Voor je het weet ben je de ICT-coördinator

En wat dan?

Het belang van ICT in het onderwijs behoeft inmiddels geen betoog. Dat niet elke docent affiniteit heeft met ICT is algemeen bekend. Jaren geleden werd de docent die ook maar een beetje gevoel had voor de stekkertjes en de knoppen gefêteerd met de omschrijving ICT-coördinator. Er was geen duidelijke taakomschrijving, laat staan een functie, weggelegd voor deze collega. Inmiddels zijn we enkele jaren verder en behartigt de vakvereniging Informatica en Informatietechnologie, kortweg  i&i, de belangen van docenten en medewerkers van po en vo, maar ook van degenen die zich betrokken voelen bij informatica en digitale geletterdheid. Deze laatste benaming heeft inmiddels de plek ingenomen van informatietechnologie. De nadruk lag in het verleden voor de ICT-coördinator vooral op het technische aspect, maar is intussen verschoven naar de educatieve en didactische rol.  Daarbij is er speciale aandacht voor vernieuwingen rondom informatica en digitale geletterdheid. De vakvereniging i&i heeft gepoogd door veldonderzoek eenduidigheid te brengen in de taakomschrijving en facilitering van de ICT-coördinator.

De aanbevelingen:

1. De ICT-coördinator moet gezien worden als een docent met een taak en niet als een functie. Niet alleen omdat een functie rechtspositionele consequenties heeft, maar ook omdat de focus meer op onderwijs gericht moet zijn en niet op techniek.
2. Globale indeling taken en bevoegdheden van de ICT-coördinator – laat zien dat deze taak in drie verantwoordelijkheden uiteen valt:
3. Beleidsuitvoerend (resp. LB);
4. Beleidsvoorbereidend (resp. LC);
5. Beleidsmakend (resp. LD).

Bij het vaststellen van het aantal uren dat nodig is om de taak naar behoren te kunnen uitvoeren kan de volgende richtlijn gehanteerd worden: LB 6 uur tot halve baan ,LC 12 uur tot 2/3 baan en LD 18 uur tot een hele baan. In het laatste geval is er sprake van portefeuillehouder en niet van ICT-coördinator.

De praktijk is weerbarstig. We vroegen enkele docenten die of de taak of de functie van ICT-coördinator vervullen.

Linda le Grand is ICT-coördinator op het Mondriaan College in Oss en coördinator van het Byodproject op het Udens College, beide vo-scholen. Zij werkt daarnaast nog voor Kennisnet als community manager wikiwijs. Aanvankelijk was Linda wiskundedocent, maar vond dat ICT binnen het onderwijs een ‘ondergeschoven kindje’ was. Na wiskunde gaf zij informatica en informatiekunde en hield zij zich bezig met het ontwikkelen van digitaal leermateriaal en het doorgeven van tips aan collega’s. Vanwege haar vooropleiding (AMBI: destijds was dat een deeltijdopleiding informatica op hbo-niveau ) was Linda ook redelijk op de hoogte van de technische aspecten van ICT-gebruik op school en daarmee een behoorlijke gesprekspartner voor de afdeling ICT en media. Van het een kwam het ander en op een gegeven moment is er vanuit school een etiket op geplakt (in haar geval ICT-ambassadeur).

Linda is heel blij met de structurele betrekkingsomvang van 0,4 fte en zij noemt dit dan ook uitzonderlijk.

Haar rol als ICT-coördinator begon als een taak en is vanwege haar betrekkingsomvang, 0,4-0,5 FTE, niet meer combineerbaar met lesgeven.  Nu is het dus een functie. Linda is heel blij met de structurele betrekkingsomvang van 0,4 fte en zij noemt dit dan ook uitzonderlijk. Maar: zeker als je BYOD uitrolt en je onderwijs wilt vernieuwen is dat eigenlijk te weinig. Daarbij gaat zij er dan wel vanuit dat je de rol van ICT-coördinator ziet als een tolk/vertaler die opereert op het snijvlak van onderwijs en ICT en niet als een uitvoerende taak van iemand die pakketten moet inrichten en handleidingen schrijft. Het is haar taak om  de onderwijskundige inzet van ICT op school te bevorderen. In de praktijk zijn de werkzaamheden heel divers: van advies/beleidsvoorbereiding tot het inrichten van de elo met betrekking tot het ‘Directe toegang’ traject (het traject waarbij het digitale leermateriaal van de grote uitgevers kan worden bereikt vanuit de elo zonder opnieuw aan te melden) en van het verzorgen van scholing voor docenten tot het deelnemen aan Hooghuis- en Carmelbrede werkgroepen (de scholengroep en het bestuur waartoe het Mondriaan College behoort. red)

Linda heeft geen specifieke opleiding gevolgd. Wel had zij al een ICT-achtergrond en heeft zij voor ze op school startte altijd gewerkt bij zeer ICT-minded bedrijven waardoor zij gewend was met een groot aantal toepassingen te werken en ook nieuwe technologieën snel te omarmen. Haar kennis voor zover het ‘schoolzaken’ betreft heeft zij met name opgedaan door zelfstudie, en heel erg veel uitproberen en haar neus stoten, een MOOC op z’n tijd en veel praktijkervaring. Het heeft ook heel erg geholpen dat zij naast haar werk op het Mondriaan College altijd als zelfstandig ICT-consultant op diverse opdrachten heeft gewerkt waardoor zij  gemakkelijk geïnspireerd bleef en ook kwesties vanuit verschillende invalshoeken leerde bekijken.

Volgens Linda is het belang van een ICT-coördinator als schakel te fungeren tussen schoolleiding en de dagelijkse gang van zaken in de les. Men kan hierdoor soms gemakkelijker ‘zien wat er leeft’ dan de schoolleiding en men kan anderzijds wensen/ideeën van de schoolleiding wellicht helpen vormen vanuit de specifieke expertise en aan de andere kant ook helpen vertalen in praktische doelen. Bovendien vindt zij het belangrijk dat een ICT-coördinator overzicht houdt. Bijvoorbeeld als digitaal leermateriaal van een specifieke uitgever niet werkt, is het van belang dat klachten worden gebundeld. Reageert iedere docent voor zich en is hier overkoepelend niemand van op de hoogte dan duurt het véél te lang voordat een structureel probleem boven water is. En bovendien kun je dan ook gemakkelijker een ‘stem’ hebben richting betreffende partij. Het is ook belangrijk om breder contact te hebben met andere scholen en om ideeën op te doen en onder de aandacht te brengen van collega’s.

Daarnaast kan een ICT-coördinator monitoren wat er eigenlijk gedaan wordt aan ‘ICT in de les’ ( of dat ‘plat’ gebruik is zoals een powerpoint vertonen of meer geavanceerd zoals werken met open digitaal materiaal, flipping the classroom etc. ) en afhankelijk van de bevindingen actie ondernemen.
Als laatste voegt Linda nog toe dat de functie of taak staat of valt met een goede en serieuze relatie met de schoolleiding. Zij vindt het dus zelf ook een functie dan wel taak ‘op niveau’ .

Een structurele betrekkingsomvang  geldt lang niet voor alle docenten. Voor po vroegen we Maike Douglas en voor het so Marita Teunisse naar hun ervaringen.

Het is jammer dat er steeds minder geld en dus tijd is voor de ICT coördinator om goed werk te kunnen leveren.

Maike Douglas is leerkracht po groep 1/2, ICT-coördinator en eigenaar jufmaike.nl. Ze werkt op de Prinses Margrietschool in Zuilen, gemeente Utrecht. Zij vindt het jammer dat er steeds minder geld en dus tijd is voor de ICT coördinator om goed werk te kunnen leveren.  Als, zoals bij haar, alle uren in de taken zitten dan gaat er veel kostbare tijd verloren aan klusjes en gaat het niet naar het grotere geheel.

Maike is gevraagd om ICT-coördinator te worden. Zij was al veel met computers bezig en had er wel een beetje verstand van; dat merkten haar collega’s. Bijvoorbeeld door het runnen van een eigen site. Ook leek het haar een leuke uitdaging om ICT meer body te geven in de school.

Zij heeft een LB-functie vanwege de opleiding die zij ervoor gevolgd heeft, maar alle uren zitten inmiddels in haar takenpakket. Zij heeft er geen ambulante dag meer voor.  Wel krijgt zij er vier keer per jaar een dag voor.

Maikes taak is het om te helpen bij ICT klussen, kapot stekkertje, problemen met het digibord etc. Daarvoor begeleidt zij ook een ICT-stagiair en onderhoudt ze contact met de netwerkbeheerder. Zij ondersteunt leerkrachten bijvoorbeeld bij (nieuwe) software. Ze houdt het ICT-nieuws bij en informeert zo nu en dan collega’s hierover. Er is een werkgroep die samen kijkt naar de software die ze al in huis hebben en hoe deze nog beter ingezet kan worden.

Maike heeft de opleiding tot ICT-coördinator gevolgd. Hierdoor weet zij wat er mogelijk is  met de hardware en software die scholen hebben en wat men nog kan aanschaffen. De ICT-coördinator kan hier een goede lijn in neerzetten, zodat het als middel gebruikt wordt en niet als doel op zich.

Alles moet vaak na schooltijd gebeuren, terwijl innovatie en ICT wel bij alle directies vaak bovenaan de wensenlijst staat.

Marita Teunisse is leerkracht onderbouw  Auris De Spreekhoorn Cluster 2 in Breda en eigenaar van DigiTAALSpeciaal, onderwijscoaching en inspiratie. Auris De Spreekhoorn is een school voor leerlingen van 3 tot 13 jaar, die onderwijs verzorgt voor leerlingen met een taalontwikkelingsstoornis. Problemen met bijvoorbeeld spreken, auditieve taalverwerking en duidelijk maken wat hij of zij bedoelt. Ook verzorgt de school onderwijs aan slechthorende leerlingen

Marita heeft onlangs haar certificaat post-hbo ICT-coördinator behaald bij de opleiding van Arno Coenders. Na het geven van diverse workshops over ICT aan collega’s wilde zij haar ervaring uitbreiden met meer achtergrondkennis. Nu zij het certificaat heeft,  kan zij dit ook binnen haar bedrijf Digitaalspeciaal.nl gebruiken als ICT-Coach.

Marita zit in de ICT-stuurgroep als lid/ICT-coach. Deze taak combineert zij met haar functie als leerkracht kleuterbouw. Zij kan haar  opgedane kennis goed gebruiken om collega’s te coachen bij de implementatie van IPads en ICT binnen haar school.

Ook voor Marita geldt dat ze geen extra uren krijgt voor haar werkzaamheden in de stuurgroep. De stuurgroep valt qua uren binnen de niet-lesgebonden taakuren.

De taakomschrijving is voor de hele ICT-stuurgroep hetzelfde. Het aansturen en begeleiden van innovatieprocessen op ICT-gebied. Auris heeft een bovenschoolse ICT-coördinator die diverse ICT- stuurgroepen aanstuurt en communiceert met de overkoepelende ICT-beheerders van alle Auris scholen.

Marita benadrukt het belang van een ICT-coördinator om op de werkvloer hulp te kunnen bieden en samen met collega’s nieuwe projecten op te starten en uit te proberen zoals werken met instructiefilmpjes of gedigitaliseerde prentenboeken. Innovatie dus. Het begeleiden en coachen van collega’s is hierbij erg belangrijk. Ook moet een ICT-coach hiervoor tijd krijgen om bij collega’s te gaan kijken in de klas. Dit is nog wel eens een probleem. Alles moet vaak na schooltijd gebeuren, terwijl innovatie en ICT wel bij alle directies vaak bovenaan de wensenlijst staat. Een gemiste kans?

Marita gebruikt het woord ICT-coach en ICT-coordinator naast elkaar omdat volgens haar de functie of taak beide facetten moet bieden. Het maken van een meerjarenplan en een visie is belangrijk maar zeker ook het begeleiden en coachen op de werkvloer is cruciaal. Dit laatste zorgt ervoor dat de prachtige ICT-beleidsplannen niet liggen te verstoffen op een plankje in de kast.

Door Ankie Cuijpers