Aryan van der Leij
Nu de scholen tijdelijk dicht zijn is een veel gestelde vraag hoe je de ouders de middelen in handen kunt geven om met hun kinderen te oefenen op een manier die zij aankunnen en effectief is. Dat geldt ook voor het voorbereidend, aanvankelijk en voortgezet lezen dat op school aan bod komt in de periode van halverwege groep 2 tot in groep 4 en veel oefening vergt. Op de vraag hoe dat kan zijn al vele suggesties gekomen, zie Komenskypost van 1 april. Opvallend is echter dat de meest voor de hand liggende manier om afstandsonderwijs voor leren lezen te realiseren niet genoemd wordt door die experts: het gebruik maken van een middel dat al beschikbaar is. Het programma Bouw! is ontwikkeld en onderzocht door de UvA en door Lexima uitgegeven als een aantrekkelijk online programma dat thuis kan worden toegepast.
Het is een complete methode voor technisch leren lezen op woordniveau, die de leerstof omvat vanaf halverwege groep 2 tot halverwege groep 4. De primaire doelgroep bestaat uit leerlingen die risico lopen op leesproblemen. Voorkomen is immers veel effectiever dan genezen; zie voor argumenten. Juist in deze tijd is het gewenst dat deze risicoleerlingen blijft oefenen teneinde te voorkomen dat ze een onoverbrugbare achterstand oplopen. Het gaat om ongeveer 25 % van de leerlingen, in groep 2 te herkennen als leerlingen die moeite hebben met voorbereidend lezen, in het bijzonder een geringe kennis van letters, bijbehorende klanken en klankbewustzijn. In groep 3 en 4 zijn het de leerlingen die zich traag ontwikkelen in het aanvankelijk en voortgezet lezen.
Aangetoond is dat, als zij vanaf halverwege groep 2 het programma aangeboden krijgen en blijven volgen tot het klaar is (halverwege groep 4), bij deze leerlingen het aantal kinderen met leesproblemen – laaggeletterdheid en dyslexie – aanzienlijk daalt. Dit resultaat blijkt duurzaam: in groep 8 is het nog even sterk en in de tussentijd is ook het zittenblijven flink afgenomen noot 1).
Omdat het programma online is, is het geknipt voor afstandsonderwijs: de ouder thuis volgt als tutor de aanwijzingen en begeleidt het kind. Ze hoeven geen kennis te hebben over hoe leren lezen verloopt, welke kenniseenheden eerst komen en welke later, waarom didactische principes als herhaling, directe feedback en het aanbieden van de klankvorm belangrijk zijn, of hoe de kinderen geboeid kunnen blijven. Dat zit allemaal in het programma. Wat ze te doen hebben is vier keer per week 15 minuten met hun kind lesjes doornemen die, via een instaptoets, aangepast kunnen worden aan het niveau.
Het programma staat onder regie van de school. Inmiddels hebben zo’n 4000 scholen voor PO een schoolbrede licentie. Ongeveer 80.000 leerlingen zijn er actief mee of actief mee geweest. In groep 2 zijn het meestal de ouders (of iemand anders) die thuis als tutor fungeren, in groep 3 en 4 zijn het vrijwilligers, onderwijsassistenten of oudere leerlingen op school. Zij stellen de vragen en volgen de aanwijzingen die in een apart gedeelte van het scherm verschijnen. De leerlingen zijn actief met de oefeningen via de muis of swipefuntie en hardop. Leerkrachten. IBers of andere professionals zorgen voor de accounts en nemen de toetsen af waarmee elk van de 12 delen wordt afgesloten.
Bouw! is dus een al bestaande vorm van afstandsonderwijs, bedoeld voor preventie van leesproblemen en gestoeld op de principes van individuele, directe instructie en beheersingsleren. Nu de nood aan de man is biedt het de mogelijkheid om het op ruimere schaal in te zetten dan tot nu toe is gebeurd.
Ten eerste, ook leerlingen uit groep 2, 3 en 4 die niet tot de primaire doelgroep van risicoleerlingen behoren kunnen er gebruik van maken. Iedere leerling kan er immers mee leren lezen. Er is een instaptoets die aangeeft waar zij kunnen instappen: in groep 2 bij de eerste letters en klanken met allerlei oefeningetjes die geschikt zijn voor kleuters, of verderop in groep 3 of 4 in een van de 12 onderdelen die het best bij hun niveau past: van eenvoudige woordjes tot aan ingewikkelde eenlettergrepige en tweelettergrepige woorden.
Ten tweede, de verantwoordelijke die het schoolaccount beheert kan de toetsen – niet alleen de instaptoets maar ook de toetsen aan het eind van elke onderdeel – laten afnemen door de ouders zodat die meer bewegingsvrijheid krijgen om het programma toe te passen. Uiteraard is het aan de school en ouders om afspraken te maken over de werkwijze die gekozen wordt: onder regie van de school of zelfstandiger door de ouders. Op afstand kan de leerkracht/leescoördinator adviezen geven indien gewenst.
Klik de links voor veelgestelde vragen over inhoud en gebruik van het programma en voor technische vereisten. Daarin staat ook vermeld dat, indien gewenst, technische en inhoudelijke ondersteuning kan worden geleverd door medewerkers van de uitgever via telefoon en email.
Tenslotte, als ouders dat wensen kunnen ze ook als particulier een familie-abonnement nemen.
Noot 1. Wie geïnteresseerd is in de artikelen die betrekking hebben op het onderzoek, kan zich wenden tot de auteur: d.a.v.vanderleij@uva.nl
Aryan van der Leij is emeritus hoogleraar orthopedagogiek
Info van de uitgever
Thuis aan de slag met Bouw!
Op de school van uw kind wordt gewerkt met Bouw!. Uw kind kan hier thuis verder mee aan de slag. Het is belangrijk dat de leerling altijd samen met een tutor de oefeningen doet. De oefeningen kunnen niet zelfstandig worden gedaan. Meer informatie over het werken met Bouw! vindt u in de handleiding. Ook kunt u een filmpje kijken over Bouw!: U kunt als volgt aan de slag: Ga naar: https://lexipoort.nl Uw kind kan hier inloggen met dezelfde gegevens waarmee hij/zij ook op school inlogt. Hierna opent het dashboard. Klik op Bouw! om de oefeningen van Bouw! te openen.
Toetsen mogen volgens de richtlijnen van zorgniveau 3 niet door ouders worden afgenomen. Is uw kind toe aan een toets, geef dit dan aan bij de leerkracht. Op school kunnen ze u vertellen hoe er om wordt gegaan met het afnemen van toetsen. Wij adviseren de twee onderstaande methodes: Ø Op school toetsen afnemen door een onderwijsprofessional die geen klachten vertoont. Ø Op afstand de toets afnemen door middel van een programma waarmee je je scherm kan delen. Voor scholen is hiervoor een speciale handleiding gemaakt. Let op: Werk indien mogelijk vanuit de Chromebrowser. Bij sommige opdrachten is geluid aanwezig, gebruik bij voorkeur een koptelefoon.
- Downloads en handleidingen
- Dedicon boeken
- Systeemeisen
- Garantie en reparaties
- Retourneren
- Klachten
- Thuiswerken met Leximasoftware
Thuiswerken met Bouw!
Handleiding Bouw! toetsen op afstand
Heeft u hulp nodig tijdens het gebruik van onze software? Onze deskundige technische helpdesk staat u graag te woord. Telefoon: 033 4348000.
U kunt ons ook altijd een email sturen:helpdesk@lexima.nl.
Onze technische helpdesk is bereikbaar op werkdagen van 8:30 tot 17:00.
Ondersteuning op afstand:
Klik op onderstaande banner om het hulpprogramma voor technische ondersteuning te downloaden. Let op, download alleen als u dit gevraagd wordt door een helpdeskmedewerker.
Toets afnemen op afstand
Voor het afnemen van een toets van Bouw! op afstand raden wij aan om te werken met de extensie “Chrome Remote Desktop”. Maak een afspraak waarop ouder en begeleider elkaar bellen om de onderstaande stappen te doorlopen en de toets afname tot een goed einde te brengen. Er is dus de gehele sessie een telefonische verbinding nodig.
LET OP: Dit is alleen uit te voeren via de Google Chromebrowser. Er kan geen gebruik worden gemaakt van een Tablet/iPad/telefoon.
Is het de eerste keer dat je een toets op afstand gaat (laten) afnemen? Installeer dan éénmalig de extensie Chrome Remote Desktop. Dit is te gebruiken op Chromebook, op Windows computer en Mac die voorzien zijn van de Chromebrowser.
Stap 1: Installeren van Chrome Remote Desktop Begeleider en ouder: – Open Google Chrome en plak de onderstaande link in de adresbalk: https://chrome.google.com/webstore/detail/chrome-remotedesktop/inomeogfingihgjfjlpeplalcfajhgai?h1=nl – De Chrome webstore opent. Hier kan de extensie worden toegevoegd. Kies voor “Toevoegen aan Chrome” – Klik op Extensie toevoegen:
Stap 2: Start Chrome Remote Desktop Begeleider en ouder: – Als dit is gelukt, verschijnt achter de adresbalk het volgende icoontje: – Klik op dit icoontje.
Stap 3: Maak verbinding met elkaar Begeleider en ouder: – Klik op “Externe Ondersteuning” Begeleider: De schoolbegeleider klikt op “Ondersteuning krijgen” en op “Code Genereren”. Ouder: De ouder wacht totdat de begeleider een code heeft. Begeleider: In sommige gevallen is het nodig een klein stukje software te installeren, als dit noodzakelijk is staat er in plaats van “Code Genereren” de knop downloaden: Download en installeer dan de aangegeven software. Als dit gedaan is zal de knop “Code Genereren” verschijnen. Geef de code door aan de ouders. Ouder: De ouder vult de code die hij/zij van de begeleider krijgt in bij: En klikt dan op “verbinden”. Nadat de verbinding tot stand is gebracht mag het tabblad van Chrome Remote desktop niet worden gesloten. Je kan wel wisselen naar een ander tabblad.
Stap 4: log in als leerling en leerkracht in Bouw! Begeleider: Open in de Chrome browser een nieuw tabblad door te klikken op het plusje naast het laatste tabblad en ga naar: https://lexipoort.nl. De begeleider logt hier eerst in met de gebruikersnaam en het wachtwoord van de leerling en klikt vervolgens op het icoon van Bouw!. Vervolgens gaat de begeleider in het programma Bouw! naar de toets. En klikt onder de toets op login en logt in met zijn/haar eigen gegevens. De toets start. Indien de flitstijd gekozen kan worden, kies a in het geval van een toets op afstand altijd voor een onbeperkte flitstijd. De begeleider doorloopt de volledige toets met de leerling. De leerling geeft antwoord via de telefoon. Zodra de toets is afgenomen mag het tabblad Chrome Remote Desktop worden afgesloten. De verbinding wordt dan verbroken.
Geef een reactie