Klassen afl. 7: de losse eindjes aan elkaar geknoopt

Door Casper Hulshof

Aflevering 7

Na de zesde aflevering waren alle te bespreken thema’s in Klassen eigenlijk wel uitgediept. Er waren natuurlijk wel een heleboel losse eindjes over. De laatste aflevering is een poging tot afronding: het schooljaar 2019-2020 komt ten einde. Gelukkig voor makers en kijkers gingen in juni 2020 de meeste scholen na de eerste lockdownperiode weer open. Aan het begin van deze laatste aflevering van Klassen zijn de scholen nog gesloten, maar al gauw mogen de kinderen er weer naar toe – met allerlei restricties. “Eindelijk rust!” jubelt Vera’s vader terwijl zijn kinderen het schoolplein oprennen. Elders overheersen nog verwarring en frustratie. Waïl bijvoorbeeld: hij stevende af op een prachtig diploma, maar alles lijkt op losse schroeven te staan. Zorgcoördinator Sanne Smeets coacht hem er doorheen: “Frustratie kan ook bijdragen aan succes!” Waïl neemt het graag ter harte. Younes heeft zich er minder goed onder weten te houden. Alles viel voor hem weg (school, stage, werk), en op pad gaan met de verkeerde vrienden bleef als enige over. Intussen zit hij vast. Ook Gianny zit vast, maar dan thuis. Die ene keer dat hij van zijn moeder naar buiten mocht was het meteen raak en was hij betrokken bij een vechtpartij. Gianny’s frustraties leiden vooralsnog in ieder geval niet tot succes. Gelukkig ook voor hem gaan de scholen weer voorzichtig open, en mag hij – met de taxi – terug naar het Hogelant voor twee uur les. Om hem van de straat te houden mag hij meteen door naar de dagbesteding, waar de les online verder gaat. Het geeft in ieder geval wat structuur. En hij wordt eindelijk eens serieus genomen, bijvoorbeeld over zijn schrijfaspiraties. Hij vertelt niemand over zijn teksten (inmiddels wel, aan ons kijkers tenslotte), die gaan over zijn pijn. De coach moedigt hem aan, omdat het een manier is om met zijn agressie om te gaan. “Elke keer als je wilt huilen maar je huilt naar binnen, komt er water in de emmer”. Bij Gianny loopt de emmer gemakkelijk over. Het niveau van communicatie is in deze aflevering een heel verschil met dat in de vorige.

Zo meandert de laatste aflevering verder langs alle betrokkenen die we de afgelopen tijd een beetje hebben leren kennen. Waïl is aan het dichten. De pijn waarover Gianny rapt komt tot uiting in gevoelige teksten over zijn moeder. Is hij in het begin nog te verlegen om een tekst voor te lezen aan zijn vader (‘hij schaamt zich ervoor’). Later zal zijn vader trots in het publiek zitten terwijl Waïl een van zijn gedichten voordraagt voor een enthousiast publiek tijdens een Open Bac-avond. Als dit een idee van de documentairemakers is geweest, dan was het in ieder geval een heel goed idee.

Younes haalt, voorzien van een enkelband, zijn diploma. “En door!” zegt de mentor. Met zijn diploma op zak vertelt Younes dat het zijn ambitie is de politiek in te gaan en een eigen partij te beginnen: de Partij voor de Burger, die als uitgangspunt heeft niet alleen iedereen gelijk maar ook goed te behandelen. Het zou me niet verbazen als we in de toekomst nog meer van Younes gaan horen.

Gianny heeft eindelijk wat broodnodige structuur in zijn leven gevonden, door de weekenden in een woongroep door te brengen. En daar was en is altijd al een avondklok. Het doet hem zichtbaar goed.

Tama en Viggo worden, dolblij, toegelaten op de school die hun eerste keus was. Bij een klasgenoot van Viggo staat het huilen nader dan het lachen. Uitgeloot (‘zwaar kut’) en gedwongen om naar Cartesius 1 te gaan. Viggo zal in ieder geval enkele van zijn vrienden moeten missen op het Metis Montessori Lyceum. Gelukkig kan de eindmusical wel doorgaan. De Vier Windstreken heeft in plaats daarvan gekozen voor een afscheidsfilm. Voor Anyssa volgt een bitterzoet einde van het schooljaar. Eerst is er nog een prachtig eindfeest, compleet met stoelendans en schuifelen met Yunuscan (‘het raarste dat ik ooit in mijn leven heb gedaan’). “Ik wil niet naar de middelbare school!” verzucht een leerling emotioneel. Niet lang daarna overlijdt haar opa. Tijdens de afscheidsceremonie staat bovenop de kist een foto van hen twee, karakteristiek in opa’s autootje.

Het leven gaat door. De eerste beelden uit de brugklas zijn te zien. In de Amsterdamse gemeenteraad maakt Marjolein Moorman zich nog maar een keer zorgen over het lerarentekort (dat met het eerder door minister Slob toegezegde geld blijkbaar nog niet opgelost is). We sluiten af met Anyssa, die in een jaar tijd enorm gegroeid is. Wilde ze eerst nog dolgraag in Amsterdam Noord blijven wonen, nu kondigt ze aan toch weer bij haar moeder in West te gaan wonen. Oma is er niet blij mee, maar ze zal ongetwijfeld regelmatig bezoek krijgen.

En daarmee eindigt Klassen. Niet alles wordt afgerond. Ik had nog wel een keer Bowen Paulle willen horen over zijn onderwijsinitiatief op het Hogelant. Ook het wel en wee van de profijtklas op De Vijf Sterren blijft uiteindelijk een beetje onderbelicht. Dat is wel jammer, want nu blijven een aantal interessante thema’s liggen. Met de afronding van de schoolkeuzes en de prille start van het nieuwe schooljaar lijken de makers er ook een beetje klaar ermee. Onderwijs is ook gewoon zo veelomvattend. Moeiteloos zou je een nieuwe reeks afleveringen kunnen produceren, waarbij op andere aspecten gefocust wordt. Misschien dat er dan bijvoorbeeld wat meer aandacht gegeven zou kunnen worden aan de verschillende schooltypen en hun lesmethoden. Het kleine inkijkje dat we daarin kregen gaf al een interessant beeld. De serie leidde in de media tot veel discussie over de manier waarop in Nederland al op relatief jonge leeftijd een nogal bepalende beslissing wordt genomen. De vroege-selectiemantra is uitvoerig gedeeld en herhaald. Als ik één ding zeker weet over onderwijs, dan is het dat eenvoudige oplossingen niet bestaan. In een eigen slotbeschouwing benoemt Marjolein Moorman dat ook. Ze komt met meerdere suggesties naar aanleiding van de serie (waaronder, uiteraard, het uitstellen van het schooladvies). Ik zou er nog aan willen toevoegen: werk niet alleen aan het terugdringen van het lerarentekort, maar investeer ook in de kwaliteit van leerkrachten. Want alle kinderen verdienen onderwijs, maar bovenal verdienen alle kinderen goed onderwijs.