Femke Halsema en Sanne Wallis de Vries besloten onlangs te stoppen met twitteren. Belediging en soms zelfs bedreiging vielen hen ten deel. Worden de tweets over het onderwijs ook steeds agressiever? Karin Winters meent van wel. Ze besloot daarom een tijdje geleden even niet meer over onderwijszaken te twitteren. Karin is twitteraar en edublogger van het eerste uur. Ze twittert sinds 2007.
Discussie is wat haar betreft prima maar steeds vaker werd er op de mens gespeeld. Ze was de persoonlijke aanvallen en het op de man spelen in plaats van de bal van mensen uit het BON-kamp (BON: Beter Onderwijs Nederland) meer dan beu. Karin: “De reden dat ik gestopt ben, is omdat we niet aardig meer zijn voor elkaar. We begonnen ooit met Twitter omdat je dan je kennis en informatie met elkaar kon delen. Je ging het gesprek met elkaar aan. Je stelde een vraag #DTV , durf te vragen en je kreeg vaak antwoord van een expert. Tegenwoordig wordt weinig meer op vragen gereageerd. Er worden allerlei anti-pestprogramma’s voor leerlingen ontwikkeld maar we realiseren ons niet dat we zelf aan het pesten zijn, terwijl er ook leerlingen meelezen. We gedragen ons op Twitter als de eerste de beste leerling die niet mediawijs is. Laten we niet vergeten dat we ook een voorbeeldfunctie hebben in deze.”
En toen was er ze er op plots helemaal klaar mee. “Opmerkingen van mensen die ik persoonlijk niet ken, raakten me zo emotioneel dat ik dacht: wat heb ik verkeerd gedaan? We corrigeren elkaar niet in ons gedrag.”
De druppel die bij Karin Winters de emmer deed overlopen was dat personen uit de academische wereld bepaalde tweets kwalificeerden als eduquacks (onderwijskwakzalverij). Karin Winters stelt dat er het laatste half jaar op de mens wordt gespeeld in plaats van op de zaak. Dat heeft haar zeer geraakt. “Op die zondagavond dat ik mijn blogpost plaatste, kreeg ik zoveel over me heen dat ik er gewoon letterlijk ziek van naar bed ging.” Karin vraagt zich af wat zij die persoon heeft aangedaan dat hij zo persoonlijk in de aanval ging.
Ze heeft zich in het verleden met name druk gemaakt over de rol die BON speelt binnen de Onderwijscoöperatie. Het ging haar onder andere om de vraag hoeveel leden een club moest hebben om zoveel macht te hebben binnen de coöperatie. Daar kwam nog bij dat men op de website bij BON een forumdiscussie startte waarbij mensen anoniem of onder een schuilnaam een ander voor rotte vis konden uitmaken. Mensen werden tot op het bot afgebrand. Naar aanleiding van de reacties op hun forum en de discussielijnen is er een mail naar het bestuur van BON gegaan met een verwijzing naar hun eigen (inmiddels verdwenen) forumregels. Het gaat niet meer over de inhoud maar over de mensen. Het forum is nu gestopt door ingrijpen van Karin den Heijer (bestuurslid van BON JL). Ik confronteer Karin met eerdere uitlatingen van haar in haar eigen tweets, die soms ook niet mals waren. Al werden er niet expliciet namen genoemd, sommigen voelden zich aangesproken. Zoals deze: “..die spellingverbeter-neuzelaars, die block ik dus. “ Als ze een spellingfoutje ziet bij een ander dan reageert ze alleen door middel van een DM (direct mail) op Twitter en niet in een reactie op de tweet.
Karin stelt dat velen van ons lesgeven in mediawijsheid maar zelf al twitterend tegen alle ongeschreven regels zondigen en zich gedragen als digitale pestkoppen. Maar waarom zou je mensen die de publiciteit zoeken of vanwege hun functie in de publiciteit staan niet ook persoonlijk mogen aanvallen?
Na het gesprek met Karin Winters komt bij mij de gedachte op dat de scheidslijnen tussen zakelijk en persoonlijk commentaar soms erg vaag lijken. Denk aan iemand als Paul Rosenmöller (niet direct een onderwijsman van huis uit VO-raad) of Claire Boonstra (startup business vrouw). Naar aanleiding van een vraaggesprek met Claire Boonstra, oprichtster van Operation Education (OE) in het NRC muntte Paul Kirschner de term eduquack. “Weer iemand die niets weet van onderwijs (lijkt op een zekere opiniepeiler) maar meent te weten hoe het moet” twittert Paul Kirschner. Claire reageert verbouwereerd: “Paul, serieus. Na ons lange gesprek op jouw kantoor lachte je me nog toe en moedigde je me nog aan. Wat is er gebeurd?” Dat laatste zou ik eerlijk gezegd niet weten.
Jan Lepeltak
Karin Winters werkte 15 jaar in het mbo (waar haar hart nog steeds ligt). Zij was daarna o.a. consultant bij KPN. Na de master leren en innoveren waarin zij de Mediawijsheid van leraren met behulp van een bordspel onderzocht, besloot ze als zelfstandig ondernemer door te gaan. Als hoofdredacteur van Vives Magazine wil ze ook offline de leraren bereiken met alle ontwikkelingen in onderwijstechnologie. Dit schooljaar ondersteunt ze twee dagen per week, de Stichting Leerkracht. Bloggen en sociale media zijn of waren onlosmakelijk met haar verbonden.
Joost Hulshof
Karin Winters heeft twee blogs geschreven over wat in haar ogen niet deugde aan blogs van o.a. FriendlyFoe op het forum van @bestuurbon. Onder die blogs kwamen beleefde inhoudelijke reacties. Vervolgens heeft ze die blogs met reacties en verwijderd. Tot mijn verbazing begint haar campagne nu opnieuw nav een blog op het forum van @bestuurbonmet de titel comments disabled. Ik heb in die blog een screenshot aangehangen.
Hans Wisbrun
Frans weet hierboven een aardig rookgordijn (“focussen op de inhoud”) op te trekken. Moeten er soms ‘wetenschappelijke argumenten’ gevonden worden voor wat gewoon onfatsoen heet?
Karin W zou niets liever willen dan over onderwijs debatteren! Maar op o.a. het BON-forum en in tweets van bepaalde mensen heerst het onfatsoen. Dát staat dat debat in de weg. Dat het (tegenwoordig) bij BON vooral cynici zijn, teleurgestelden, O den Bestens, enz. dat is nog wel te (zuur)pruimen. Je zou deze mensen een vrolijker, positiever, optimistischer, leven en mensbeeld toewensen, maar aan hun zwartgalligheid valt helaas weinig te doen, vrees ik.
Maar dat op dat forum mensen of hele instituten (dat is een retorisch trucje, alsof er dan niet beledigd zou worden; op instituten werken ook mensen!) belachelijk worden gemaakt, beledigd of te kakken gezet, daar ligt een grens, in ieder geval de mijne. Als je dat doet, dan wil ik helemaal niet met je discussiëren, over geen enkele inhoud.
Ik hoop dan ook dat BON-ner Frans snel wakker schrikt en het lidmaatschap opzegt van een club waar hij volgens mij zelf helemaal niet bijhoort.
Ben Wilbrink
Muidense politiek, in de zeventiger jaren: een hoop spektakel in de raadsvergadering, daarna kameraderie in het bruinste café van de Vechtstreek, ‘Ome Ko’. Ook Rutte benadrukte nog eens deze politieke gewoonte om zaak en persoon goed gescheiden te houden, als zomergast zondag jl.
Op Twitter houdt niet iedereen zich aan de oer-Hollandse regel om niet de man, maar de bal te spelen. Een vriendschappelijke terechtwijzing kan wel eens helpen, ook al blijkt dat bij herhaling nodig. Geduld is een schone zaak.
Onderwijs is van immens belang , niet alleen voor de individuele leerling, maar ook voor de menselijke kwaliteit en de materiële welvaart van onze samenleving. Wat er in dit veld gebeurt aan institutioneel en politiek geweld verdient best wel glasheldere krachttermen. Dat geldt mijns inziens ook voor ideologische opstellingen waarvan we weten dat ze in het verleden het onderwijs of bepaalde groepen leerlingen schade hebben berokkend. Onderwijs kan niet zonder ideologie, denk ik, maar de ene ideologie is de andere niet. Een beetje ingewikkeld is dan dat rechtstreeks benoemen van een potentieel schadelijke ideologie, zoals een ‘snake oil’ ideologie, makkelijk als een persoonlijke aanval kan worden ervaren, of door derden zo gezien. Voor mij is dat geen reden om omfloerste taal te gaan gebruiken, of het conflict dan maar uit de weg te gaan. Ha ha, dat heb ik op dat roemruchte forum van BON in een nu al wat verder verleden ook nooit gedaan.
René Franquinet
Natuurlijk heeft het Onderwijs 2032 eindadvies de soms sluimerende opinies over wat onderwijs zou moeten zijn en hoe je het moet geven, sterk aangewakkerd. Ik meen ook te moeten constateren dat deze “beweging” het educatieve getwitter een extra boost gegeven heeft. Als bestuurslid van de Onderwijscoöperatie maak ik dat elke week wel mee. Nu we beloofd hebben een onderzoeksdimensie (de zogenaamde verdiepingsfase) toe te voegen aan het wat snel tot stand gekomen eindadvies Onderwijs 2032, krijgt ook dat met aanvallen te maken. En niet in de laatste plaats van een enkele lidorganisatie van de Onderwijscoöperatie, die zich ook met een nader onderzoek akkoord heeft verklaard. Jammer dat dit allemaal gebeurt. Er is namelijk nog geen enkel mens overboord en nog geen enkel besluit genomen. Als de meerderheid van de docenten besluit: rot op met dat Onderwijs 2032, dan zij het zo. Als een meerderheid van docenten uitspreekt: zouden we eens kunnen bekijken hoe we het onderwijs aan deze tijd kunnen aanpassen, dan zij het ook zo. En dan begint het pas.
Frans van Haandel, docent wiskunde
In een debat gaat het om een goede inhoudelijke onderbouwing van visie met argumenten. Waar ik het mis zie gaan op Twitter is dat de ander niet gezien wordt als een individu maar als vertegenwoordiger van een groep. Maar er is geen ‘we’ op Twitter. Ik vind het nooit juist als iemand een groep op Twitter generaliserend uitmaakt voor “flippers” of “makers”. Generaliserende labels slaan dood en leiden af van inhoud. Zoals Karin Winters aangeeft heeft “eduquack” de betekenis van “kwakzalver in het onderwijs”. Dat betekent dat degene die de term “eduquack” gebruikt constateert dat de andere een middel presenteert voor verbetering van onderwijs die niet wetenschappelijk onderbouwd is. Dat is niet gericht op een groep, maar op een artikel/presentatie van die persoon. Ik denk dat het belangrijk is dat gerespecteerde onderwijswetenschappers als Paul Kirschner dat doen. Waar er in de gezondheidszorg regels zijn om alleen wetenschappelijke middelen in te voeren, kan in het onderwijs iedereen maar wat roepen. Het lijkt te gaan om of een verhaal goed overkomt, niet of iets aantoonbaar goed is voor het onderwijs.
Het onderwijs: we geven er tientallen miljarden per jaar aan uit in Nederland. Daarvan gaan miljarden niet naar de werkvloer. Dat er geen onderscheid is tussen een mooi verhaal en wetenschappelijke onderbouwing in combinatie met het beschikbare geld maakt dat onderwijs een commercieel zeer interessante bedrijfstak is. Dat commerciële belangen zo’n grote invloed hebben, is die grote groep onderwijsadviseurs niet te verwijten. Wel is het tijd dat de politiek de #weglegmiljarden eens durft te onderzoeken en dat ombuigt naar uitgaven voor goed onderwijs.
Karin maakte zich druk over het ledenaantal van BON en de betrokkenheid van BON bij de OC. Dat vind ik niet een goede weg. In onderwijs zou het niet moeten gaan om ‘aantal leden’ maar om de argumenten. Het zou prima zijn als Karin, met wetenschappelijke onderbouwing, aangeeft dat de visie van BON onjuist is. Nergens lees ik iets over een inhoudelijk meningsverschil. De stelling dat op een of ander forum ergens mensen elkaar uitmaken voor rotte vis zegt me niets over twitter. Ook begrijp ik niet wat ‘spellingsverbeteraar-neuzelaar’ er mee te maken hebben. In dat stukje raak ik verward doordat er twee Karins genoemd zijn en ik niet meer kan plaatsen of ‘Karin’ dan verwijst naar Winters of den Heijer.
Ik ben BON-lid omdat ik de visie van BON grotendeels onderschrijf. Maar ik vind het niet fijn daarmee in een “BON-kamp” geplaatst te zijn. Karin Winters generaliseert hier met een stropopdrogredenering. Ik zit in geen kamp, ben niet verantwoordelijk voor andere BON-leden, heb 1 keer op het BON-forum geschreven en Willem Karssenberg benoemde dat als een constructieve bijdrage. Ik ben simpelweg BON-lid, zoals ik ook AOb-lid en lid van de vereniging van wiskundeleraren ben. En bijvoorbeeld fietserbondlid.
Laten we niet labelen, ook niet als we onszelf gelabeld voelen. Ik ken de grote oprechte inzet voor Karin voor de onderwijsdiscussie en mijn reactie is niet een aanval op haar, integendeel. Ik hoop dat iedereen ziet dat ieder individu emoties heeft en we allemaal mensen zijn, veelal met goede intenties. Laten we focussen op inhoud.
Wat inhoud betreft ben ik het met Paul Kirschner eens dat het vergezicht dat Claire Boonstra schetst elke onderbouwing ontbeert. Haar reactie vind ik niet sterk. Ik vind haar betogen charismatisch overkomen maar inhoudelijk zwak. Liever dan details over een ontmoeting met Paul zou ik van haar wetenschappelijke onderbouwing horen. Wat is er gebeurd dat we het in onderwijsdebat dat niet nodig vinden?
Erik Korthof
Oef! “Waar er in de gezondheidszorg regels zijn om alleen wetenschappelijke middelen in te voeren, kan in het onderwijs iedereen maar wat roepen. Het lijkt te gaan om of een verhaal goed overkomt, niet of iets aantoonbaar goed is voor het onderwijs” en “Dat commerciële belangen zo’n grote invloed hebben (…)”.
Daar viel ik toch wel even over, Frans. Als je kijkt naar de farmaceutische industrie dan lijkt de gezondheidszorg, en de zorgverzekeringswereld, die soms al te aardig in de pas gaan lopen van de farmaceutische industrie, eigenlijk toch wel erg veel op het onderwijs. Ook in en rond de gezondheidszorg en medische wetenschap wordt heel wat geroepen wat niet deugt. Ik begin maar niet over de alternatieve geneeskunst.
Daarmee heb je enerzijds je punt wel gemaakt, namelijk dat de commercie gemakkelijk misbruik maakt van wetenschap om haar doelen te bereiken, c.q. zelfs eigen wetenschap daarvoor inzet, maar anderzijds, het gebeurt in feite op elk terrein, niet alleen in het onderwijs.
Maar ik wil ook nog een andere vergelijking maken. In de wereld van wetenschap en pseudo-wetenschap liggen fundamentalisten, creationisten en evolutionisten met elkaar overhoop over naar ik aanneem voor ieder bekende onderwerpen. Hoewel ik meen hier kaf en koren te kunnen scheiden is het voor de genoemde wetenschappers en pseudo-wetenschappers met dat kaf en koren soms heel verschillend gesteld, Het kaf van de ene is het koren van de ander en andersom. And never the twain shall meet.
Dat gevoel heb ik ook soms ook als het over onderwijs en wetenschap gaat. Wat de ene beweert als koren wordt door de ander afgedaan als kaf. En beide pretenderen dat wetenschappelijk te kunnen onderbouwen. En houden vol. Voor een leek is het onderscheid moeilijk meer te maken, voor een gemiddelde docent misschien beter, maar voor hem telt eigen praktijk en ervaring als mogelijke en soms overtuigende meetlat om allerlei evidence-based en evidence-informed informatie te verwerken in zijn dagelijkse bezigheid. Wat werkt hou je er in, wat niet werkt gooi je aan de kant. (en dat lijkt soms ook te gelden voor de middelen die de al dan niet pseudo-medische wetenschap ons levert).
Om een voorbeeld van de moeilijke keuze te geven: pindakaas werd een paar jaar geleden aangemerkt als kankerverwekkend, maar mijn diëtiste raadde me het aan in een dieet dat cholesterolverlagend moest werken. Het smaakt ook nog en smeert zo lekker weg. En zo is het ook in onderwijszaken. Maar laten we het er wel vooral over hebben, en naar elkaar proberen te luisteren en elkaar bevragen en misschien (of niet) overtuigen over het hoe en waarom.
Net zomin als het duiden van “kwakzalvers” de paramedische wetenschap tot nu toe enige werkelijke schade heeft toegebracht en deze nog steeds floreert, zal het gebruik van de term “eduquacks” iets toe of afdoen aan de veronderstelde pseudo-wetenschappelijke benaderingen van het onderwijs. Het zal in ieder geval geen verandering van standpunten teweegbrengen of ook maar iemand overhalen, vermoed ik. Ik sta dan ook helemaal achter het standpunt van Frans: “Laten we focussen op inhoud”. En daarbij past het uitgaan van elkaars integriteit en een basis van respect voor elkaar. “We zijn allemaal mensen, veelal met goede intenties”.
Ik kan me daarom voorstellen dat Karin Winters, na geconstateerd te hebben dat er op Twitter soms meer op de mens wordt gespeeld dan op de zaak, besloot dit medium dan maar te mijden. Die constatering deel ik, niet alleen ten aanzien van Twitter, maar ook wat betreft sommige bijdragen op de BON-site. Dat hoeft niet en is niet nodig. En ik lees er wel langs heen, want veel van wat BON voorstaat en ook redelijk veel van wat er op de BON-site aan blogs en forumposts wordt gepubliceerd wordt door mij gedeeld.
Wel nog een opmerking over “de visie van BON” of die onjuist is of niet. Ik denk dat je twee dingen mag onderscheiden: wat BON als organisatie voorstaat en wat haar leden en overige inloggers als meningen op de BON-site, ook als reacties op blogs en forum, publiceren. Ik denk en vind dat dat elkaar niet 100 % hoeft te dekken, in tegendeel, ik lees dat, zoals in elk open forum, deze beide wel eens flink botsen, bijvoorbeeld ook over de Onderwijscoöperatie. En dat moet kunnen, ook op Twitter. Maar laat eventuele ironie of zelfs sarcasme niet vervallen tot pesterigheid, gescheld, gestalk en dergelijk twittergetrol, kortom tot een echt verwijt dat “we niet aardig zijn voor elkaar”, want dat aardig zijn overtuigt vast meer. (Overigens, ik moet toegeven en excuseer me ervoor, dat ik ook slips-of-the-tweet heb gemaakt en me wel eens liet gaan waar ik me in had moeten houden. Maar onaardige tweets kun je natuurlijk altijd negeren).