Waar is het misgegaan bij de onderwijscoöperatie? Deel 1

Het lerarenregister en de voorstellen van de commissie Schnabel zijn de kroonjuwelen van de Onderwijscoöperatie. Ze hebben geleid tot veel discussie en tegenstellingen in het onderwijs. Dat was vast niet de bedoeling. In twee beschouwende bijdragen wordt ingegaan op de vraag wat er nu bij de Onderwijscoöperatie (“Van, voor en door de leraren te zijn”,) is misgegaan. Vandaag deel 1.

Door Jan Lepeltak

Waar is het misgegaan bij de onderwijscoöperatie? Deel 1

Op een warme nazomerdag in 2011 introduceerde Siep Eilander als kwartiermaker de onderwijscoöperatie (OC) op het mediapark in Hilversum.  Aanwezig waren ook onderwijsminister Bijsterveld en toenmalig staatssecretaris Halbe Zijlstra. Het was een feestelijke bijeenkomst met veel kinderen omdat ook de leraar van het jaar bekend werd gemaakt.
Het oprichten van de OC was het sluitstuk van een jarenlange discussie over de kwaliteit en de positie van het leraarschap of beter de leraren.  Het vak moest weer aan de leraren terug worden gegeven. Siep Eilander, een integer en idealistische OCW-ambtenaar, kreeg deze klus. Daarvoor was hij o.a. directeur ICT op het departement en nog daarvoor voerde hij de onderhandelingen namens OCW met de vakbonden. Dat was handig omdat de vakbonden in de OC als vertegenwoordiger van de leerkrachten een belangrijke rol zouden spelen. Dat gold ook voor de veldverenigingen van leraren, zoals bijvoorbeeld de vereniging van leraren Levende Talen en de vereniging van wiskundeleraren. Daarmee meende men geheel in de lijn van eerdere adviezen van de commissie van Es en later Rinnooy Kan te opereren.
Het lijkt heel anders te zijn gaan met het verplichte Lerarenregister, weliswaar aangenomen in de Tweede Kamer,  ontmoet het nu veel tegenstand. De Eerste Kamer zal zich er eind van de maand over uitspreken. De emoties lopen hoog op. Lang niet alle alle docenten lijken zich te herkennen in de OC (“Van, voor en door de leraar”) gelet op de petities tegen het lerarenregister.

Van SBL naar OC: veel werd anders, de leiding bleef hetzelfde

Tot de opheffing van de Stichting Beroepskwaliteit Leraren in 2011 was Annet Kil voorzitter van de SBL een organisatie die in een deftig pand in Den Haag was gevestigd en waar  de meeste leraren nooit van hadden gehoord. Het was een orgaan waarvan men moeilijk kon beweren dat het dicht bij het veld stond, al was dat wel de bedoeling. Daarnaast kennen we nog de sectorraden, als de PO- en VO-Raad die zich willen manifesteren als vertegenwoordigers van het veld maar feitelijk besturenkoepels zijn (grof gezegd de werkgevers). Begrijpelijk dat de vakbonden via de OC de mogelijkheid zagen om een serieuze stem te krijgen.
So far so good. Maar toch gaat het mis. De OC is een samenwerkingsverband van verenigingen maar wie zijn de figuren die feitelijk aan de touwtjes trekken? Voorzitter van de OC is Joost Kentson, hij is tevens voorzitter van het bestuur van een grote scholengroep. Een vriendelijke, rustige man die kan bogen op jarenlange leservaring en na een korte uitstap in de educatieve uitgeverswereld nu nog enkele uren economie geeft. De OC wordt gerund door de ‘pittige tante’ Annet Kil.  Een bekende onderwijsjournalist noemde haar de meest invloedrijke vrouw in onderwijsland. Op haar website vond ik in 2012 de volgende tekst (ik schreef toen een artikel over de verse OC):  Beroep: lerares. Dat klonk twintig jaar heel vertrouwd. Ik vermeldde dat altijd graag, omdat ik daar trots op was. Ik werkte als eerstegrader vol overtuiging binnen het VMBO en heb daar ontzettend goede herinneringen aan, met name omdat ik er zelf zoveel geleerd heb. Mijn ambitie is allereerst collega’s te betrekken bij deze beweging, door hen hun beroep terug te geven, zoals dat heet. Daarnaast tracht ik in het bestuurlijke en politieke netwerk de leraar weer op de kaart te zetten. Wat dat betreft ben en blijf ik een lerares met idealen en doelen maar vooral met liefde voor het onderwijs!?

Op welke school ze les gaf , hoelang en waarom ze is gestopt is niet duidelijk. Bovenstaande tekst is inmiddels onvindbaar. Op haar linkedIn pagina is er verder niets over haar schoolcarrière te lezen. Wel dat ze zo’n 10 bijbanen heeft in o.a. enkele raden van toezicht, besturen (o.a. van het Nationaal Orgaan Onderwijsonderzoek, niet onbelangrijk), de Zonnebloem, de redactieraad van Didactiefonline, Nederland Kennisland, de Katholieke Pabo Zwolle, Mckinsey leerkrachten enz. . Kortom een spin in het bestuurlijke web. Erg veel schoolkrijt lijkt er niet meer aan haar vingers te zitten. Op haar Facebookpagina staat ze voor een schoolbord, maar haar actieve onderwijsloopbaan dateert van jaren geleden. Of dat de reden is dat we hierover geen enkele informatie vinden op dezelfde Facebookpagina.  De gymnasiumopleiding en studie Nederlands worden wel genoemd naast diverse andere functies. Inmiddels heeft de functie van directeur van de OC plaatsgemaakt voor het neutralere algemeen manager van dit door OCW gefinancierde orgaan.
Zij is ook een uitstekend lobbyist die critici graag uitnodigt voor een gesprek. Ik werd tweemaal uitgenodigd voor een verhelderend gesprek en werd van te voren gewaarschuwd. “Je wordt ingepakt”. Dus daar ben ik maar niet op ingegaan.

In Scienceguide (maart 2015), een gerespecteerde online nieuwssite, werd nog verwacht dat Dekker na het vertrek van Teeven en Opstelten zou doorschuiven naar EZ.  De volgend opmerking in het verslag van een studiedag is toch wel merkwaardig:  “Voor het afronden van de taak die Dekker zich had gesteld, is nog een kandidaat zeer wel denkbaar. Het bij wet opleggen van het lerarenregister zou de roeping kunnen zijn van Annet Kil van de Onderwijscoöperatie. Zij is volstrekt ingewerkt in de dossiers en kent eenieder die ertoe doet in het onderwijsbeleid en wellicht nog belangrijker iedereen kent haar.”  Zie http://www.scienceguide.nl/201503/minister-sander-dekker.aspx . Waar genoemde info vandaan komt is onduidelijk.  Wie weet wat er na de verkiezingen nog te gebeuren staat. In ieder geval heeft Sander Dekker tot nu toe niet te klagen gehad als het over de OC gaat. Sommige docenten noemden het weleens de uitvoeringsorganisatie voor po en vo van OCW. Dekker heeft het door het gedoe over het aantal inschrijvingen in het lerarenregister (genoemde 60.000 bleken er feitelijk 30.000 te zijn) wel even moeilijk gehad. Daar komt nu dan bij dat het verzet tegen het lerarenregister groeit en de landelijke pers haalt. De zogenaamde draagvlakdiscussie en de kritische opmerkingen van de Raad van State zullen binnenkort bij de behandeling in de Eerste Kamer zeker een rol spelen.