Jelle Jolles
“Je kind is gediagnosticeerd met autisme (ASS) en wil niet meer naar school. Wat kun je doen?. Dat was de opvoedvraag van de NRC van deze week. Suzanne Rouwhorst en ik reageerden. Annemiek Leclaire tekende het op.
Het gaat om een jongen van 14; hij zit op het voortgezet speciaal onderwijs en volgt de vmbo-theoretische leerweg. Hij vindt school niet leuk en ervaart te veel prikkels, komt moe thuis en heeft dan moeite met huiswerk maken. Zijn schoolcijfers zijn goed, maar hij zegt “Straf me niet door me naar de havo te sturen. Willen jullie me nou een leerrobot maken of mag ik een vrolijke tienertijd hebben met meer tijd voor mijn hobby’s? Vader meldt dat school weinig kan doen en het curriculum centraal stelt. “Hoe hiermee om te gaan?”
Suzanne Rouwhorst (expert autisme en onderwijs) wijst op de mismatch tussen wat jongeren met een autismediagnosse nodig hebben en wat de samenleving van hen vraagt. Dat kan bij jongeren veel stress opleveren en zorgt dat hij thuis geen energie meer overheeft. Ze stelt dat de jongen er veel aan kan hebben om te leren over zijn eigen vorm van autisme; zoek samen naar de omstandigheden die hij nodig heeft om zich goed te voelen. Wanneer kan hij rustig leren en wanneer wordt het hem te veel? Geef hem inzicht in de relatie tussen school en zijn interesses en gebruik zijn motivatie om zich naast school verder te ontwikkelen.
Vanuit neuropsychologische invalshoek vul ik aan: “Ook al is uw zoon gediagnosticeerd met autisme, hij is ook gewoon tiener. En hij wil net als andere tieners liever gamen en chillen dan huiswerk maken. Bespreek daarom – op niet-belerende manier – de consequenties van zijn nog naïeve denken. Ook een tiener met een autismediagnose heeft groeipotentie en het is belangrijk om zijn ambitie te blijven prikkelen.” Praat veel met hem en ondersteun de ontwikkeling van zijn taal-vaardigheid. Bespreek “hoe ziet je leven er over een jaar uit? Over vier, of over tien jaar?”.
“Inspireer, stimuleer zijn verbeelding en geef inzicht waarom er op school werk van IEDERE tiener wordt gevraagd: omdat kennis, vaardigheden en ervaringen nodig zijn om de weg te vinden in de-wereld-van-straks. En wijs op het belang van rust; van ‘lummeltijd’. Ook dat geldt voor alle adolescenten en niet alleen voor jongeren met een diagnose autisme/ASS. Help hem om die lummeltijd in te plannen (en vooral de tijd te nemen om NIET met zijn mobiel en met de sociale media bezig te zijn). Tenslotte: gebruik een gesprek over zijn hobby’s om een bredere belangstelling bij hem te kweken. Vraag naar zijn gedachten over techologie, design en andere onderwerpen. Je stimuleert daarmee zijn denken en versterkt taal- en leervaardigheid vanuit zijn eigen belangstelling.”
hashtag#leren
Jelle Jolles is neuropsycholoog en emeritus-hoogleraar aan de Vrije Universiteit Amsterdam. Dit blog verscheen eerder op zijn LinkedIn site.
Geef een reactie