De worsteling van de AOb naar een nieuwe bestuur

Komenskyredacteur, oud-AOb kaderlid,  Gerard Wegman bezocht een Rayon-vergadering van de AOb. Een opmerkelijke ervaring.

Door Gerard Wegman

Mijn mond viel nog net niet open. De steller van de vraag was rond de pensioengerechtigde leeftijd wat tevens gold voor ongeveer de helft van de aanwezigen. De andere helft meest veertigers en vijftigers.

“Kiki, je had het over “stoffig imago”. Wil je uitleggen wat je met dat begrip stoffig bedoelt?”

6 juni,  Amsterdam. Het rayon Noordwest van de AOb geeft de leden de kans de vier kandidaat-dagelijks bestuurders nader te leren kennen. Een VAV, Voorbereidende Algemene Vergadering. Op 16 juni zal tijdens de landelijke Algemene Vergadering (AV) door de aanwezige afgevaardigden gestemd worden over de invulling van een van de vijf posten in het dagelijks bestuur van de grootste onderwijsbond. De AOb, nu ruim 80.000 leden, heeft in zes Rayonbijeenkomsten de vier kandidaten aan de leden gepresenteerd. Op elke bijeenkomst mogen de aanwezige leden stemmen. Op die manier krijgen ook hier de afgevaardigden van Rayon Noordwest voor de AV een indicatie over hoe de bondsleden in dit rayon over de kandidaten denken.  De link naar de website met info.

In de zaal op de zesde verdieping van de Amsterdamse bibliotheek is plaats voor flink wat leden. Ik schat dat in de provincies van het rayon – Noord-Holland en Utrecht – grofweg zo’n 15.000 leden moeten wonen. Ongeveer 1 promille daarvan is aanwezig. Er worden uiteindelijk zestien stemmen geteld! De groep bestaat uit mensen die elkaar kennen want elkaar met voornaam aanspreken. Kortom, een selecte groep. Ons kent ons! Bij de andere rayonbijeenkomsten, er zijn er al twee van de zes geweest, was het niet anders. In Goes waren er zes leden en in Rotterdam acht. De gemiddelde leeftijd van de stemgerechtigden bij die vergaderingen werd geschat op ruim boven de 70 jaar. Kiki, de kandidaat aan wie de vraag werd gesteld om het begrip “stoffig” nader te preciseren wist dus waarover ze sprak.

deze bijeenkomst demonstreert vreselijk duidelijk  dat de bond het contact met het veld bijna volledig is kwijtgeraakt

Met de democratische structuur van de AOb is op papier niets mis. De leden hebben inspraak. Maar ik ontkom niet aan de gedachte dat deze bijeenkomst vreselijk duidelijk demonstreert dat de bond het contact met het veld bijna volledig is kwijtgeraakt. PO in Actie, de beweging die op deze avond ook op tv bij Jinek verschijnt en de “stakingsactie” , ‘op 27 juni de schooldeur het eerste uur dichtlaten’ initieert, blijkt in heel korte tijd het veld veel beter te kunnen bereiken en activeren.

Tijdens de vier pitches van de kandidaten, ieder mag zich in zeven minuten presenteren, komt de afstand tussen veld en kader/bestuur ook aan de orde. Op de website van de AOb en in Het Onderwijsblad stelden de vier zich ook kort aan het veld voor.

Frans van Haandel: “Mijn inzet is dat we als AOb meer kunnen doen voor de werkvloer door het ‘besturen’ minder centraal te stellen.”

Kiki Hagen: “Om deze uitdagingen te trotseren is iemand met een frisse blik nodig.”

Frans Muijzers: “Overtuigingskracht en strategisch inzicht zijn hier van wezenlijke betekenis om ‘achterbannen’ te binden.”

Eugenie Stolk: “Als dagelijks bestuurder van de AOb wil ik verbinden. Tussen jong en oud, tussen leraren en ondersteuners, met een vast- of flexcontract, uit verschillende onderwijssectoren.”

Opmerkelijk is dat alle vier de kandidaten zich op Twitter hebben uitgesproken voor verbetering van het democratisch gehalte van de verkiezing van een hoofdbestuurslid. Alle vier geven ze aan het beter te vinden wanneer de verkiezing direct, bijvoorbeeld digitaal, door de leden wordt gedaan in tegenstelling tot de huidige getrapte procedure waarbij alleen afgevaardigden op de AV een stem mogen uitbrengen.

Na een korte introductie door hoofdbestuurslid Petra Vogel over onder meer de te volgen procedure start Frans Muijzers, nog geen AOb-lid, zijn presentatie ondersteund door een stroef startende powerpoint. Frans Muijzers, in 1988 begonnen in het onderwijs, is sinds 1998 werkzaam als zelfstandig organisatieadviseur. Hij is vooral actief geweest in de sectoren Openbaar Onderwijs, openbaar bestuur en sportbestuur. Was raadslid en wethouder in Zoetermeer en is de laatste jaren weer zelfstandig adviseur.

Eugenie Stolk, net 40, komt uit een Gronings communistisch nest. Ze staat in de “actiestand”. Via studie culturele wetenschap bedreven in doelgroepmarketing, maar toch niet gelukkig geworden en als zij-instromer op de basisschool terecht gekomen en toevallig gestart bij de leraar die haar als kind al inspireerde: meester Aps. Eugenie stond zeven jaar voor de klas in het basisonderwijs. 10 jaar geleden stopte ze daarmee. Sinds 2010 is ze in dienst van de AOb en bezoekt ze als schoolconsulent wekelijks scholen. Ze beschrijft de Aob als groot en moeilijk wendbaar schip tegenover het op dit moment veel steun vergarende PO in Actie.

Frans van Haandel laat tijdens zijn pitch – ook met een helaas niet vlekkeloos werkende powerpoint – horen, dat hij geen voorstander is van de opstelling van de bond inzake het Lerarenregister en de OnderwijsCoöperatie. Het uitdragen van die controversiële mening in de BAC is volgens Frans de belangrijkste reden waarom de BAC hem niet voordraagt als kandidaat. Van Haandel is leraar wiskunde, roostermaker, ict-coördinator en voor zijn school mr-lid. Hij is actief op Twitter en heeft gepubliceerd in De Correspondent en meerdere malen op een onderwijsblog.

Op zijn website die hij maakte om zich te presenteren geeft onder andere Thijs Roovers, voorman van PO in Actie, in een kort en helder betoog aan dat hij in Frans een uitstekende kandidaat ziet. Frans van Haandel beschrijft aan het slot van zijn introductie een kernprobleem: “Kom dus als gewoon lid naar de voorbereidende vergadering in je regio en vertel je regiobestuurder waarom je mij steunt! De keuze van de AOb-vertegenwoordiger wordt bepaald door de aanwezigen. Traditioneel komen er echter erg weinig mensen op zo’n voorbereidende vergadering. Dat moet veranderen!” Gezien de opkomst deze avond lijkt zijn oproep toch nog aan dovemans oren gedaan en zal er nog heel wat moeten gebeuren om het veld bij het bestuur te betrekken. www.haandel.info

Kiki Hagen, 30 jaar, presenteert zich flitsend en direct. Via havo, pabo en politiek terug naar de schoolbanken. Bestuurskunde gestudeerd en met succes lokaal een politieke partij opgericht. Kiki ziet onderwijs als de basis voor ieder mens. Kiki maakte zich boos over staatssecretaris Dekker die bij een schoolbezoek opmerkte dat het hoge aantal dyslectieverklaringen te koppelen is aan tekortschietende leraren en hun onderwijs. Ook zijn opmerking over vo-leraren die het zwaar hebben met het begeleiden van pubers schoot haar behoorlijk in het verkeerde keelgat.

Een niet tot de incrowd behorend lid zorgde voor lichte opschudding

De vier kandidaten streven naar een hogere waardering voor het vak van leraar en een daarbij behorend salaris; vermindering van de werkdruk en geven aan over goede onderhandelingsvaardigheden te beschikken en zich binnen een bestuur collegiaal te willen opstellen. De term “verbinden” valt ook vier keer.

Een vragenronde vanuit de zaal sloot deze presentatieronde af. Een niet tot de incrowd behorend lid zorgde voor lichte opschudding. Hij verweet AOb-voorzitter Verheggen onder meer in publicaties in Het Onderwijsblad “aan de leiband van de VO-raad en de Onderwijscoöperatie te lopen”. Het lid (Huub Phillipens) was namens BON nauw betrokken geweest bij de OC. Het lid sprak uit ervaring. Phillipens vroeg de vier of zij tegen “dit gedoe, deze misstand” in konden gaan. Deze kritische opmerking/vraag werd door de rayonvoorzitter en enkele andere aanwezigen hoorbaar niet op prijs gesteld. In hun reacties hierop antwoordde Muijzers dat hij zich in staat achtte zeker een eigen positie te kunnen innemen; Eugenie Stolk meende dat intern heftig moet kunnen worden gediscussieerd, maar dat de bond naar buiten met heldere standpunten sterk moet staan. Kiki Hagen benadrukte de zelfstandigheid van Het Onderwijsblad en vond dat in haar standpunten de bond vooral moet opstaan voor de noden van de werkvloer. Frans van Haandel meende ook dat de bond in haar standpunten meer aandacht voor de gewone leden moet hebben en die actiever betrekken bij de meningsvorming. Hij verweet de bond dat dit niet is gebeurd bij de standpunten over Onderwijs2032 en het Lerarenregister. Van Haandel streeft naar een collegiaal bestuur dat durft te kiezen voor de werknemer in het onderwijs.

Toen lid Joop de kandidaten vroeg wat “jouw extra bijdrage” zou zijn in het huidige DB kwam Kiki met haar onmiskenbare kwaliteit “jong” tegenover “stoffig” aanzetten. Ook meldde zij dat zij veel kennis had op het vlak van inzet van sociale media en het belang daarvan. Frans van Haandel had het over zijn ICT achtergrond waarmee het lerarenregister te verbeteren is en de verbindingen die hij meebrengt met de gewone leden en POinactie. Beiden hadden het over inzet van ict, niet alleen in het onderwijs, maar ook als middel om rond informatie, dienstverlening en vorming van standpunten een veel kortere lijn te realiseren tussen de leden op de werkvloer en de beleidsmakers op bestuursniveau. Verbinding en verhogen van de betrokkenheid door een eigentijdse aanpak, leidend naar een veel wendbaarder functioneren van de AOb

Eugenie benadrukte hierna nog eens dat ze “veertiger” was, haar enthousiasme, ervaring als actievoerder en onderhandelaar binnen de bond en zag zichzelf als “verbinder”. Frans Muijzers vond het een kwaliteit dat hij van buiten de bond kwam en als ervaren onderhandelaar en bestuurder zijn inbreng wilde leveren.

Vanuit de functieomschrijving waarop zij gesolliciteerd hadden zeiden alle vier de kandidaten dat zij zich in hun presentatie vooral hadden gericht op het funderend onderwijs.

Lid Wouter vroeg beide Fransen of ze iets wilden zeggen over het feit dat ze door de BAC niet waren voorgedragen aan de AV. Frans M antwoordde dat hij niet wist/begreep waarom dat was gebeurd. Frans v H vermoedde wel waarom hem dat was overkomen. “Ik ben kritisch, ook naar de bondsstandpunten toe. Ik ben tegen de huidige opzet van het Lerarenregister waar de bond voor is. In het gesprek naar de BAC bracht ik wat dingen mee die mijn capaciteiten lieten zien en dat die perfect aansluiten bij het gevraagde, met een lijst referenties. De BAC legde het meteen terzijde en stelde me alleen vragen over de interne organisatie en mijn kennis daarvan. Daarnaast werd me voorgehouden dat de AOb voor het register was en ze in mijn publicaties hadden gezien dat ik tegen het register ben. Voor de AOb en ook voor de BAC lijken niet de leden maar’de interne organisatie’ het belangrijkst. Tegen deze opvatting verzet ik mij.” Aldus Frans van Haandel.

Na deze presentaties en vragenronde en dank van hoofdbestuurslid Petra werden de vier kandidaten verzocht de zaal te verlaten, zodat er nog een intern beraad en stemming kon plaatsvinden. Het beraad onder de aanwezigen had weinig structuur en bleef vaag. Men was wel blij dat er echt iets te kiezen was en dat de keuze best lastig was. Toen toch bij een bepaalde karakterisering om een naam werd gevraagd werd opgemerkt dat Eugenie blijk gaf van strategisch te kunnen denken. Dat Frans Muijzers niet begreep dat hij niet was voorgedragen door de BAC leverde enkele verwonderde reacties op. “Het moet hem duidelijk zijn gemaakt!”

De stembriefjes met de vier namen werden uitgedeeld en in stilte ingevuld. De aangewezen kiescommissie was snel klaar met de telling. Bij de bekendmaking van de uitslag mochten de kandidaten weer aanwezig zijn.

Het advies van Rayon Noordwest aan haar afgevaardigden voor de AV:

Frans van Haandel              2
Kiki Hagen                               6
Eugenie Stolk                         5
Frans Muijzers                      2
blanco                                        1

Na deze VAV van Rayon Noordwest volgen er in de week van de AV nog drie. De benoemingsadviescommissie (BAC) van de Algemene Vergadering (AV) heeft gesprekken met alle kandidaten gevoerd en draagt Kiki Hagen en Eugenie Stolk ex aequo voor. Toch doen de beide Fransen tot het eind mee en blijven verkiesbaar.

Tijdens de Algemene Vergadering op vrijdag 16 juni kiezen de aangewezen afgevaardigden “zonder last- of ruggespraak” een nieuw lid voor het dagelijks bestuur.