Onderwijsuitzicht?

Jan Lepeltak

Als je ervan uitgaat dat ICT in het onderwijs vooral een bijdrage moet leveren aan het oplossen van problemen, dan lijkt het dat de komende conferentie ‘Onderwijsinzicht‘ weinig te bieden heeft.

Ligt het misschien aan de organisatoren: de bekende besturenbonden voor het het PO en VO, beter bekend als de PO- en VO-raad met hun feitelijke ICT uitvoeringsorganisatie genaamd Kennisnet? 

Men leest in de brochure dat schoolleiders, besturen en ICT-deskundigen de meeste invloed hebben op het succesvol inzetten van ICT. Daar waar scholen werkelijk succesvol ICT hebben ingezet speelden de leerkrachten met hun inzet, kennis en enthousiasme een cruciale rol. Het bestuur faciliteert, als het goed is, de leerkrachten in dezen. Ik ken helaas genoeg tegenvoorbeelden waar bestuurders de enthousiaste en gedreven leraren eerder dwars zaten en tegenwerkten. 

De studiedag is primair voor bestuurders en schoolleiders opgezet. Leraren zijn natuurlijk ook welkom op onderwijsinzicht (a raison van 125 euro). Wat zijn de programmalijnen? Men hoopt antwoorden te formuleren op vragen als: Hoe kan men hybride-onderwijs opzetten als treurige noodoplossing voor het lerarentekort? Hoe kunnen we met ICT een bijdrage leveren aan het verbeteren van de leesvaardig- en rekenvaardigheid en de al jaren durende achtergang stopzetten? Hoe kunnen we informatie- en programmeervaardigheden verbeteren dan wel invoeren in het leerplan van het initiële onderwijs? Hoe kunnen we de kansengelijkheid verbeteren en daarbij ICT een rol laten spelen. Goed idee om daar een conferentie rond op te zetten. Helaas niet dus.

De programmalijnen geven een ander beeld. De professoren die zijn uitgenodigd gaan het hebben over de nieuwe technologieën die we kunnen verwachten in het onderwijs: kunstmatige intelligentie, augmented reality (waar Mark Zuckerberg zich zo sterk voor maakt), cybersecurity en privacy en natuurlijk wordt ons een blik in de toekomst van het onderwijs gegund. Van alle lezingen, presentaties en voorspellingen die ik de afgelopen 35 jaar heb mogen volgen – waarin de technische ontwikkeling van het onderwijs, de voorspelde revolutie, zoals het verdwijnen van de klas en de gewone leraar – is er niet één uitgekomen. Wel het al in de jaren ’80 voorspelde lerarentekort, maar dat waren vooral de vakbonden die dat voorzagen.

Het valt te hopen dat de nog bekend te maken komende sessies en sprekers een meer praktisch en op de huidige problemen gerichte inhoud zullen hebben. 

Het is me al eerder opgevallen dat bij evenementen georganiseerd door de bestuursraden voor PO en VO vaak personen uit dezelfde innercircles worden uitgenodigd. Sympathieke personen die echt nooit uitblonken in relevante kennis. Ik vroeg aan mij bekende experts: ‘Zeg W., hebben ze jou ook gevraagd?’ ‘Nee hoor, ik weet van niets.’

We kennen het succesvolle ResearchEd dat terecht grote groepen leraren trekt. Onderzoekers van naam geven informele presentaties, maar ook leraren uit de praktijk delen hun ervaringen, mislukkingen (vaak) en successen (minder vaak).

Als men leest dat de ervaringen van twee jaar online onderwijs worden gedeeld tijdens Onderwijsinzicht, dan denk je dat men bij het begin van de lockdown misschien ook aandacht had moeten besteden aan meer dan twintig jaar ervaring elders in Nederland en de lessen die men heeft getrokken uit de mislukkingen, maar ook de spinoffs waar men in het noorden des lands nog steeds van profiteert . 

Wie het Onderwijsinzicht-programma bestudeert krijgt het gevoel dat de PO- en VO-raad het contact met de alledaagse onderwijsrealtiteit aan het verliezen zijn. Maar het kan nog anders. Er moeten nog blokken worden ingevuld. Graag zijn we bereid desgevraagd met inhoudelijke suggesties te komen. Een flesje wijn en onkostenvergoeding is voldoende.