Door Annemarie van Es
Waarom dreigen er tekorten in het onderwijs? Waarom zijn onderwijsmensen zo boos? Waarom dreigen er stakingen van een beroepsgroep die in principe nooit leerlingen en ouders wil duperen? Het antwoord is heel simpel: Als je de fabel kent van de kip met de gouden eieren en we zien goed onderwijs als gouden ei en de leerkrachten als de kip die dat ei moeten leggen, dan weet je het antwoord al: De leerkrachten zijn legbatterijen geworden…
Iedereen in het onderwijs kent wel het model van Luc Stevens. Hij beschrijft 3 basisbehoeften van leerlingen: relatie, competentie en autonomie. Voor leerlingen doen we wat dit betreft erg ons best. Wat betreft leerkrachten wordt dit model al jaren met voeten getreden. Een diep gevoel van verwijdering en onvrede is het gevolg. Wat betreft autonomie is het onderwijs lang kleingehouden in een afrekencultuur en wat betreft competentie wordt de leerkracht steeds minder als professional gezien.
Een steeds dikker wordende schil van managers en ondersteuners bemoeit zich met het onderwijs met salarissen waar leerkrachten niet aan kunnen tippen. Is die expertise niet aanwezig in de klas? Jawel hoor, wij hebben reken-, taal-, en gedragsspecialisten, coaches, video interactiebegeleiders, en leerkrachten met een Master SEN of academische graad. Zij hebben met de lerarenbeurs kunnen studeren en waren daar ook dankbaar voor. Echter zodra het diploma behaald was moesten ze weer rap als legbatterij terug naar de klas… meer eieren leggen. Geen tijd voor de kip zelf in de vorm van tijd voor reflectie, toepassing van verworven expertise of uitleven van interesses… Nee dat voorrecht behoort aan het legertje externen.
Natuurlijk wel, maar dat geld zit niet in de scholen maar ligt bij de samenwerkingsverbanden. Kunnen we daar niet bij dan? Jawel maar dan moet je eerst dikke dossiers schrijven die jaarlijks moeten worden geëvalueerd. Ook weer door externen natuurlijk.
Heel simpel door het geld weg te halen bij die samenwerkingsverbanden en de basisondersteuning van de scholen flink te verhogen. Zo komt het geld waar het nodig is: bij de leerlingen, de leerkrachten en de scholen. Op die manier kan de school haar eigen expertise gebruiken en vlucht talent niet de klas uit wat nu het geval is. De leerkracht kan zich weer competent voelen als hij de vruchten van zijn scholing, ervaring en interesses kan inzetten. Scholen en leerkrachten worden minder afgerekend door externe professionals en zullen meer autonomie voelen.
Hij of zij kan die schil van management en professionals die om het onderwijs zitten nog meer afpellen en bij de kern terechtkomen door eens dwars door het woud van raden , coöperaties en instituten heen, direct aan de leerkracht te vragen wat zijn mening is over bepaalde onderwijswetgeving. We nemen op dit forum (Leraren Community OCW. red.) toch ook de moeite om mee te denken en het op te schrijven? Heel moeilijk is dat niet.
Het lijkt mij een heleboel. Want de minister moet echt gaan luisteren naar het onderwijsveld en dan bedoel ik de LEERKRACHT. En als er werkelijk is geluisterd moet daarnaar gehandeld worden. Dat is niet moeilijk maar wel een hele cultuursomslag. Want de minister heeft zelfs niet geluisterd naar de eigen onderzoekscommissies. De commissie Dijsselbloem riep al dat het onderwijs met rust moest worden gelaten en dat onderwijsvernieuwingen even moesten uitblijven. En wat kregen we: Passend Onderwijs. De Arena zat destijds vol met protesterende leraren. Ik was er ook en wist toen al dat het niet zou helpen en de politiek niet zou luisteren. We zijn het gewend.
Zorg dan vooral voor de kip en begin met luisteren. Als u dan heeft geluisterd en nagedacht weet u wat ze nodig heeft aan relatie, competentie en autonomie en als laatste geeft u haar een extra graantje, maar dat laatste is echt niet de hoofdmoot van onze boosheid.
Annemarie van Es schreef bovenstaande brief op uitnodiging van de Leraren Community OCW waarvan zij lid is. Zij is sinds 2002 werkzaam in het onderwijs. Voordat zij als zij-instromer begon, werkte zij als grafisch vormgever. Zij volgde de kunstopleiding aan de Koninklijke Academie voor Beeldende Kunsten te Den Haag. Deze achtergrond en haar interesse beeldende kunst, grafische vormgeving, fotografie en literatuur nam zij mee in het vormgeven van de projecten voor de Woord&beeldclub. Met heel veel plezier werkt zij nu op De Startbaan als IBer, als docent en als projectleider NPDL.
Ferry Brokerd
Hoewel ik het op een aantal punten eens ben met de schrijfster is dit niet het hele beeld.
Ik mis nog:
– een bekostigingssystematiek (T-1) die zorgt voor een niet adequate bekostiging. Als meer leerlingen voor je school kiezen dat zal je moeten voorfinancieren.
– een geldverslindend project als lerarenregister en schoolleidersregister die niet alleen geld kosten maar vooral geen vertrouwen uitstralen in de eigen wil tot scholen. Daarnaast worden de “geaccrediteerde cursussen ” nu al met veel bombarie aangekondigd. Ze worden er alleen niet goedkoper op.
– veel scholen huizen nog in sterk verouderde gebouwen. Opvallend hoe vaak de minister/ staatssecretaris en jawel ook de VO raad juist scholen bezoeken die in prachtige nieuwbouw huizen. Speerpunt: fatsoenlijke schoolgebouwen voor alle scholen. Overigens zijn de schoolgebouwen van de gemeente en streken zij het geld op voor verbouw en nieuwbouw, in veel gevallen is het geld niet in de schoolgebouwen gestoken.
– de kosten voor ict / ict uitbreiding enz maken geen deel uit (!!) van de rijksvergoeding.
In mijn optiek : volop gaan investeren in onderwijs en vooral minder regeldruk!
Ferry Brokers
Rector/Bestuurder De Breul Zeist