Dreamschool afl.3: Rookpauze

Bespreking van aflevering 3 van Dreamschool (serie 2, uitgezonden op 12 maart jl.) door Casper Hulshof.

Ik kijk niet zo heel veel televisie, dus of ik het goed heb weet ik niet zeker, maar in geen televisieprogramma wordt zo veel gerookt als in Dreamschool. Sterker, het roken (of eigenlijk: de rookpauze) speelt een belangrijke rol in vrijwel elke aflevering. Je zou ook bijna gaan denken dat er permanent een camera opgesteld staat bij de buitendeur om vooral geen rookmoment te missen. Dat is niet onterecht, want de rookplaats is de plek waar op de lessen wordt gereflecteerd, waar uitgehuild wordt, waar conflicten bijgelegd worden, en waar als het even kan de rust weerkeert. In de derde aflevering, die de productie de omineuze titel ‘zelfsabotage’ heeft gegeven, zien we daar ook weer verschillende voorbeelden van. “We hoeven toch niet elke les weer overtuigd te worden om mee te doen?” briest Tamar in het intro. Er begint zich een duidelijke scheiding af te tekenen tussen degenen die Dreamschool echt willen gebruiken om zichzelf te verbeteren, en degenen die nog niet zo ver zijn.

Aflevering 2 besloot met heftige emoties tijdens de fotografieles van Kim Feenstra. Er is een groot contrast tussen de opgekropte emoties die bij Gina tot uiting komen (“Godver, daar ga ik weer!”) en de vrijwel emotieloze Tahir. “De straathouding druipt van die gast af,” constateert Eric. Het zal interessant worden om te zien of uiteindelijk ook Tahir’s schild doorbroken zal worden, maar voorlopig wekt hij nog allerminst die indruk. Ook de twintigjarige Denise herkent het verhaal van Kim Feenstra. Haar jeugd bestond uit een tocht langs blijf van mijn lijf-huizen, op de vlucht voor haar vader, wat werd vervolgd met drugsgebruik, pleeggezinnen en daklozenopvang. Na een herseninfarct op haar achttiende en het krijgen van een dochter op haar negentiende probeert Denise nu via Dreamschool uit haar ‘comfort zone’ te komen. Haar vriend is daarbij haar steun en toeverlaat: telkens als het Denise even te veel wordt belt ze hem snel op. Denise heeft ook nog eens last van smetvrees, wat door psycholoog-van-de-koude-grond Lucia wordt afgedaan met: “Het is iets in je hoofd he? Het is niet echt.”

Een opwarmles in de dojo wordt door Lucia met ijzeren hand geleid (“Je weet nog niet wat moe is!”). Het leidt tot een ogenschijnlijk ernstig conflict met Denise, maar Lucia ziet het juist als een opening voor een diepere discussie, en noemt het een ‘perfect moment’. Na enige bemiddeling door Tamar (“Streng? Dat moet ook wel bij ons!”) klaart Lucia de lucht tussen haar en Denise. Lucia heeft voorafgaand aan de opnames met medische problemen gekampt en is nog aan het herstellen, maar we zien haar hier op haar best. Tussen de leerlingen onderling ontstaat geleidelijk meer frictie. Met name Tahir werkt anderen op de zenuwen. “Ik had je bijna met de platte hand gegeven,” vertrouwt Romy hem toe. De enige met wie hij redelijk overweg kan is Salsa, die zijn agressieve taal alleen maar grappig lijkt te vinden. Salsa is van oorsprong Brits, maar verhuisde met haar vader naar Nederland toen ze zes was. Op haar twaalfde werd ze door hem op straat gezet, haar zus Cuba achterna. Het leven in pleeggezinnen kwam haar schoolcarrière niet ten goede: “Ik was echt een kutkind in de klas”. Salsa heeft het zichtbaar zwaar en is ook voortdurend moe en prikkelbaar. Het is te hopen dat ze na de eerste Dreamschoolweek een beetje aan alles gewend raakt.

De volgende dag begint met een les over de hersenen door Erik Scherder. Scherder is een begenadigd verteller (“Wat een leraar!” constateert Eric), heeft zich duidelijk vooraf verdiept in de leerlingen en weet hen (en de kijker vermoedelijk ook) volledig te boeien – op Salsa na die geleidelijk indommelt. De wetenschap dat de hersenen van de groep nog in ontwikkeling zijn en er nog volop ruimte is voor groei en verandering doet hen zichtbaar goed. Erik heeft als troefkaart ook nog eens echte hersenen meegenomen, die na enkele geshockeerde reacties gretig door ieders handen passeren. “Dit was voor het allereerst dat ik in een les heb geluisterd!” Petje af voor Scherder, die met een abstract verhaal toch heel dicht tot de leerlingen weet te komen.

Een heel ander soort les volgt hierna. Kunstenaar (en ondernemer) Joseph Klibansky komt wat protserig in een dikke Mercedes voorrijden, en gaat onmiddellijk de discussie aan over de kunstenaar als manager van zichzelf. Klibansky’s werk roept bij de leerlingen in eerste instantie weerstand op. “Dit beeldje kost 70000 euro” leidt zelfs tot boosheid bij Tahir, die er helemaal niets van begrijpt. Joseph laat zich niet uit het veld slaan (“Alfagedrag, die wil zich profileren in de groep”) en vertelt hoe zijn succes het gevolg is van bewuste keuzes (“Succes is een ladder. De mensen die je uitlachen zijn niet de mensen die succesvol worden”). Hij geeft de leerlingen als tip mee om de negatieve mensen om hen heen rigoureus te dumpen (“Dan houd ik niemand over!”). De les weet uiteindelijk toch wel te inspireren (met name Jade) en Tahir noemt het na afloop zelfs de beste les tot nu toe: hij lijkt vooral geïmponeerd te zijn door de in de les genoemde geldbedragen.

De laatste les deze dag is een uitstapje naar de oude RTL-nieuwsstudio, waar Diana Matroos de leerlingen uitleg geeft over manieren om jezelf te presenteren, en hen ook laat ervaren hoe lastig het is om met je gezicht in de plooi het nieuws vanaf de autocue voor te lezen. Salsa, die al de hele dag stoorzender is, wordt door Eric naar huis gestuurd. Ook over haar zijn de andere leerlingen niet te spreken (“’s Ochtends een vent, ’s avonds een vent.”), maar Lucia ziet in dat een doorbraak bij Salsa gewoon nog even op zich laat wachten. Zou dit de zelfsabotage zijn, waar de titel van de aflevering naar verwijst? Het zal in ieder geval nog minimaal een aflevering duren voordat het zover komt, want de volgende dag komt Eric niet aan een gesprek met Salsa toe.

Deze aflevering leidt tot enkele nieuwe inzichten, vooral als het gaat om de rol die de Dreamschoolleerlingen spelen in het bepalen van hun eigen succes. De lessen van Erik Scherder en Joseph Klibansky dragen die boodschap helder uit. In de volgende aflevering doen de lessen van Annemarie van Gaal en Maarten van der Weijden nog een schepje bovenop, met een buitengewoon verschillend effect op de leerlingen.