Door Casper Hulshof
We moeten het even hebben over nutteloze gesprekjes. Die komen natuurlijk overal voor, maar het onderwijs is er wel buitengewoon sterk in. Laat me duidelijk zijn, ik bedoel niet gesprekjes over het weer, of over een grappige meme op Facebook. Die gesprekken zou ik eerder nuttig willen noemen. In deze van Teams en Zoom vergeven periode worden ze node gemist. Er zijn ook gesprekken waarover je van tevoren al weet dat ze er niet of nauwelijks toe doen, maar waarvan de deelnemers denken dat ze toch noodzakelijk zijn. Een voorbeeld is het gesprek dat we eerder zagen tussen Gianny en de leerplichtambtenaar. Een nutteloos gesprek waar niemand iets wijzer van werd. In deze aflevering van Klassen komen we aan het begin ervan terug bij Younes. Younes is een pientere jongen die na een afwezigheid van zes jaar is teruggekeerd in het onderwijs, en daarom alleen op mbo niveau 1-niveau kon instromen. Weinig motiverend, wellicht. Wat volgt is een gesprek met Younes, zijn moeder en de mentor dat ik zonder twijfel als nutteloos zou willen classificeren. Alles aan de onderuitgezakt zittende Younes straalt desinteresse uit. “Nou Younes, hoe vind je zelf dat het gaat?” opent de mentor het gesprek. “In het begin was je fanatieker,” vervolgt hij, enig antwoord (‘goed genoeg’) negerend. Het begon goed, maar al snel zakten motivatie en prestaties. Volgens Younes raakt hij niet gemotiveerd omdat degenen om hem heen dat ook niet zijn. Wat kunnen we eraan doen, zou ik als mentor zeggen, maar in plaats daarvan begint deze over het werkelijke doel van het gesprek: Younes zou ‘Hou je bek’ hebben gezegd. Toen hij daarop werd aangesproken voelde hij zich vals beschuldigd en heeft hij een paar pittige uitspraken gedaan (die we helaas niet te horen krijgen). Tandenknarsend moet Younes sorry zeggen. Of Younes even zijn leerdoelen wil opschrijven. Nog voordat hij dat goed en wel kan doen worden ze al door de mentor voorgeschreven: het diploma halen, en verder niets. Dan is het god zij dank afgelopen: niemand is er ook maar een steek wijzer van geworden.
Over naar Gianny, die, zoals voorspeld, niet meer terug mag naar het Montessori lyceum Oostpoort. Ook Hogelant wil hem eigenlijk niet meer, maar de school voelt zich verplicht het toch te doen. “Hij heeft geen toekomst hier en is niet te handhaven”. Als hij met de taxi op school wordt afgeleverd, klinken de woorden die elke scholier wel zal herkennen: “Kom jij maar met mij mee.” Gianny wordt naar een ander lokaal gedirigeerd waar hij in zijn eentje achter de computer mag zitten. De school voldoet aan de zorgplicht, en problemen worden voorkomen. Het geheel biedt een deerniswekkende aanblik.
Deze aflevering van Klassen wil over iets heel anders gaan dan dat hij gaat. De eindtoetsen komen eraan, de achtstegroepers gaan oefenen voor hun eindmusical, binnenkort op kamp. De doodvermoeid uitziende Evy leert tot diep in de nacht voor een proefwerk filosofie. Ze kende de stof nog niet goed genoeg en werd badend in het zweet wakker. Zelf ziet ze het probleem niet zo, want “elke tiener heeft wel eens een mental breakdown, toch?” Bloedfanatiek doet ze later mee aan een oefensessie voor het Europees Jongerenparlement. Net als zij zitten ook anderen ’s nachts nog op hun telefoon om ‘ook nog iets van een leven’ te hebben. Intussen krijgt de hardwerkende Tama het ook bij dansles hard voor haar kiezen. ” Niemand heeft ooit gezegd dat trainen leuk is,” vertrouwt de trainer haar toe. Om hogerop te komen zal ze nog harder moeten trainen. Of ze daartoe bereid is? “Ik wil het niet, maar ik ga het doen.” De trainer is blij: “Dat is de instelling!”
Zo zien we hoe iedereen op zijn eigen manier op weg is naar de afronding van weer een schooljaar. En dan sluipt het coronavirus, als een dief in de nacht, het onderwijs binnen. Eerst nog geleidelijk. “Ik word gek van dat malle handenwassen,” grapt een jarige juf Jolanda, intussen druk kussen uitdelend. Marjolein Moorman gaat weer naar de minister om geld voor bestrijding van het lerarentekort los te peuteren, maar moet wachten omdat de minister in crisisberaad is. Het geld komt er, maar de uitkomst van het beraad is ook dat de scholen dichtgaan. Weet u het nog? Het was vanaf 16 maart. Wat volgt is een overzicht van de effecten die de schoolsluiting heeft op alle betrokkenen. De eerste sessies in Google Meet verlopen krakkemikkig (‘Zet je microfoon eens uit!’, ‘Juf we horen niks’). Het is helder hoe verschillend de maatregelen werken bij verschillende leerlingen. Anyssa, voor wie de school in zekere zin haar veilige omgeving was, zit nu thuis en spendeert de tijd voornamelijk op haar telefoon. Viggo gedijt intussen prima. “Gelukkig wonen we niet drie hoog achter,” verzucht zijn moeder. Wie wel drie hoog achter woont is Vera. In het kleine appartement valt het niet mee om normaal een les te kunnen volgen. Gesprekken worden gevoerd, broertjes en zusjes lopen voortdurend rond. Vanaf het balkon, de enige plek waar ze de rest van haar familie nog een beetje kan buitensluiten, belt ze met haar nichtje die enkele balkons verderop woont. “Ik wil juist cito’s maken!” Een verhoging van het eerder gegeven advies zit er op dit moment even niet in voor haar. Tama zit voorlopig opgescheept met haar moeder, die haar flink aan het werk houdt. De ouders spelen duidelijk een belangrijke rol in het falen of slagen van thuisonderwijs. De moeder van Younes blijkt echter toch minder invloed te hebben dan we eerder dachten. Zijn mentor stuurt allerlei adviezen en via de post ook schoolwerk, maar dat ziet hij zichzelf niet maken. Hij kan naar eigen zeggen niet functioneren zonder dat iemand met hem meekijkt. Zoals Younes het zelf verwoordt: “Voor mij is het quarantaine time. Geen les time!” Younes vermaakt zich prima, maar school is voor hem de komende tijd even heel ver weg. Dat geldt ook voor Gianny, die volledig onbereikbaar is voor de school. Als de pogingen van meester Thijs blijven stranden belt de schooldirecteur met de leerplichtambtenaar. Gianny lijkt de handdoek in de ring te hebben gegooid. De ambtenaar stelt op een typisch ambtelijk daadkrachtige manier voor om een brief te sturen. Niemand die gelooft dat het ook maar enig effect zal hebben. Hoe anders gaat het eraan toe bij Evy. Eindelijk kan ze ontspannen. Uitgeslapen begint ze om half 11 ’s ochtends al ontbijtend aan een online les. De lockdown doet haar zichtbaar goed, en kwam in zekere zin precies op tijd voor haar. Slaap inhalen!
Voor de juffen en leerlingen van de Vier Windstreken valt het allemaal niet mee. Alle leerlingen die hun spullen komen ophalen willen maar al te graag hun juf een knuffel geven, maar dat mag niet. Alleen voor de aanhankelijke Anyssa wordt een vlugge uitzondering gemaakt. Het is ook niet niks: de juf schenkt haar een eigen laptop. Yunuscan heeft vooral wifiproblemen thuis, een bekend probleem in drukke flats – waarin bijna iedereen ook nog eens verplicht thuiswerkt. Er zijn ook kleine lichtpuntjes. De juf constateert dat sommige kinderen in deze tijd juist opbloeien, met name de tekenaars die niet zo goed in rekenen en taal zijn. Er wordt ook heel wat getekend en gekleurd gedurende deze periode.
Op het Stadhuis wordt veel vergaderd over de nieuwe onderwijssituatie. Duizenden laptops worden aangeschaft. Later worden ook locaties ingericht waar de leerlingen die thuis geen goede leeromgeving hebben naartoe kunnen. Anyssa zal er gebruik van gaan maken. Niet alleen leerlingen ervaren problemen, ook sommige leerkrachten geven aan het werk niet goed aan te kunnen. Beleidsmedewerker Carola Siebeling vindt dat het nu even schouders eronder is: “Als wij vinden dat we een cruciaal beroep hebben, dan moeten we dat ook cruciaal laten zijn.” Maar het is lastig om online iedereen te bereiken. Meester Thijs moet Gianny min of meer opgeven, juf Jolanda kan Anyssa maar moeilijk tot actie bewegen. Younes klust intussen bij als pizzabezorger. Het normale leven is even tot stilstand gekomen, en het is nog onduidelijk wat de gevolgen zal zijn voor iedereen.
Onverwacht heeft Klassen een wending genomen die vanuit historisch oogpunt heel interessant (en hopelijk uniek) is, maar voor de betrokkenen enorm veel impact heeft. Er volgt nog één aflevering, de afronding van het schooljaar. In de aankondiging wordt alvast verteld dat de opa van Anyssa, haar steun en toeverlaat, komt te overlijden. Gedenkwaardig zal het dus sowieso worden.
Geef een reactie