Het zag er even naar uit dat registratie in het Lerarenregister in 2017 verplicht zou worden. Echter de Raad van State oordeelde kritisch en in het advies stelt de Raad dat eerst een aantal zaken op orde zal moeten zijn voordat het Lerarenregister verplicht kan worden gesteld zoals het lerarentekort, de inzet van onbevoegde leerkrachten en tenslotte zouden de lerarenopleidingen beter moeten gaan inspelen op de vraag naar bijscholing. Per augustus 2018 is elke leraar verplicht zich te registeren in het register. Vanaf dan geldt ook de nascholingsplicht van 160 professionaliseringsuren per vier jaar, maar worden er nog geen consequenties aan verbonden. Pas in de daarop volgende periode van vier jaar (augustus 2022 – augustus 2026) wordt het register volledig van kracht.
Maar wat is nou de relevantie van nascholing voor de lespraktijk? In het Lerarenregister dient men aan te geven wat de relevantie van de professionaliseringsactiviteit voor de leraar is. Dit bepaalt de docent zelf. Een kritische blik naar de inhoud van nascholing is na het lezen van het onderzoeksrapport van de vakgroep Onderwijskunde van de universiteit van Gent geen overbodige luxe voor elke docent. De vakgroep heeft in 2015 een kortlopend onderzoek uitgevoerd en verkende indicatoren om de mogelijke impact van professionaliseringsinitiatieven voor leraren in kaart te brengen. Volgens het onderzoek is de vraag naar wat het professionaliseringsinitiatief in de praktijk teweeg brengt cruciaal om diverse aanbieders van scholing te informeren. Zij kunnen bijvoorbeeld met deze gegevens het aanbod verbeteren. De onderzoekers hebben onder andere negen effectieve kenmerken van een professionaliseringsinitiatief (PI) opgesteld. Onder PI verstaan zij ‘activiteiten expliciet ontworpen voor en gebracht aan leraren om hun eigen kennis, vaardigheden, en houding, en die van hun leerlingen te versterken’. Hoe meer kenmerken aangevinkt kunnen worden, hoe meer kans er is op effectieve transfer van het geleerde naar de reguliere onderwijspraktijk. Nascholing is zinvol als de kennis overgedragen kan worden naar de praktijk en docenten gestimuleerd worden om zelf actief leermateriaal te ontwikkelen. Aanbevolen wordt om te vertrekken vanuit beschikbare en herkenbare data voor leraren om van daaruit specifieke onderzoekconclusies te vertalen naar concrete en toepasbare richtlijnen voor de praktijk.
De onderzoekers hebben onder andere deze checklist opgesteld:van effectieve kenmerken van een professionaliseringsinitiatief (PI)
Focus op inhoud die leerlingen moeten leren
Focus op (Vak)didactiek
Gebaseerd op onderzoek maar coherent met de doelen van leraren en de context waarin ze werken
Eigenaarschap van inhoud en proces bij professionele ontwikkeling
Duur van het professionaliseringsinitiatief
Collectieve participatie met interne en externe collega’s
Georganiseerd in scholen of onderwijskundige locaties
Actief leren op basis van onderzoek
Kwaliteit van de trainer
In Nederland kunnen nascholingsactiviteiten worden gevalideerd door het Lerarenregister en ze worden dan gewaardeerd met een aantal registeruren. De vraag is nu welke aanbieders van nascholing voldoen aan de effectieve kenmerken van een professionaliseringsinitiatief? Als we goed onderwijs willen dan zal zeker kritisch gekeken moeten worden naar de relevantie van nascholing voor de lespraktijk.
Een blog met uitwerkingen van deze checklist https://duurzaamonderwijs.com/2016/03/10/wanneer-werkt-professionalisering-van-leraren-echt/
De onderzoeksgroep doet de volgende aanbevelingen voor scholen en leraren:
- Creëer eigenaarschap bij leraren
- Zorg voor een vast aanspreekpunt binnen de school omtrent professionalisering
- Bedenk een systeem van gelaagde professionalisering
- Herwerk het professionaliseringssbeleid en het bijhorende nascholingsplan aan de hand van het verfijnd conceptueel raamwerk
- Richt fora op voor de uitwisseling van goede praktijken tussen scholen, scholengroepen en/of scholengemeenschappen
Het volledige onderzoeksverslag ‘Hoe kan je de impact van professionalisering voor leraren in kaart brengen? ‘ https://biblio.ugent.be/publication/7105261/file/7105283.pdf
(AC)
Geef een reactie