoon direct aan de slag zonder eerst lang conceptueel bezig te zijn. Hiernaast was opgevallen dat wij hetzelfde type overhemd droegen. Dank je, Emer voor de workshop, de foto en je opmerkingen.

Tijdens de tweede sessie, het gesprek buiten, kwam naar voren dat alle deelnemers graag actief aan de slag willen om de changemaker  scholen zo direct en actief mogelijk met elkaar te verbinden en andere scholen te zoeken die mee willen doen. Belangrijk hiervoor is een verhaal dat de changemaker  scholen kunnen gaan vertellen waarin de passie en de boodschap helder en overtuigend naar voren komen. Een aantal van de deelnemers zal binnenkort opnieuw samen komen om hier concreet gestalte aan te geven. De changemaker  scholen zullen actief aan de slag gaan om op wijk of gemeenteniveau nieuwe initiatieven te ontwikkelen, samen met ouders en betrokken partners. Het ontwikkelen van nieuwe leeromgevingen is een grote uitdaging maar wel een die we moeten aangaan.

De dag eindigde met een borrel in de zon in de prachtige tuin. Daar sprak ik met een aantal mensen van de changemaker  scholen in Nederland en België en hun ervaringen en plannen en ook met een aantal mensen van de School of Creative Leadership THNK. Als de dag goed gewerkt heeft,  eindigde deze echter niet met de borrel maar is de borrel slechts het begin. Voor mij heeft de dag goed gewerkt.

Wat neem ik mee?
Ik kende Ashoka niet en ben onder de indruk geraakt van dit netwerk en de visie van ‘Everyone a Changemaker World.’ Dit vormgeven via sociaal ondernemerschap en changemaker  scholen lijkt mij een goede weg en ik deel daarom deze boodschap graag. Daar waar ik kan, zal ik bijdragen aan de initiatieven die de changemaker scholen in Nederland gaan ontwikkelen. Wat ik in ieder geval heb meegenomen is een heel goed gevoel  en aantal nieuwe contacten en een flinke berg positieve energie.
Aan het begin van de dag deed Ilja Klink een oproep om aan het eind van de dag bij haar te melden wat je zelf concreet zou gaan doen na deze dag. Dit bleken niet veel mensen gedaan te hebben. Ik ook niet. Wat ik zal gaan proberen is zien of ik mogelijk met mijn leerlingen een changemaker activiteit kan opzetten, waarbij we een klein sociaal of maatschappelijk probleem in onze buurt kunnen gaan oplossen.

Door Frans Droog

Dit artikel verscheen eerder op de blog Droog’s .