Laat dit stoppen… deel 3

Judith Porcelein

Met goedgeschreven columns kom ik graag mijn zondagen door. Paulien Cornelissen, Sylvia Witteman, Eva Hoeke… Ik wou dat ik zó kon schrijven. Eén van mijn favoriete columns in het Magazine (VK) is ‘Laat het stoppen’. Bij toerbeurt maken schrijvers kleine ergernissen met de grond gelijk. Heerlijk. En ik wil dat ook. Want in het onderwijs lopen genoeg kleine (en grote) ergernissen rond waar ik graag mijn ongezouten mening over geef. Met als onderliggende toon: ‘laat dit stoppen’. Deze keer heb ik gekozen voor…

Gepersonaliseerd leren

Maria kijkt me recht aan. “Ik weet wat ik kan en ik weet wat ik wil.” Ze zwaait haar lange zwarte krullen naar achter. “Ik ben gelukkig op deze school. Ik ben namelijk hoogbegaafd weet je en op deze school snappen ze dat. Ze geven me verantwoordelijkheid. En ik kan daar mee omgaan.” 
En dat is waar. Samen met haar mentor/coach bekijkt ze per week welke instructielessen ze gaat volgen, wanneer ze zelfstandig aan haar project werkt en welke extra lessen interessant kunnen zijn. Maria doet het goed. Haar ouders hebben goede banen, ze lezen hun kinderen van jongs af aan voor en slepen ze mee naar musea, theaters en concerten. En na schooltijd is er sport of vioolles.

Dorian kijkt naar de punten van zijn versleten Nikes. Hij haalt zijn schouders op. 
“Vind je het wel leuk hier op school?” 
Dorian kijk me aan vanonder zijn lange wimpers. “Ja hoor. Ik kan doen waar ik zin in heb.”
“Gamen”. Ik kijk hem recht aan.
Hij schrikt. Ik glimlach. Ik zie een klein lachje op zijn gezicht. “Soms. Een beetje.”
“En je schoolwerk?”
De glimlach verdwijnt. Ik vraag door. Hij kijkt me niet meer aan en geeft korte antwoorden. Uiteindelijk komen we uit bij zijn grootste obstakel.
“Mijn coach wil me pas helpen als ik mijn verantwoordelijkheid neem, maar ik snap niet zo goed wat hij bedoelt.” 
En dat klopt. Zijn mentor/coach haalt hem bijna dagelijks uit de aula voor een goed gesprek. Maar het helpt niet. Dorian heeft geen idee wat hij moet doen als hij op school is. Hij geeft sociaal gewenste antwoorden en zijn mentor/coach komt er niet doorheen.
Dorian woont alleen met zijn moeder, die zich de tandjes werkt om de eindjes aan elkaar te kunnen knopen. Verder heeft hij alleen de voetbal. Maar daar is hij ook niet zo goed in.

Nee. Ik werk niet op de school waar Maria en Dorian leerlingen zijn. Maar ik kom wel veel op scholen en op hele verschillende ook. En ik zie wat werkt voor wie. Ik persoonlijk houd van structuur, van duidelijkheid en een stevig curriculum.

Er zijn drie redenen waarom ik tegen gepersonaliseerd leren ben:

1. Niet alle leerlingen kunnen omgaan met de verantwoordelijkheid die ze krijgen. Een groot aantal kan slecht met grenzen omgaan en wil wel eigenaarschap, maar zonder de consequenties die dat heeft. Daarnaast weten we dat puberhersenen nog onvoldoende ontwikkeld zijn om goed te kunnen plannen en het grote geheel te overzien. 
2. Ik vind dat de maatschappij – volwassenen – moet bepalen wat leerlingen absoluut moeten leren op school. Als je niet weet wat je niet weet, weet je immers ook niet wat je allemaal kunt leren. 
3. Natuurlijk zijn er leerlingen die floreren bij gepersonaliseerd leren, zoals Maria. Helaas geldt dat in grote mate alleen voor de leerlingen die van huis uit een flinke basiskennis hebben meegekregen. En dat feit vergroot de kansenongelijkheid en werkt nog verdere segregatie en polarisatie in de hand.

Dus sorry Maria… ik vind dat jouw school moet sluiten. Jij redt het toch wel. Ik wil het voor Dorian. Ik gun hem een school die hem bij de hand neemt en een stevige kennisbasis meegeeft. Zodat hij het ook redt.

Volgende aflevering van ‘Laat dit stoppen’: het vaatwassergedoe