Geachte minister Slob, focus op taal en rekenen ipv 21e eeuwse vaardigheden

‘Focus op secondaire kennis en vaardigheden zoals taal en rekenen en niet de zgn. 21^eeeuwse vaardigheden’

Open brief van Martin Ringenaldus aan minister Slob,

Graag uw aandacht voor het volgende. Gezien het gegeven dat vrijwel alle scholen inzetten op het onderwijzen van 21e eeuwse vaardigheden, lijken we die als samenleving ontzettend belangrijk te vinden. U kent de argumenten wel. We moeten een leven lang kunnen blijven leren omdat de maatschappij in rap tempo verandert. Bepaalde banen zullen verdwijnen zoals telefonisten al zijn vervangen door computers en postsorteerders door sorteermachines. Ook persoonsvorming, Bildung, vindt men ontzettend belangrijk. Onze jeugd gaat dat nu allemaal onderwezen krijgen. Of dat nog door leraren zoals ik zal gebeuren, is onduidelijk, want de onderwijsrobots hijgen de onderwijzers al in de nek.

Als we 21e eeuwse vaardigheden, persoonsvorming en een leven lang leren collectief werkelijk zo belangrijk vinden, bent u dan niet een hele generatie uit het oog verloren? Door het verhogen van de pensioenleeftijd zal ik, bij leven en welzijn, tot mijn 69e doorwerken. Voor mij betekent dat nog een arbeidstijd van 23 jaar. Met de komst van virtuele realiteit en artificiële intelligentie ben ik er echter niet zeker van of mijn beroep van leraar gedurende deze 23 jaar zal blijven bestaan. En als mijn beroep door robots en computers zal worden overgenomen, moet ik mij aan de nieuwe situatie zien aan te passen. Maar hoe dan? Ik heb op school geen 21e eeuwse vaardigheden geleerd. Aan persoonsvorming is geen enkele aandacht besteed, laat staan aan een leven lang leren. En toch zal ik nog tot ver in de 21e eeuw op de arbeidsmarkt actief mee moeten kunnen doen. Nu ben ik 46 jaar oud en ik moet het zonder die scholing nog tot 2042 zien vol te houden. Maar je zal nog maar 20 jaar oud zijn en nog tot 2069 zonder die scholing in 21e eeuwse vaardigheden, een leven lang leren en Bildung verder moeten. Die mensen zullen met al die veranderingen die op stapel staan nog veel vaker van beroep moeten wisselen en zich aan nieuwe situaties moeten aanpassen. Miljoenen mensen moeten zo nog tot diep in de 21e eeuw doorgaan zonder adequaat op die 21e eeuw te zijn voorbereid! Dat geldt ook voor leden van het kabinet en de Tweede Kamer. Hoe moeten zij een land door de 21e eeuw loodsen zonder zelf ook maar les te hebben gehad in 21e eeuwse vaardigheden, persoonsvorming en een leven lang leren? Het rapport Dijsselbloem uit 2008 illustreert wel hoe lastig het is om ervan te leren als men niet geschoold is in een leven lang leren.

Onlangs bereikte mij het nieuws dat het aantal daklozen in Nederland de afgelopen 9 jaar ruim is verdubbeld. Als deze trend doorzet en het aantal daklozen elke 10 jaar verdubbelt, zitten we in 2070, als de laatste werknemer zonder scholing in 21e eeuwse vaardigheden, persoonsvorming en een leven lang leren de arbeidsmarkt net heeft verlaten, met ruim een miljoen daklozen. Dat lijkt mij naast een persoonlijke ramp voor al die mensen een enorme ramp voor de Nederlandse economie. Dit kunnen wij als samenleving toch niet laten gebeuren? Om te voorkomen dat dit doemscenario zich zal voltrekken, zullen vele miljoenen mensen die niet in 21e eeuwse vaardigheden, persoonsvorming en een leven lang leren geschoold zijn alsnog daarin geschoold moeten worden. Er moet een nationale campagne komen om al die mensen terug te roepen naar school voor de nodige bij- en nascholing. Dat kost de samenleving de nodige miljarden, maar het is bittere noodzaak. We ontkomen er niet aan. Of u moet hele generaties als verloren beschouwen.

Tot nu toe heb ik nog geen aanwijzingen dat zo’n noodplan in de maak is. Het lijkt erop dat het huidige kabinet erop vertrouwt dat die miljoenen mensen zich wel zullen redden. Als zij zich tot zeker 2070, de 21e eeuw is dan alweer bijna voorbij, zullen kunnen redden, dan zou dat ook moeten kunnen gelden voor de leerlingen die nu op school zitten en wellicht wel al onderwijs krijgen in 21e eeuwse vaardigheden, persoonsvorming en een leven lang leren. Dat zou dan zonde van hun tijd zijn. Tijd die ze nooit meer terug zullen kunnen krijgen. Tijd die misschien beter gebruikt kan worden om fatsoenlijk te leren lezen en rekenen, want dat schijnt ook nog een dingetje te zijn. En wellicht heeft David Geary [i] toch gelijk. Hij stelde dat we biologisch primaire kennis en vaardigheden (waaronder de 21e eeuwse vaardigheden vallen) redelijk eenvoudig vanzelf leren, maar dat we scholen, die de benodigde structuur en orde bieden, hebben om de secundaire kennis en vaardigheden (de recentelijk door de mensheid verworven kennis) te leren. In dat geval kunnen we vele miljarden aan bij- en nascholing besparen en het budget voor onderwijs zinvoller besteden. Hoe meer kennis van de wereld wij onze kinderen meegeven, des te beter zullen zij op basis van die kennis zich kunnen aanpassen aan een veranderende wereld. Dat vraagt om een kennisrijk curriculum en een lerarenopleiding waarin nieuwe leraren o.a. de meest effectieve instructietechnieken en leerstrategieën onderwezen krijgen om leerlingen die enorme hoeveelheid kennis effectief te onderwijzen. Dat is misschien nog wel de beste voorbereiding op de 21e eeuw en in lijn met de wijze waarop wij zelf op die 21 eeuw zijn voorbereid.

U kunt de onderwijsgeschiedenisboeken in gaan als de minister die de zeepbel van desastreuze onderwijsinnovaties en zinloze onderwijshervormingen uiteen deed spatten en het onderwijs weer liet overgaan tot de orde van de dag, nl. buitengewoon goed en eerlijk lesgeven volgens de meest effectieve didactiek, zodat elk kind na het doorlopen van het PO en het VO op goed niveau kan lezen en rekenen, de verschillen tussen kansarm en kansrijk tot een minimum beperkt worden en onze kenniseconomie een nieuwe impuls krijgt. Het ijzer is heet. U kunt het nu smeden. Ik heb er alle vertrouwen in dat u dit kunt. Bovendien gun ik u als geen andere onderwijsminister de eer om herinnerd te worden als dè onderwijsminister die het tij wist te keren en het Nederlands onderwijs en het beroep van leraar in ere wist te herstellen.

Ik wens u een wijze voortzetting van uw ministerschap.

Met de meeste hoogachting,

Martin Ringenaldus

[i] De theorie van Geary, zoals beschreven in zijn boek  The Origin of Mind, is niet onomstreden. Zie hier voor een bespreking.

Martin Ringenaldus is leraar Duits in het VO