Het Parool berichtte op 3 januari over een toename van leerlingen op scholen voor speciaal basisonderwijs en scholen voor speciaal onderwijs. In het artikel wordt door een vertegenwoordiger van het Landelijk Expertise Centrum Speciaal Onderwijs (Lecso) aangegeven dat de rek op gewone basisscholen eruit is. Het opvangen van kinderen met zwaardere ondersteuningsbehoeften lijkt vooralsnog een (te) moeilijke opdracht. Als directeur van een speciale basisschool herken ik deze ontwikkeling en trend.
Vooral leerlingen met gedragsproblemen worden hiervan het slachtoffer. Zij krijgen geen aanbod (meer) op wat zij nodig hebben om juist wel te kunnen functioneren binnen het regulier onderwijs. In veel gevallen absoluut geen onwil van de leerkracht en de basisschool, maar meer een gevolg van hoe wij het (basis)onderwijs in Nederland georganiseerd (en gefinancierd) hebben.
Passend onderwijs levert helaas nog niet altijd het gewenste passende aanbod op. Ook speciale basisscholen worstelen met deze materie.
Het artikel stelt dat bij de afgifte van een TLV (ToeLaatbaarheidVerklaring) voor een leerling, geld een grote rol speelt. Dit geld wordt beheerd door de Samenwerkingsverbanden (SWV) die vanuit de overheid opgericht zijn. Alle scholen in Nederland maken, als onderdeel van een schoolbestuur, deel uit van een dergelijk verband. Binnen elk SWV kunnen eigen keuzes gemaakt worden, maar voor alle SWV geldt dat bij de afgifte van een TLV geld meegegeven moet worden aan de ontvangende speciale school.
Binnen de huidige wetgeving is er een groot verschil in financiering van een speciale basisschool (SBO) en een school voor speciaal onderwijs(SO). Een leerling die naar het SO wordt verwezen krijgt minimaal 2x zoveel geld mee als een leerling die naar een SBO school wordt verwezen. Hoewel bij de afweging van een passende TLV de ondersteuningsbehoefte van de leerling centraal staat, zal dit grote financiële verschil op de achtergrond meespelen. In twijfelgevallen zal een leerling mogelijk eerder naar een SBO dan naar een SO school verwezen worden. Dit heeft tot gevolg dat een SBO school te maken krijgt met een andere doelgroep dan waarvoor dit schooltype ooit bedoeld was.
Helaas herken ik de in het krantenartikel beschreven situatie waarbij kinderen ook weer doorverwezen worden van een SBO naar een SO school, omdat ook daar het aanbod niet passend is voor wat de leerling nodig heeft. Een onnodige stap en absoluut niet bevorderend voor het zelfvertrouwen en zelfbeeld van de betreffende leerling. Weer een negatieve ervaring. Terwijl juist deze kinderen succeservaringen hard nodig hebben en gezien moeten worden. Ook hier zorgt een achterhaald financieel bekostigingssysteem voor onnodige tussenstappen en veel frustratie bij leerling, ouders en school.
Ik pleit al enkele jaren, bij voorkomende gelegenheden, om de gescheiden financiering tussen de SO en SBO scholen op te heffen. De financiering voor een huidige SBO school is niet aangepast en meegegroeid met de veranderingen in het verwijzingspatroon. Omdat financiering bij wet geregeld is zal daar ook de oplossing gevonden moeten worden. Gezien de geconstateerde trend en de wens om van Passend Onderwijs een succes te maken zal dit snel moeten gebeuren. Ontschotting lijkt de eerste noodzakelijke stap.
Dit zou ruimte geven om te komen tot een vorm van Gespecialiseerd Onderwijs waarbij er geen aparte schoolsoorten meer zijn, maar alle kennis, ervaring en specialisme gebundeld en verbonden wordt. Samen sterk voor de toekomst van een kind.
Voor het in kaart brengen van de ondersteuningsbehoefte van een kind bestaan goede modellen. Deze zouden als basis gebruikt kunnen worden voor de afgifte van de TLV, maar ook als startwerkdocument voor de ontvangende school. Hierbij is de kans op een geslaagde match tussen TLV en de ontvangende school zeer groot.
Ik begrijp natuurlijk heel goed dat een dergelijk model ook (te) zichtbaar kan maken wat een kind nodig heeft en dat hiermee ook pijnlijk duidelijk wordt wat dit gaat kosten.
Een passende investering kan in de toekomst veel geld besparen. Een mooie uitspraak die ik tijdens een studiereis in Canada tegenkwam: Pay now or pay later.
Rob Narold
Directeur SBO school Het Tangram in Purmerend.
Lid onderwijscommissie van de AVS
Geef een reactie