Stoppen of doorgaan?

Judith Porcelijn

Is stoppen of doorgaan de belangrijkste vraag in het leven van een startende leraar of zijinstromer? Ik weet het niet. Ik weet wel dat de uitval groot is. Ik zag gisteren een getal van 20% langskomen. Ik schrok. Het is toch niet waar dat één op de vijf starters er binnen een jaar weer mee stopt? Hoe moeten we dán het lerarentekort oplossen?

Na een rondje langs de velden weet ik dat het waar is: vrijwel alle starters en zijinstromers vragen het zich minimaal één keer per maand af:

Zal ik er mee stoppen?

Omdat je verschrikkelijk moe bent, geen zin meer hebt in het dagelijkse gezeur van de moeder van Bo, de opleiding teveel is (nee, de opleiding is niet moeilijk, maar het is zóveel), het eindeloze ge-bemoei met elkaar, het geroep door de klas, de vechtpartijen op het plein, de grote mond van Idriss, de stapel nakijkwerk die alleen maar groeit, die collega die je boos aankijkt omdat je iets niet hebt gedaan – maar je hebt geen idee wat, Froukje die na 500 keer uitleggen nog steeds alle sommen onder de 100 fout maakt, de methode waarvan de handleiding weg is en je doet maar wat en niemand heeft tijd om je te vertellen wat je dan moet doen en vooral hóe, de digibordpen die je al maanden kwijt bent en de begeleider van de opleiding die alleen maar reflectievragen stelt, in plaats van je te vertellen hoe je iets moet doen, die saaie vergadering over de nieuwe formulering van de visie van het bestuur waar je voor spek en bonen bijzit, terwijl je in die tijd die enorme stapel rekenwerk had kunnen nakijken en zo kan ik nog wel even doorgaan. Want vooral: Hoe moet je alles doen in zo weinig tijd?

Kan ik niet beter stoppen?

Heb jij dat óók gedacht, afgelopen tijd? Dacht je dat rond Sinterklaas, toen het dak er bijna afvloog? Of plopte het idee pas in je hoofd vlak voor kerst, toen de leerlingen helemáál geen oren meer leken te hebben? En wat dacht je tijdens de vakantie, toen je eindelijk vrij was, maar tussen de kalkoen en de oliebollen tóch bezig was met opdrachten voor de opleiding, het nakijken van werkstukken en het maken van to-do-lijstjes voor ná de vakantie?

Als ik eind november aan mijn starters en zijinstromers vertel dat de zwaarste tijd van het jaar er aan komt (ja, heel leuk, maar ook chaotisch en gewoon zwaar), dan kijken ze me aan met een scheve blik:

Het zal wel

Na de kerstvakantie zeggen ze: ‘Wat ben ik blij dat je dat toen gezegd had, anders had ik de kerstvakantie niet gehaald. Dan had ik gedacht dat ik de enige was en ik denk dat ik er dan mee gestopt was.’

En dat snap ik dus niet

Je werkt op een school waar iedereen twee keer per jaar op zijn tandvlees loopt en er is niemand die jou dat vertelt? Waarom? Is het een geheim? Moet je iets bewijzen? Is het een niet-officiële geheime ontgroening?

Dit hoor ik te vaak: Ik heb gewoon geen tijd voor haar.

Eerst maar zien of ze het volhoudt

Zijinstromers horen een hoop: ‘Als jij denkt dat jij dit kunt, ga je gang, ik houd je niet tegen.’ Er is het afgelopen half jaar nog meer tegen ze gezegd:

• Het is toch belachelijk dat jij gewoon meteen voor de klas mag terwijl ik daar vier jaar voor heb moeten leren?
• Waarom snap je dat niet? In de methode staat toch wat je moet doen?
• Die arme kinderen, dat ze een meester hebben die alles nog moet leren.
• Ach, vorig jaar was het ook al niks, dus er is weinig te verpesten aan die klas.
• Ik snap jouw probleem niet, ik heb dat nooit.

Als ik al die opmerkingen achter elkaar lees dan denk ik: ja, waarom zou je blijven? Zulke collega’s wil je toch niet? En dat brengt me op de volgende vraag:

Is het waar dat alleen startende leraren met collega’s die zulke opmerkingen maken ermee stoppen?

Of:

Is het waar dat startende leraren er alleen mee stoppen als ze zich zulke opmerkingen van hun collega’s persoonlijk aantrekken?

Ik zeg: ‘Blijf en ga door. Houd vol. Ik ben ervan overtuigd dat iedereen het kan leren, dus jij ook. Weet dat je niet de enige bent.

Daarom heb ik tien tips voor je waardoor je kunt doorgaan:

1. Onderwijs is zwaar omdat het zoveel Doe dus niet alles. Schrap. Doe alleen wat ECHT moet. De rest hoeft niet. Zeg ‘nee’.

2. Wees tevreden met wat je kunt. Perfectionisme is mooi, maar in het onderwijs werkt het contraproductief.

3. Focus op wat goed gaat. Blunders en fouten zijn er om jou verder te helpen.

4. Schrijf iedere dag alleen díe dingen op die goed zijn gegaan. Noteer er minimaal drie in een mooi boekje.

5. Realiseer je dat er regelmatig een overlevingsdag voorbij komt als je in het onderwijs werkt. Dat blijft, ook na 35 jaar. Dat weet ik uit ervaring. Het goede nieuws is dat het er steeds minder worden.

6. Leerlingen geven je iedere dag weer een nieuwe kans. Vertel ze dat je iets nieuws wilt uitproberen en je zult zien dat ze je daar graag mee willen helpen. Beloon ze daar voor.

7. Vier ieder succesje. Eet een veel te grote reep chocolade, geef jezelf een dagje sauna cadeau, neem je beste vriendin mee uit eten.

8. Leraar leren worden is hetzelfde als leren fietsen: zo nu en dan val je om. Opstaan, vuil van je knieën vegen, opstappen en opnieuw proberen.

9. Leraar worden is hetzelfde als leren zwemmen: je hebt iemand nodig die je voorziet van bandjes, plankjes, een haak en een reddingsboei. Een goede begeleider leert je de technieken aan, zodat je leert om zónder hulpmiddelen goed te zwemmen. Zoek zo iemand. Je hebt niets aan iemand die jou alleen maar vragen stelt of algemene opmerkingen maakt.

10. Als je op een school zit waar je ongelukkig wordt van de opmerkingen van je collega’s: zoek een andere school. Je kunt kiezen. Er is ergens een school waar ze om jou zitten te springen.

Judith Porcelijn is redacteur van KomenskyPost en begeleidt starters en zij-instromers,  info@sterkeschool.nl en ze geeft workshops   online workshop Sterk Orde Houden. Zoek je tips voor klassenmanagement? Zie haar oude blogs.