Rubrics: hulp bij formatief toetsen

Het gebruik van rubrics bij formatief toetsen

Judith van Sprundel,  docent Frans en Engels op de mavo Effent in Oosterhout en mentor van een eindexamenklas, volgt sinds mei de MOOC  ‘Toetsen voor leren in de praktijk’ aan de Open Universiteit). In deze MOOC leert men wat formatief toetsen is en hoe formatief toetsen kan bijdragen aan het leren van leerlingen of studenten.. Docenten moesten meer formatief toetsen. Judith ging ermee aan de slag, maar merkte dat ze nog niet helemaal overtuigd was hoe je dat het beste kon doen, wat nu precies de kracht ervan is.

Als opdracht in de MOOC bij een leseenheid over rubrics (een te hanteren beoordelingsrubriek) schreef Judith onderstaand verslag.

Voor het onderdeel ‘working with Rubrics’  heb ik het artikel ‘The  use of scoring rubrics for formative assessment purposes revisited: a review’ van Panadero & Jonsson¹ gelezen. Dit artikel sprak mij erg aan, omdat het specifiek gericht is op formatief toetsen.Gedurende het lezen van dit artikel werd mij duidelijk dat er nog veel niet helemaal duidelijk is als het gaat om het resultaat van het gebruik van rubrics bij formatief toetsen. Het artikel geeft dan ook aan dat een aantal dingen nog verder onderzocht moet worden. Wat echter wel duidelijk is, is dat er een aantal manieren zijn om de rubrics zo in te zetten dat ze de prestaties van de leerling verbeteren. Ik stip ze even aan:

1) increasing transparency: de leerling weet duidelijk wat er van hem/haar verwacht wordt en dat schept duidelijkheid
2) reducing anxiety: doordat de leerling weet wat er van hem/haar verwacht wordt, neemt dat onrust of zelfs angst voor de opdracht/presentatie/toets weg
3) aiding the feedback process: het helpt het feedbackproces (waar het allemaal om draait bij formatief toetsen!). De leerling ziet in de rubric hoe zijn prestatie beoordeeld is en kan zich daardoor verbeteren. Dit is het heel duidelijk toepassen van feedback (waar sta ik nu?), feed-up (waar moet ik naartoe?) en feed-forward (welke stappen ga ik zetten om dat te bereiken?)
4) improving student self-efficacy: de leerling moet geconfronteerd worden met de feedback van de docent betreffende zijn/haar prestatie om een realistisch beeld van hun vorderingen te hebben. Dit punt is echter nog niet helemaal bewezen.
5) supporting student self-regulation: het ontwikkelen van een gepast gevoel van je eigen kennis en vaardigheden is een aspect van het zelf sturen van leren. Andere belangrijke aspecten zijn het plannen van je werk en het continu beoordelen van het werk in uitvoering. Onderzoek heeft aangetoond dat het gebruik van rubrics de laatste twee aspecten ondersteunt.

Ik vind de uitkomsten van dit onderzoek heel logisch klinken. Ik probeer altijd heel duidelijk aan te geven aan mijn leerlingen wat ze van een toets kunnen verwachten en hoe ze er het beste voor kunnen studeren. Ik laat leerlingen bij nieuwe stof bijvoorbeeld eerst een oefentoets maken. Deels om ze te laten wennen aan de manier van toetsen en deels om de stof te herhalen. Ik merk dat leerlingen dit waarderen en dat het, dit geldt in het bijzonder voor de leerlingen met faalangst, hun een soort rust geeft.

Toevallig heb ik deze week in mijn derde klassen een werkstuk laten maken en inleveren. Ik heb daar, een paar weken geleden,  een soort van rubric bij gemaakt. Ik weet nu dat ik deze duidelijk had moeten laten zien aan mijn leerlingen. Dat heb ik niet gedaan en ga ik volgend jaar zeker anders doen. Gelukkig heb ik het wel uitgebreid mondeling toegelicht. Ik heb leerlingen uitgelegd hoe hun punt tot stand gaat komen. Een deel is woorden vertalen in de les, een deel is foto’s maken, een deel is Frans schrijfvaardigheid. Ik heb tips gegeven en een planning aangegeven. Leermomenten voor mezelf dus!

¹ Panadero, 2011 Andrade and Du, 2005 Reynolds-Keefer (2010), Reitmeier & Vrchota, 2009, Andrade, Buff, Terry, Erano & Paolino, 2009

In KomenskyPost verscheen eerder een blog over ‘Het nut van formatief toetsen’.