Door Hans Duijvestijn
In het basisonderwijs is vorig jaar drie keer gestaakt voor betere arbeidsvoorwaarden en een lagere werkdruk. De claim was dat er 1,4 miljard euro structureel bij moest komen om dit te kunnen realiseren. Tot nu toe is 270 miljoen toegezegd voor betere arbeidsvoorwaarden en 430 miljoen voor verlaging van de werkdruk. Maar aan het ter beschikking komen van die 270 miljoen worden voorwaarden gesteld, waaraan zowel werkgevers als werknemers in het po vooralsnog niet willen voldoen. De 430 miljoen voor werkdrukverlaging komen pas aan het eind van de kabinetsperiode ter beschikking. De minister gaat nog in overleg met de scholen en leraren over de besteding van dat geld.
Op 2 januari 2018 heeft de minister voor Basis- en Voortgezet Onderwijs en Media Arie Slob bekendgemaakt dat er in 2018 een subsidieregeling van kracht wordt die ongeveer 50 basisscholen in staat zal stellen om alvast iets aan de werkdruk van leraren te gaan doen. In totaal is er 400.000 euro beschikbaar wat neerkomt op 8.000 euro per school. Wat kan je daarmee doen? Uit voorbeelden van begrotingen kunnen we afleiden dat het ministerie denkt aan 2,5 dag extern advies en twee leraren die 3 dagen worden vrij geroosterd. Daarmee komt ongeveer 340.000 euro in het adviescircuit terecht.
De regeling volgt op de Operatie Regels Ruimen, waarbij zes scholen door een team van experts werden geholpen bij de aanpak van de werkdruk. De pilot onder zes scholen leverde niet één duidelijke oorzaak op voor de werkdruk. De verwachting is dat met 50 scholen wel een aantal richtlijnen ontwikkeld kunnen worden om de werkdruk aan te pakken.
In het Nieuwsbericht van 6 januari 2018 wordt de suggestie gewekt dat er een verband bestaat tussen deze regeling en het beschikbaar komen van de 430 miljoen euro. De werkelijkheid is dat deze regeling en de 430 miljoen structureel extra geld helemaal niets met elkaar te maken hebben. De 400.000 euro voor deze regeling komt nog uit het beleid van het vorige kabinet (Sander Dekker dus). Het is een potje op de begroting dat in 2018 een bestemming moet krijgen. In feite gaat het om 0,004% van de begroting voor het primair onderwijs. Ik ben geen fan van de lumpsum, maar in dit geval zou het beter zijn geweest om dit bedragje gewoon bij de lumpsum te tellen.
Deze regeling is een slag in het gezicht van het gehele basisonderwijs en bewijst weer eens dat het ministerie van OCW het contact met de basis volledig kwijt is. Schoolbesturen zouden een daad kunnen stellen door geen enkele subsidieaanvraag in te dienen. Daar kunnen ze hele goede redenen voor aanvoeren. Het heeft geen enkele zin om een subsidiecircus op te tuigen voor deze, zowel per school als in totaal, kleine bedragen, waarvan ook nog eens 85% direct in de zakken van adviesbureaus verdwijnt. Als er geen enkele subsidieaanvraag binnenkomt kan de regeling geruisloos worden opgeheven.
Hans Duijvestijn is econometrist. Hij werkte o.a. als docent Bedrijfskunde. De laatste vijf jaar doet hij onderzoek naar de effecten van de bekostigingssystematiek in het onderwijs. Hij werkte ook mee aan het televisieprogramma De slag om Nederland van de VPRO. Daarin bekritiseerde hij de geldverkwisting in het mbo en verder publiceerde hij onder het motto: Geld voor stenen in plaats van onderwijs.
Paul Jansen
Stop nou eens met die lumpsum. Leerkrachten rechtstreeks in dienst ministerie volgens een formatieregeling. Dat geeft rechtstreekse CAO onderhandelingen en haalt de kostbare en nutteloze bestuurslaag er tussen uit. Dat speelt miljarden vrij, alleen al aan dan onnodige reserves. Schoolgebouwen zijn een verantwoordelijkheid van de gemeenten, leerkrachten rechtstreeks in dienst van het ministerie, de scholen weer in eigendom van ouders en leerkrachten.