Eind januari werd voor het derde achtereenvolgende jaar het Ontwerpfestival gehouden op de Radboud universiteit in Nijmegen. Het Ontwerpfestival vormt de afronding van de minor Creative Educational Design. Deze minor kwam tot stand dankzij subsidie vanuit OCW om meer en betere leraren voor de klas te krijgen. Of deze missie geslaagd is?
“Ik kon gewoon lesgeven op een school die als moeilijk bekend stond in Rotterdam”. Bar Linders, auteur van ‘Lesgeven vanuit je hart’ is gastspreker tijdens het Ontwerpfestival Creative Educational Design op de Radboud universiteit. En wat is dan gewoon? Dat wist ze zelf eigenlijk ook niet totdat vriendinnen haar vertelden wat ze zagen in haar lessen. Lesgeven vanuit je hart dus. Zelf zegt Bar(bara) daarover: ”Ik geef de leerlingen ruimte, maar biedt ook kaders.”
Zestien bachelorstudenten ( 15 vrouw, 1 man) uit diverse studierichtingen hebben deelgenomen aan de minor Creative Educational Design. Een enkeling heeft leservaring zoals Sofie die inmiddels Grieks en Latijn geeft aan twee scholen (Waalwijk en Uden). Alle studenten hebben gedurende veertien collegeweken kennis kunnen maken met het beroep van leraar onder leiding van Amber Walraven, universitair docent en Henk ter Haar, docent Nederlands aan de GSG Guido de Brès in Arnhem. In zijn inleiding vertelt onderwijsdirecteur Edwin van Meerkerk, dat deze minor mogelijk was door subsidie van OCW , maar dat die nu ophoudt. Ik vraag hem of het gelukt is om met name het probleem voor de tekortvakken, waar de subsidie toch voor bedoeld is, op te lossen. Deze minor heeft er nog niet toe geleid dat er bijvoorbeeld meer studenten voor de lerarenopleiding Duits kiezen. Tijdens mijn eerste bezoek aan het Ontwerpfestival in 2017 viel mij op dat met name de andere talen vertegenwoordigd zijn. Van Meerkerk geeft aan dat men hoopt over twee jaar meer instroom te hebben in de schooltalen. Nu is dat nog niet merkbaar. Maar dit doet niets af aan de verrassende resultaten die de studenten tijdens de pitches en de ontwerpmarkt laten zien.
De opzet van de minor is om theorie en praktijk te verbinden. Studenten volgen colleges en bezoeken een vo-school. In deze cursus krijgen studenten alle vrijheid om vanuit hun studieachtergrond een innovatief educatief ontwerp te creëren. Het uiteindelijke resultaat is een lessenreeks waarbij creativiteit en vakinhoud gecombineerd worden. In de drie minuten durende pitches krijgen we een indruk van de lesontwerpen.
Een impressie
Ze hadden het boek van Bar Linders nog niet gelezen, maar wisten instinctief dat ruimte bieden aan leerlingen hun ding was. Evelien en Maike, studenten Engelse Taal en Cultuur, deden een stap terug in het leerproces. Bij hun onderwerp, internationale relaties en vriendengroepen, mochten leerlingen zelf bepalen hoe ze de opdracht verwerkten en ook het cijfer stelden leerlingen zelf vast. Zij gaven de lessen aan een derde klas tto aan het Merlet College in Cuijk.
Wat is het toch met die reclames? Danique, studente Nederlands, ontwierp voor 3 havo en 3 vwo aan het Montessori College Nijmegen een lessenreeks over stijlfiguren in de reclame. De theorie over stijlfiguren werd geoefend aan de hand van reclameteksten. Met behulp van een online quiz toetste zij de kennis . Als laatste opdracht zochten de leerlingen zelf naar reclame met bepaalde stijlfiguren.
Op het Maasland College in Oss heeft havo 2 kennisgemaakt met de teksten van hiphop. De enige man tussen de vrouwelijke studentes in deze minor is Bob, student Engelse Taal en Cultuur. Hij koos voor een combinatie van video en tekst bij rapteksten. Volgens Bob biedt hiphop een rijkdom aan taal, waarbij leerlingen gaan nadenken over wat ze lezen en horen. Leerlingen interpreteerden eerst zelf de tekst en vervolgens gaven ze elkaar feedback. Met behulp van de website https://genius.com/ controleerden de leerlingen uiteindelijk of de interpretatie correct was.
Tessa, studente Engelse Taal en Cultuur, en Lisa, Amerikanistiek, vertellen hoe zij beide vakken bij elkaar brachten in hun lessenreeks. Het gezamenlijke thema voor 5 vwo aan het Mondial College in Nijmegen was ‘popular culture’, waarbij de leerlingen de verschillen tussen Engelse en Amerikaanse popular culture moesten ontdekken. Het resultaat gaven de leerlingen weer op een poster.
Dat een ervaren docent het werken in groepjes als vernieuwend bestempelde, ontdekten Marlie en Jolien, studentes Franse Taal en Cultuur. Docenten binnen de vaksectie Frans op het Titus Brandsma Lyceum in Oss stelden zich open voor ideeën van beide studentes. De lessen waren voorheen in de ogen van Marlie en Jolien nogal klassiek; busopstelling en de docent vertelt. Dat het anders kan lieten ze zien aan de hand van gedichten uit de Renaissance. Met behulp van de website Lezen voor de lijst stelden ze de niveaus vast. Als verwerkingsopdrachten kozen leerlingen voor een poster of video. “Poezie kan ook leuk zijn”
Maartje , studente Spaanse Taal en Cultuur, en Rianne, studente communicatiewetenschappen, kozen voor hun lesontwerp voor schrijfvaardigheid Spaans. Zij combineerden cultuur en ICT in de vorm van vrije schrijfopdrachten en blogs. Zij besteedden twee lessen in een 5 vwoklas op het Liemers College in Zevenaar aan dit onderwerp.
Tineke, studente Engelse Taal en Cultuur, vindt dat er meer aandacht voor literatuur zou moeten zijn in het voortgezet onderwijs. Zij ontwierp voor een derde klas vwo aan het Rhedens College in Dieren een syllabus English Literature over het boek ‘The Perks of Being a Wallflower’ van Stephen Chbosky. Alle stappen zijn hierin beschreven en leerlingen uit het derde jaar vwo met Cambridge Engels kunnen zelfstandig aan de slag met vragen en opdracht. Ze werken in groepen en volgens Tineke heeft de docent daarbij een coachende rol.
Noeki en Lisanne, studenten Franse Taal en Cultuur, hadden zich tot doel gesteld om het coöperatief samenwerken te stimuleren en het niveau van Frans wat betreft de woordenschat en grammatica op te krikken. De leerlingen van het Mondial College Leuvensbroek ontwikkelden hiervoor per groepje een spel en nu eens niet met ICT, maar door creatief met schaar en lijm om te gaan. Er waren drie aanwijzingen: hoe het spel werkt, het doel en hoe je kunt winnen.
Een bootcamp bij Grieks als winnaar
Na afloop van de ontwerpmarkt is het tijd om een winnaar aan te wijzen. Ik kan me voorstellen dat de juryleden, bestaande uit Henk ter Haar, Bar Linders en Edwin van Meerkerk, er een hele klus aan hebben gehad, want aan originaliteit ontbreekt het zeker niet. Ik vind het buitengewoon knap wat deze bachelorstudenten voor bruikbare lesontwerpen lieten zien. Amber Walraven was helaas afwezig vanwege de griep. Zij zal ongetwijfeld net als de voorafgaande jaren nog een overzicht publiceren met een uitgebreide versie van alle ontwerpen. Uiteindelijk is Sofie de winnaar. Zij ontwierp voor Grieks een bootcamp waarbij volgens de jury de uitwerking tot in detail in het oog springt en zij de theorie uitstekend wist de koppelen aan de uitwerking. Sofie stelde vast dat in de derde klas bij Grieks de voorkennis te wensen overliet en ze wilde een degelijke basis leggen voor de bovenbouw wat betreft de werkwoordtijd. Als oplossing koos ze voor een bootcamp waarbij de leerlingen intensief bezig zijn met de leerstof, herhaling belangrijk is (van werkgeheugen naar lange termijngeheugen), voldaan wordt aan verschillende opdrachten (RTTI), de leerling autonomie heeft en zelf kiest wanneer er aan een opdracht gewerkt wordt en er aan het begin een d-toets is om de beginsituatie vast te stellen en een eindtoets (leren zichtbaar maken). Leerlingen werkten individueel, in groepjes en klassikaal . Hierbij maakte zij gebruik van Kahoot (klassikaal), maar ook van opdrachten op papier.
Het zou zonde zijn als deze minor nu zou stoppen. Ik vind het een uitstekende manier om kennis te maken met het beroep van leraar, want de student ervaart onder andere dat het leraarschap geen beroep is waarbij je in een keurslijf zit, zoals ook Bar Linders laat doorklinken in haar verhaal. Ik heb veel enthousiasme bij studenten gezien en daar hebben Amber Walraven en Henk ter Haar ongetwijfeld vanuit hun vakkennis aan bijgedragen.
Op de terugweg spreek ik Sofie nog even en vraag ik haar of ze de lerarenopleiding gaat volgen. Ze twijfelt, want ze vraagt zich af of dit voor haar iets toevoegt. Ze heeft tenslotte al een tweedegraads bevoegdheid.
Review door Amber Walraven Lesgeven vanuit je hart.
Informatie over de subsidie voor Meer en betere leraren voor de klas
Ankie Cuijpers
Geef een reactie