Tekst: Jan Lepeltak
Foto’s: Gerard Wegman
De grote kerk in Naarden was goed gevuld op de eerste warme voorjaarsmiddag tijdens de jaarlijkse Comeniusdag. Ditmaal mocht Kim Putters, voorzitter van de SER en voormalig informateur, de Comeniusprijs in ontvangst nemen. Putters voelt zich zeer betrokken bij het onderwijs en gelijke kansen. Als ‘polderjongen’ uit Hardinxveld-Giessendam bezocht hij eerst de mavo en ging daarna verder studeren. Voor zijn dertigste was deze briljante, maar ook bescheiden geest, lid van de senaat en uiteindelijk ook hoogleraar. Na zijn toespraak en het ontvangen van de Comeniusprijs was er gelegenheid voor felicitaties. Putters sprak met een jonge diplomaat die ambassadeur van Tsjechië bleek en die vroeg of Comenius ook in Nederland bekend was in het onderwijs. De bijzonder vriendelijke Putters moest toegeven dat hij dat niet precies wist. Wij stonden in het kleine groepje en vonden het tijd om ons er mee te bemoeien en KomenskyPost te introduceren. Er volgde een aangenaam gesprek met beide heren over de onderwijsideeën van Comenius en het feit dat Nederland verschillende Comeniusscholen kent.
Nog voordat hij benoemd was tot informateur was de prijs al aan Putters toegekend. Dat maakte zijn toespraak extra interessant.
Het is 400 jaar geleden dat onze naamgever Johan Amos Comenius (Komensky was zijn oorspronkelijke naam) zijn beroemde boek Het labyrint van de wereld en het paradijs van het hart voltooide. Het verslag van een satirische allegorie in de vorm van een vertelling over een denkbeeldige pelgrimsreis door Europa waarin oorlog, eigen belang en ijdelheid belangrijke onderdelen vormden. De pelgrim (Comenius) is op zoek naar zingeving in een dualistische wereld waarin het materiele en spirituele elkaar in het dagelijkse leven ontmoeten. De humanist, die zijn vrouw en kinderen aan de pest verloor, werd vervolgd om zijn denkbeelden en vluchtte naar Amsterdam waar hij uiteindelijk overleed en in Naarden werd begraven. Wij kozen voor zijn naam, omdat hij ook een groot pedagoog was en pleitbezorger voor algemeen onderwijs voor iedereen. Niet alleen de kinderen van de rijken en machtigen maar kinderen van elke achtergrond, jongens of meisjes, in steden en op het boerenland, moeten naar school kunnen. Een voor die tijd revolutionaire opvatting.
Zijn andere beroemde werk is zijn vernieuwende Didactica Magna waarin hij het belang van het gebruik van illustraties en de eigen leefomgeving in het onderwijs benadrukt. Beide boeken zijn ook in het Nederlands vertaald.
Jurylid Job Cohen, sprak de laudatio uit voor prijswinnaar Kim Putters, de huidige voorzitter van de Sociaal-Economische Raad. De jury roemde professor Putters vanwege zijn vermogen om steeds opnieuw helder te duiden wat er gaande is in de samenleving. Hij roept overheden op om te kijken vanuit het leven van mensen zelf, en om vandaaruit perspectief te bieden. Na Kim Putters inspirerende en verdiepende dankwoord, speelde het Titkos Saxofoonkwartet, bestaande uit vier jonge conservatoriumstudenten, Mozart.
In zijn heldere speech gaf Putters een eigentijdse invulling aan het gedachtegoed van Comenius. Het concept van een nieuw sociaal contact is oorspronkelijk van hem afkomstig en steeds meer drong de gedachte zich op dat Putters de onbedoelde ideoloog van Pieter Omtzigt is. Hij signaleerde jaren geleden al dat door de toeslagenaffaire en de bijna ongelimiteerde gaswinning in Groningen een grote groep kiezers het vertrouwen in de overheid en de politieke partijen was kwijtgeraakt. De opkomst van de populisten was zo te verwachten.
Dr. Jessica den Outer
De traditionele Comeniuslezing 2024 werd daarna verzorgd door de juriste Jessica den Outer. Haar heldere lezing was een Eyeopener voor velen. Ze hield met voorbeelden een pleidooi voor Ecologische rechtvaardigheid en Rechten voor de Natuur. Daar waar het recht zich historisch gezien beperkte tot personen en rechtspersonen verruimde zij onze blik naar de rechten voor de natuur. Het voorbeeld van Spanje waar voor het eerst in Europa een natuurgebied (Mar Menor, een lagune) wettelijk de status van rechtspersoon kreeg, maakte indruk. Het waren de acties van de omwonenden die hiertoe hebben geleid, nadat de lagune ten prooi viel aan ernstige industriële vervuiling waardoor zeldzame vissen (zoals zeepaardjes) in hun voortbestaan werden bedreigd. De bevolking vond dat het genoeg was geweest. Mar Menor kan een voorbeeld zijn voor ander Europees werelderfgoed-natuur zoals de Waddenzee.
Geef een reactie