Door Jan Lepeltak
Voor de tweede maal werd eind vorige week in Nederland een ResearchEd bijeenkomst gehouden. Dit Engelse initiatief, waarbij onderzoekers en leraren elkaar ontmoeten, is door Jan Tishauser uit Engeland naar Nederland gehaald. Vorig jaar bezochten ruim 200 personen de eerste editie, dit jaar waren het er ruim 300 die op hun vrije zaterdag vanuit heel Nederland naar het Hermann Wesselink College in Amstelveen togen.
Bezoekers hadden de keuze uit ruim 50 lezingen. Al ging een enkele lezing niet door. Zo was de Engelse hoogleraar Daniel Muijs, die het zou hebben over Pisa en andere internationale onderzoeken, zoek. Telefoontjes naar zijn hotel leverden niets op. Onduidelijk of hij ooit nog boven water is gekomen. Maar voor de rest was dit een mooie plek waar onderzoek en praktijk bijeenkwamen. Hierbij na enige cherry picking een verslag van het aanbod van presentaties.
Alderik Visser gaf een interessant overzicht van het denken in de loop der tijden over persoonsvorming. Hij begon bij de religieuze vorming (middeleeuwen en verder), Bildung (19e eeuw), zelfverwezenlijking (reformpedagogiek) en verheffing/emancipatie (19e eeuw, sociaaldemocratie). Het leverde intrigerende woorden op als: zelfverantwoordelijke zelfbepaling, handelingsverlegenheid, zelfactualisering, individuatie (niet te verwarren met individualisatie). Alderik ging wel erg snel door de stof heen. Jammer, voor discussie was niet veel tijd. Maar van het creëren van de nieuwe mens en Noord-Korea aan de Noordzee was geen sprake.
De presentatie van Komenskyredacteur Casper Hulshof kon ik wegens de grote belangstelling niet bezoeken: vol is tenslotte vol.
Het pleidooi van Pedro de Bruijckere voor de onderzoekende en beschouwende leraar, sprak aan. Een jonge onderzoekster van de Universiteit Twente had het tijdens een paneldiscussie vooral over “mijn” onderzoek terwijl Pedro sprak over “ons” onderzoek.
Het gaf in de kern aan waarom leerkrachten een beetje moe zijn van veel onderzoek dat over hen wordt uitgestort. Praktijkonderzoek is een nuttig didactisch hulpmiddel waarbij men leert het eigen onderwijs in teamverband doormiddel van diverse observaties (triangulatie) cyclisch te beschouwen en te evalueren. Daarom was het jammer dat er niemand van het Ixperium aanwezig was. Marijke Kral en haar team doen daar hele interessante, praktische zaken. Amber Walraven, gedreven als altijd, sprak over haar werk op een universitaire lerarenopleiding en wat beter moet en kan. Haar motto ‘teaching is a craft and science’ en de wijze waarop ze het belang van praktijkonderzoek naar voren brengt is het onderstrepen waard.
De lezing van Pedro is altijd een klein feestje al was de kern van zijn verhaal wel een beetje bekend en een spin-off van het boek dat hij samen mat Casper Hulshof (en later Paul Kirschner) schreef. Wees kritisch over: “ Uit onderzoek blijkt”. Mooi was zijn voorbeeld over het onderzoek waaruit zou blijken dat je zonder schoenen beter leert. Treurig dat dit soort onzinnig nieuws het jeugdjournaal haalt. Je wordt gauw stinkend jaloers op de kennis en het presentatietalent van deze vriendelijke Vlaming.
Paul Kirschner, de Midas Dekkers onder onderwijsonderzoekers, wil af van zijn imago als grumpy oldman (is hij Waldorf of Statler uit de Muppetshow?) Hij droeg sokken met op elke sok een foto van een van beide heren. Dat helpt natuurlijk niet. Maar nu ging het over onderzoek waaruit blijkt wat wel werkt in de klas. Enkele voorbeelden: oefentoetsen werken, ezelsbruggetjes niet; overlappende inhoud oefenen wel, samenvatten niet; uitweidend de tekst (zelf)bevragen wel, highlighten/markeren niet; zelfuitleg geven wel, herlezen niet. Hij verwees naar het werk en de adviezen en tips van Barak Rosenshine https://www.aft.org/sites/default/files/periodicals/Rosenshine.pdf . Een aanrader.
Kirschner is een prettige spreker die houdt van duidelijke taal en niet schroomt man en paard te noemen. Hij maakt er misschien geen vrienden mee. Een goed bedoelde tip aan hem die voortkomt uit zijn eigen adviezen: het heeft weinig zin tijdens de lezing de namen te noemen van onderzoekers en hun publicaties. Het gaat te snel. Werkt cognitieve overbelasting in de hand en zou ten onrechte de indruk kunnen wekken van een zekere mate van intimidatie. Mijn hoofd ligt nu wellicht ook op het slachtblok.
P.S.,
Het volgende blok over de ResearchEd dag zal gaan over de presentatie van Anna Bosman (hoogleraar ‘Dynamiek van leren en ontwikkeling’) over dyslexie. Hier kwamen praktijk en onderzoek voorbeeldig samen in een glashelder verhaal.
1 Pingback