Pedro de Bruyckere
Onderstaand blog is op 19 juni gepubliceerd door Pedro de Bruyckere. Hij geeft een helder beeld van wat we weten over iPads in het onderwijs en hij gaat in op de argumentatie van Maurice de Hond zoals die onder meer te vinden was in het gesprek met de Volkskrant van 18 juni 2016. We nemen dit blog over met toestemming van de auteur.
Zaterdag 18 juni stond er een groot interview met Maurice De Hond in de Volkskrant over 4 jaar Steve Jobsscholen. In het artikel reageert hij geprikkeld op kritiek van Paul Kirschner en Casper Hulshof die hij kamergeleerden noemt. Voor alle duidelijkheid, ik heb een directe band met zowel Paul als Casper, en ik doe ook aan wetenschap. Maar omdat ik niet de hele tijd dromend uit het venster kan kijken, ga ik toch maar wat schrijven.
Probleem is namelijk dat er veel zaken door elkaar en op elkaar gegooid worden. Maurice De Hond herleidt zo kritiek tot tegenstanders, maar tegelijk wordt hij zelf ook vaak nogal persoonlijk weggezet. Laten we deze stap hier overslaan.
Er zijn drie elementen die ik wil bespreken die best onderscheiden worden: de redenen waarom je onderwijs moet veranderen, het gebruik van technologie in onderwijs en de discussie over een verdienmodel.
Persoonlijk heb ik vaak moeite gehad met de argumenten die Maurice De Hond aanhaalt om onderwijs te veranderen. Minder omdat het idee vertrekt vanuit de persoonlijke anekdote van zijn dochter, omdat alle goede ideeën vertrekken vanuit een aanleiding. Maar dan is het handig om te falsificeren, het proberen te kijken of je vermoeden niet makkelijk kan weerlegd worden.Het voordeel en tegelijk nadeel van wetenschappers is dat ze hun theorie moeten aanpassen als die falsificatie slaagt. Voordeel omdat je zo vooruitgaat, nadeel omdat het minder sexy is dan een overtuiging. En terwijl er wel degelijk elementen inzitten waar De Hond een punt heeft kunnen een pak dingen weerlegd worden, dat kan heel zeker. Het steeds terugkomende argument dat iemand nog niet is komen kijken, geldt hier niet. Het antwoord “omdat ik dat denk” zonder verdere onderbouwing liever ook niet.
De iPad en de bijhorende technologie komen steeds weer terug als argument pro en contra. Probleem is echter dat het niet het ding is, maar wat je met het ding doet. Dit is de echte conclusie van het OESO-rapport waar Maurice De Hond naar verwijst in het interview. Er zijn recentere studies zoals dit onderzoek van MIT die ogenschijnlijk wel zeer negatief uitvallen voor laptops en tablets, maar ook hier kan je makkelijk opwerpen dat men de technologie in een klassieke aanpak integreerde en het daarom een negatief effect heeft. Maar tegelijk zien we dat tablets wel degelijk op de terugweg zijn. Het is moeilijk in te schatten of dit is omdat we in de dip van de Hype Cycle zijn of omdat het effectief bijvoorbeeld het toestel te veel zou zijn naast mobiele telefoon en laptop. Merk trouwens op dat scholen en schooldistricten die afstand namen van de iPad vaak overschakelen op laptop of Chromebook, het is geen argument tegen technologie. Ik zit zelf niet in het kamp dat tegen technologie in onderwijs is, bij mijn weten Paul en Casper ook niet. Meer nog: ik heb een heel verleden én hopelijk een hele toekomst met experimenten als docent met technologie in mijn eigen lespraktijk. Casper schreef ooit dit stuk over de Steve Jobsschool en je zal merken dat hij minder kritisch is dan je denkt. Ik schreef zelf dit artikel in Pedagogische Studiën over de tablet-discussie om aan te tonen dat heel vaak het debat niet over technologie maar over een visie op onderwijs gaat die veel verder teruggaat dan swipen en die als gesprek een waarde op zich heeft.
Komen we bij de derde element en het punt waar de opiniepeiler in het interview met Rik Kuiper het ongemakkelijkst lijkt op te reageren: geld, onderwijs en zakendoen. Het concept van de Steve Jobsscholen wordt ten gelde gemaakt door export naar andere landen. Kuiper rekent voor “een school met 200 kinderen levert ‘ 200.000 euro/jaar op.” Dit hoeft niet per se slecht te zijn, De Hond is hier niet de eerste in en zal zeker niet de laatste zijn. De commercialisering en economisering van onderwijs is wereldwijd een ruimer gegeven. Het is echter wel de vraag of we dit moeten willen, verschillende debacles (zoek even Pearson, LA en iPads op en huiver of check dit verhaal over Zweden) zijn argumenten voor voorzichtigheid. Maar terug: deze discussie overstijgt specifiek de opiniepeiler. Specifiek voor het verhaal van Maurice De Hond is het wel zo dat je als lezer al snel met een ‘Wij van WC-eend‘ gevoel zit, en dan helpen anekdotes te weinig. En zo zijn we terug bij het eerste punt.
