Estland pakt coding en CT voortvarend aan
over grappige gele robotjes en cultuuronderwijs
In november 2016 was Tessa van Zadelhoff voor de tweede keer in Tallinn, Estland. De eerste keer deed zij samen met Pauline Maas onderzoek naar de stand van zaken rondom computational thinking (CT) op Estse scholen. Deze keer was zij er samen met vijf leerkrachten van stichting Prodas, twaalf studenten van Hogeschool de Kempel en drie docenten van De Kempel. Onderwerp van deze studiereis was technologie, cultuur en burgerschap. Voor Komenskypost schreef zij dit verslag.
Door Tessa van Zadelhoff
De start van onze studiereis was in de Future Classroom van HITSA. HITSA is het Estse equivalent van Kennisnet. HITSA traint echter ook docenten in het gebruik van technologie in de klas. En niet enkel docenten. De schoolleider en ICT-er moeten verplicht deelnemen aan de training. Anders loop je volgens HITSA het gevaar dat een docent enthousiast terugkomt op school en de directie niet begrijpt waar hij het over heeft.
Alle leerkrachten moeten ICT in hun lessen gebruiken van het Estse ministerie van Onderwijs. Het primaire doel is om mensen te leren iets te creëren in plaats van enkel te consumeren. HITSA financiert ook aanschaf van technologie voor scholen. Hierbij wordt echter altijd een min of meer verplichte training aangeboden. De Estse overheid is bang dat scholen anders ‘grappige, gele robotjes’ (BeeBots) gaan kopen maar geen idee hebben hoe deze goed in te zetten binnen hun curriculum. Doel is dat alle leerkrachten mogelijkheden vinden om technologie in te passen binnen hun klas. De training wordt gratis aangeboden. Het is echter niet vrijblijvend. Je moet de cursus wel afmaken, anders betaal je een boete.
HITSA traint op deze manier enkele duizenden leerkrachten per jaar. Deze getrainde docenten worden als ambassadeurs ingezet. Zij mogen vervolgens weer trainingen verzorgen aan collega’s en krijgen hier een kleine vergoeding voor. Je kunt ICT vanuit de overheid promoten maar uiteindelijk moeten de scholen het wel gaan doen. Als het vanuit scholen zelf op gang komt, is dat beter dan een push vanuit de overheid, is de gedachte hierachter. Het programma om alle kinderen te leren programmeren heet Progetiger (programmeertijgers).
HITSA maakt ook gebruik van wedstrijden zoals Robotex om computational thinking onder de aandacht te brengen. Begin december vond dit evenement opnieuw plaats. Er waren voetbalwedstrijden voor robots maar ook potjes robosumoworstelen. Je moet dit voor je zien als twee Mindstorms-robots die elkaar van een plateau af proberen te duwen. Een kwestie van goed programmeren dus om ervoor te zorgen dat jouw robot de beste Sumoworstelaar wordt. Daarnaast kun je bijvoorbeeld een nieuwe tune voor de schoolbel programmeren (componeren), met Ozobots of BeeBots aan de slag of de kracht van hersengolven bij het besturen van een computer uitproberen. In drie dagen tijd werd Robotex dit jaar door ongeveer 16.000 mensen bezocht. Je moet vroeg beginnen met het promoten van CT is het idee, omdat jonge mensen anders al een andere focus hebben voor een bepaalde studie.
Estland is een bijzonder land. Qua onderwijsinnovatie wordt er naar buurland Finland gekeken. De voormalige Sovjetrepubliek Estland herkreeg in 1991 zijn onafhankelijkheid als soevereine democratische republiek. Estland is toen bewust een aantal zaken op een andere manier aan gaan pakken. Zo kun je e-citizen worden van Estland. Je bent dan geen inwoner van Estland maar geniet een aantal (digitale) voordelen waardoor het starten van een bedrijf of het overmaken van geldbedragen een stuk aantrekkelijker worden. Voor Estland is het een manier om te groeien. Er zijn inmiddels zo’n 40.000 e-citizens waarvan 376 Nederlanders. Deze cultuur maakt het ook eenvoudiger om in Estland een startup te beginnen. Sinds de Brexit ontvangt Estland veel aanvragen voor e-citizenship vanuit het Verenigd Koninkrijk.
Maar Estland is een land van tegenstellingen. Dat zie je in Tallinn waar moderne en erg verouderde infrastructuren elkaar afwisselen. Arm en rijk, Europees en Russisch, overal gratis snelle wifi zonder in te loggen maar ook nog de angst voor de invloeden die de KGB* destijds had. Deze tegenstellingen vind je ook in het onderwijs. Naast innovatieve scholen met volop aandacht voor computational thinking in hun aanbod zijn er ook scholen met voornamelijk aandacht voor traditionele waarden.
Op donderdag bezochten we een school in het centrum van Tallinn, Vanalinna Hariduskollegium, die bekend staat om hun goede onderwijs in kunst en cultuur. In tien verschillende gebouwen was volop aandacht voor dans, keramiek, houtbewerking, drama, muziek en koorzang. Wat te denken bijvoorbeeld van een workshop iconen schilderen in de kelders van de eeuwenoude school of een repetitie van een jongenskoor in een van de vele kerken die Tallinn kent. In de hele school was het aantal computers op een hand te tellen. Hier ging het echt om oude ambachten en culturele vorming en is CT een onderwerp waar wij hun juist wat meer over verteld hebben. Collega Anne Koolen beschrijft in een blog een les en haar ervaringen op deze school. Ton Vugts maakte een video- impressie. Estland is een boeiend land. Alleen al omdat er zo anders naar onderwijs wordt gekeken dan in Nederland. Waar ik tijdens mijn eerste bezoek aan een school ondergedompeld werd in voorbeelden van CT, regelmatig gekoppeld aan cultuuronderwijs liet de tweede school juist zien geen ICT nodig te hebben voor hun onderwijs. Alhoewel, vanuit de docenten kwam de vraag hoe wij digitaal leermateriaal inzetten bij het differentiëren. Van de voorbeelden die we hebben laten zien zoals de programma’s van Oefenweb en de software bij Veilig Leren Lezen werden de docenten op deze computerloze school toch wel erg enthousiast. Voor mij was het een zeer waardevolle reis door de combinatie van technologie en cultuur in het onderwijs, de gesprekken met Estse en Nederlandse studenten, gesprekken met experts op het gebied van CT, de uitwisseling met docenten en dat je je realiseert dat wij in Nederland veel goed geregeld hebben, maar soms ook wat te veel hebben geregeld.
*Bezoek het KGB museum in Hotel Viru om je hier een beeld over te vormen.
Naast HITSA en bovengenoemde school hebben wij bezoeken gebracht aan een startup incubator, de universitaire lerarenopleiding, experts op het gebied van CT en culturele instellingen. Leraren in Estland zijn universitair geschoold maar worden slecht betaald.
Geef een reactie